Wolbromek

Wolbromek

wieś
Kościół św. Barbary w Wolbromku (2011 r.)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	jaworski
Gmina	Bolków
Wysokość	260-290 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	566[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-420[3]
Tablice rejestracyjne	DJA
SIMC	0189598
Położenie na mapie gminy Bolków Wolbromek
Położenie na mapie Polski Wolbromek
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wolbromek
Położenie na mapie powiatu jaworskiego Wolbromek
50°55′48″N 16°08′25″E/50,930000 16,140278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wolbromek (niem. Wolmsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego i Pogórza Wałbrzyskiego w Sudetach.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Położenie

Miejscowość położona jest w Sudetach, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego (Pogórze Wojcieszowskie) i Pogórza Wałbrzyskiego, w dolinie Nysy Szalonej. Obszar Pogórza Wałbrzyskiego położony na południe od wsi nosi nazwę Obniżenia Wolbromka^[4][5]. Przez wieś przepływa Nysa Szalona, w dolnej części także potok Sadówka.

Budowa geologiczna

Wolbromek leży w obrębie zapadliska Wolbromka, niewielkiej jednostki geologicznej (tektonicznej), będącej południowo-wschodnim odgałęzieniem niecki północnosudeckiej. Cały obszar wokół wsi zbudowany jest ze skał osadowych: szarogłazów, piaskowców, mułowców, brekcji i zlepieńców dolnego permu (czerwonego spągowca). Na północy pojawiają się również dolnopermskie porfiry (ryolity)^[6].

Historia

Wieś powstała przypuszczalnie już w XII wieku. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 r. Dawnej wieś dzieliła się na Wolbromek Górny i Dolny. Wolbromek Górny (310 ha) od roku 1870 był w posiadaniu rodziny von Schmettow. Wolbromek Dolny (320 ha) był częścią ziemiańskiej ordynacji w Jugowej.

II wojna światowa

Od maja 1945 rozpoczyna się ewakuacja ludność wsi. Pierwszymi transportami kolejowymi odjeżdżają kobiety i dzieci, docierają do Bawarii, wkrótce ewakuowana zostaje pozostała ludność wioski. Mężczyzn poniżej 60 roku życia wcielono do Volkssturmu i zgrupowano w Wierzchosławicach. Do wysiedlenie ludności, która postanowiła zostać, na podstawie ustaleń konferencji poczdamskiej doszło w nocy 23 stycznia 1946. Całą tamtejszą noc niemieccy mieszkańcy spędzili w sali gospody zum Deutschen Reich. Rano pojechali na wozach do Jawora, gdzie zostali zakwaterowani w zrujnowanych mieszkaniach. 23 lipca razem z mieszkańcami Jawora przewieziono ich koleją na teren powiatu Höxter w Westfalii. Niektórzy z mieszkańców zostali też przewiezieni wraz z pierwszym transportem z Bolkowa. Także 23 lipca 1946 wraz z mieszkańcami Gorzanowic i Świn pozostali mieszkańcy byli eskortowani do Jawora, a z tamtą zostali do Brakel w Westfalii.

Kalendarium

• 1914 - tutejsza szkoła zostaje przeniesiona do nowego budynku

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[7]:

• kościół filialny pw. św. Barbary, wzmiankowany w 1305 r. Obecny wzniesiony około 1500 r. – XVI w., następnie przebudowany w XVIII w. oraz restaurowany w XIX w. Orientowany, murowany, jednonawowy, z wieżą od zachodu, z prostokątnym prezbiterium nakrytym dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym.
• cmentarz przykościelny

Stowarzyszenia i związki

• LZS Nysa Wolbromek
• Ochotnicza Straż Pożarna w Wolbromku

Szlaki turystyczne

• czerwony – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Wolbromek, Kłaczyna, Świny, Gorzanowice, Jastrowiec, Lipa, Muchówek, Radzimowice, Mysłów, Płonina, Pastewnik Górny, Wierzchosławice.
• niebieski – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Świny, Wolbromek, Sady Dolne, Sady Górne, Nagórnik, Półwsie, Wierzchosławice.
• zielony – Szlakiem Zamków Piastowskich - przez las na północ od wsi przebiega fragment szlaku Siedlęcin - Grodno.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150440
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1489 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Góry i Pogórze Kaczawskie, mapa turystyczna, skala 1:40.000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004, wyd. II, ISBN 83-88049-02-X
5. Park Krajobrazowy Chełmy, mapa turystyczna, skala 1:50 000, PPWK, Warszawa – Wrocław, wydanie II, 1999
6. Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2002, ISBN 83-85773-49-9
7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 30. [dostęp 2012-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

• Stanisław Jastrzębski: Jawor i okolice, Ossolineum Wrocław 1973, s. 154
• Józef Pilch: Zabytki Architektury Dolnego Śląska, Wrocław, 1978, s. 300
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1
• Góry i Pogórze Kaczawskie, mapa turystyczna, skala 1:40.000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004, wyd. II, ISBN 83-88049-02-X