Władysław

Ten artykuł dotyczy imienia. Zobacz też: miejscowość o tej nazwie.

Władysław

Płeć	męskie
Znaczenie
Słowo	władać + sława
Znaczenie	„władający sławą; sławny, znamienity”
Alternatywne nazwy
Warianty obcojęzyczne	Ladislao • Ladislaus • Vladislav • Владислав
Odpowiednik dla płci przeciwnej	Władysława
Formy pochodne	Władek
Pokrewne imiona	Włodzisław
Popularność	70 920 osób w Polsce
Hasło w Wikisłowniku

Władysław – imię męskie pochodzenia słowiańskiego złożone z dwu członów: vlad- („władać”) oraz -slav („sława”)^[1] i oznacza „ten, który włada sławą”, tj. „sławny, znamienity”.

Pierwszym Władysławem wśród Piastów był Władysław I Herman, syn Kazimierza I Odnowiciela i Dobroniegi Marii. Istnieje teoria, iż jest to pierwotnie imię bułgarskie, zapożyczone przez Węgry do Polski^[2] i za pośrednictwem polskim zaszczepione w Czechach. Na polskim gruncie powstała również inna forma tego imienia, bardziej dostosowana do specyfiki języka polskiego: Włodzisław. Nie jest możliwe dokładne określenie, która z tych form pojawiła się w Polsce wcześniej, jakkolwiek w obu przypadkach dotyczy to XI wieku. Ostatnim Władysławem wśród Piastów był Władysław zatorski, z linii książąt cieszyńskich i oświęcimskich, zmarły pod koniec XV wieku^[2]. „Włodzisław” wyraźnie nazwany zakonnikiem reguły św. Benedykta (fratri nostro Wladislao de Polonia monacho dieti monasterii nostri^[3]).

Istnieje również rzadko występująca forma Ładysław, stanowiąca zapożyczenie z języków sąsiednich, zwłaszcza czeskiego i słowackiego.

Zdrobnienia: Wład, Władeczek, Władek, Władzio^[4], Władziu^[5]. Żeński odpowiednik: Władysława^[6].

W Polsce szczególną popularnością cieszył się Władysław na początku XIX wieku, kiedy zapanowała moda na imiona historyczne^[5]. Imię Władysław pozostaje imieniem popularnym. W XXI wieku jego popularność spada^[5]. W 2001 imię Władysław nosiło 312 332 Polaków^[5][7], natomiast w styczniu 2024 w rejestrze PESEL, wśród publicznie dostępnych danych dotyczących osób żyjących, wykazano 70 920 mężczyzn o imieniu Władysław nadanym jako imię pierwsze^[8]. W tym samym rejestrze mężczyzn o imieniu Ładysław wykazano 45^[9], zaś Włodzisławów – 78^[10].

Od imienia Władysław pochodzi nazwisko Władysławski nadane Gabrielowi Prowancjuszowi na cześć królewicza Władysława (z rodu Wazów), którego był nauczycielem.

Władysław imieniny obchodzi: 30 czerwca^[11]> (przesunięte z 27 czerwca^[11]) i 25 września^[12].

Imię Władysław/Ładysław/Włodzisław w innych językach^[13]

• łacina – Ladislaus, Wladislaus, Vladislaus
• język kaszubski – Władisłôw
• język białoruski – Уладзіслаў
• język czeski – Vladislav, Ladislav
• język słowacki – Vladislav, Ladislav
• język chorwacki – Ladislav
• język ukraiński – Владислав
• język rosyjski – Владислав
• język węgierski – Ulászló, László
• język litewski – Vladislovas
• język łotewski – Vladislavs
• język niemiecki – Ladislaus, Wladislaw, Vladislav
• język norweski – Vladislav
• język szwedzki – Ladislaus, Vladislav
• język francuski – Ladislas, Vladislas, Vladislav
• język hiszpański – Ladislao, Vladislao
• język portugalski – Ladislau
• język włoski – Ladislao
• język chiński – 瓦迪斯瓦夫
• język japoński – ヴワディスワフ (Uwadisuwafu)

Mężczyźni o imieniu Władysław

Królowie i książęta polscy

• Władysław I Herman (ok. 1043–1102)
• Władysław II Wygnaniec (1105–1159)
• Władysław III Laskonogi (1161/7–1231)
• Władysław Odonic (ok. 1190–1239)
• Władysław opolski (ok. 1225–1281/2)
• Władysław Łokietek (1260/61–1333)
• Władysław Biały (ok. 1330–1388)
• Władysław Opolczyk (1326/30–1401)
• Władysław II Jagiełło (ok. 1362–1434)
• Władysław III Warneńczyk (1424–1444)
• Władysław IV Waza (1595–1648)

Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

 Osobne artykuły: Błogosławiony Władysław i Władysław I Święty.

• św. Władysław (Władysław I Święty) – król Węgier
• bł. Władysław z Gielniowa – franciszkanin
• Władysław Demski – błogosławiony Kościoła Katolickiego

Inne

• Władysław Anders – generał
• Władysław Bartoszewski – polityk
• Władysław Bobowski – biskup pomocniczy tarnowski
• Władysław Broniewski – poeta
• Władysław Ciastoń – milicjant
• Władysław Dzierżyński – neurolog
• Władysław Ekielski – architekt
• Władysław Findeisen – profesor Politechniki Warszawskiej
• Władysław z Gielniowa
• Władysław Gomułka – polityk
• Władysław Gosiewski – matematyk
• Władysław Grabski – polityk
• Władysław Hańcza – aktor
• Władysław Hasior – rzeźbiarz
• Władysław Henzel – pułkownik Wojska Polskiego
• Władysław Jabłonowski – generał
• Władysław Jabłonowski – lekarz
• Władysław Kierdelewicz – trener
• Władysław Komar – lekkoatleta, mistrz olimpijski
• Władysław Kowalski – aktor
• Władysław Kowalski – polityk
• Władysław Kosiniak-Kamysz – polityk
• Władysław Kruczek – polityk
• Władysław Łuczyński – malarz
• Władysław Malecki – malarz
• Władysław Marcinkowski – rzeźbiarz
• Władysław Mickiewicz – działacz emigracyjny, syn Adama
• Władysław Miśkiewicz – oficer powstania styczniowego
• Władysław Orkan – poeta
• Władysław Orlicz – matematyk
• Władysław Raczkiewicz – polityk
• Władysław Raginis – kapitan Wojska Polskiego
• Władysław Reichelt – polityk
• Władysław Reymont – pisarz
• Władysław Jozafat Sapieha – wojewoda brzeskolitewski
• Władysław Segda – szermierz
• Władysław Sikorski – generał
• Władysław Skoczylas – drzeworytnik
• Władysław Stasiak – urzędnik państwowy
• Władysław Strzemiński – malarz
• Władysław Szkop – polityk
• Władysław Szpilman – kompozytor
• Władysław Ślewiński – malarz
• Władysław Tatarkiewicz – filozof
• Władysław Terlecki – pisarz
• Władysław Turski – informatyk
• Władysław Waszczuk – piłkarz ukraiński polskiego pochodzenia
• Władysław Witwicki – polski psycholog, filozof, tłumacz, lektor radiowy, teoretyk sztuki i artysta
• Władysław Zambrzycki – pisarz
• Władysław Ziółek – duchowny katolicki
• Władysław Żeleński – kompozytor
• Władysław Żmuda – piłkarz

Postacie fikcyjne

• Władysław Niwiński - bohater serialu Polskie drogi
• Władysław Konarski - bohater serialu Czas honoru
• Władysław Jarociński - bohater serialu 1920. Wojna i miłość

Zobacz też

• Władysławowo
• Włocławek

• Władysław I
• Władysław II
• Władysław III
• Władysław IV
• Władysław V

Zobacz hasło Władysław w Wikisłowniku

• inne artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od imienia Władysław

Przypisy

1. Studia z filologii polskiej i słowiańskiej, t. 31-32, 1993 s. 208.
2. Delimata, M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004, ISBN 83-7177-361-7.
3. Genealogia Piastów. Oswald Balzer. wyd. 1980.
4. Bubak 1993 ↓, s. 320.
5. Grzenia 2008 ↓, s. 330.
6. Bubak 1993 ↓, s. 321.
7. Grzenia 2008 ↓, s. 346.
8. Ministerstwo_Cyfryzacji, Lista imion męskich w rejestrze PESEL stan na 19.01.2024 - imię pierwsze [online], Otwarte Dane, 26 stycznia 2024 [dostęp 2024-06-30] , Imię Władysław jako imię pierwsze.
9. Ministerstwo_Cyfryzacji, Otwarte Dane [online], dane.gov.pl, 26 stycznia 2024 [dostęp 2024-07-01] , Ładysław – imię pierwsze.
10. Ministerstwo_Cyfryzacji, Otwarte Dane [online], dane.gov.pl, 26 stycznia 2024 [dostęp 2024-07-01] , Włodzisław – imię pierwsze.
11. Fros i Sowa 1982 ↓, s. 534.
12. Fros i Sowa 1982 ↓, s. 533.
13. Janowowa i in. 1991 ↓, s. 281.

Bibliografia

• Imiona w układzie alfabetycznym. W: Józef Bubak: Księga naszych imion. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 320-321. ISBN 83-04-03860-9.
• Objaśnienia imion oraz sylwetki świętych. W: Henryk Fros, Franciszek Sowa: Twoje imię : Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Wyd. 2. Kraków: Wydawnictwo WAM, 1982, s. 533–534, kol. prawa.
• Słownik imion. W: Jan Grzenia: Słownik imion. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 329–330. ISBN 978-83-01-15644-2.
• Słownik imion. W: Wanda Janowowa, Aldona Skarbek, Bronisława Zbijowska, Janina Zbiniowska: Słownik imion. Wyd. 2. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 281–282, kol. prawa. ISBN 83-04-03123-X.