Zofia Mrozowska jako cyganka w filmie Ostatni etap , 1947
Grób Zofii Mrozowskiej na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie
Zofia Mrozowska (ur. 24 sierpnia 1922 [1] w Warszawie , zm. 19 sierpnia 1983 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa , pedagog , w latach 1969–1971 dziekan Wydziału Aktorskiego PWST w Warszawie.
Urodziła się w rodzinie Leona[2] i Rozalii z domu Borke (1884–1971)[3] [4] .
Podczas II wojny światowej , w 1944 ukończyła konspiracyjny Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie , a w 1945 zdała aktorski egzamin eksternistyczny.
Na scenie zadebiutowała w 1945 rolą Maryny w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi . Związana ze scenami teatrów warszawskich – Współczesnego i Studio . Znaczące role teatralne: tytułowa postać w „Elektrze” Giraudoux (1946), Laura w „Szklanej Menażerii” (1947), Wiola w „Wieczorze Trzech Króli” (1950), Donna Urraca w „Teatrze Klary Gazul” (1955), Emilka w „Naszym Mieście” (1957), Ifigenia w „Ifigenii w Taurydzie” (1961), Masza w „Trzech Siostrach” (1963), Maria w „Marii Stuart” (1969), Mary w „Zmierzchu Długiego Dnia” (1973), Ella w „Janie Gabrielu Borkmanie” (1975) i Marta w „Lecie” Bonda (1982).
Od 1965 była wykładowcą PWST w Warszawie, a w latach 1969–1971 dziekanem Wydziału Aktorskiego tej uczelni. W styczniu 1976 podpisała list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej [5] . 23 sierpnia 1980 dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami [6] .
Wśród kreacji filmowych i występów w Teatrze Telewizji wyróżniają się niezapomniane role w filmie Zakazane piosenki (1946) oraz w serialach Lalka (1977) Ryszarda Bera i Polskie drogi (1976–1977) Janusza Morgensterna .
Była pierwszą żoną aktora i reżysera Stanisława Bugajskiego . W związku z reżyserem Erwinem Axerem miała syna Andrzeja Axera, socjologa i dyrektora klinicznego w Cascadia Behavioral Health w Portland (Oregon) [7] .
Zmarła 19 sierpnia 1983 w Warszawie wskutek guza mózgu [8] , pochowana na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Młynarskiej w Warszawie (kwatera 5-3-9a)[4] .
Zakazane piosenki (1946 ) – żydowska śpiewaczka uliczna
Ostatni etap (1947 ) – Cyganka
Miasto nieujarzmione (1950 ) – Krystyna
Uczta Baltazara (1954 ) – Tomczyńska
Godziny nadziei (1955 ) – aktorka z teatru polowego
Spotkania w mroku (1960 ) – Rosa Heusler
Prawo i pięść (1964 ) – Anna
Wniebowstąpienie (1969 ) – matka Sebastiana
Lokis. Rękopis profesora Wittembacha (1970 ) – hrabina Szemiotowa, matka hrabiego Michała
Opis obyczajów (1972 ) – pani profesor
Chłopcy (1973 ) – aktorka Narcyza, żona Kalmity
Bilans kwartalny (1974 ) – matka Janka
Klara i Angelika (1976 ) – Klara Naimska, aktorka
Polskie drogi (serial telewizyjny ) (1976 –1977 ) – Zofia Niwińska, matka Władka (odc. 2. Obywatele GG , odc. 4. Na tropie , odc. 5. Lekcja geografii , odc. 9. Do broni i odc. 11. W obronie własnej )
Granica (1977 ) – hrabina Tczewska
Lalka (serial telewizyjny) (1977 ) – hrabina Joanna Karolowa, siostra Łęckiego (odc. 1. Powrót , odc. 2. Pamiętnik starego subiekta , odc. 3. Wielkopańskie zabawy , odc. 4. Pierwsze Ostrzeżenie i odc. 8. Damy i kobiety )
Pokój z widokiem na morze (1977 ) – Maria Leszczyńska, żona profesora
Zaległy urlop (1978 ) – Maria
Bajki na dobranoc (1980 ) – Irena Holasowa, reżyser
Constans (1980 ) – matka Witolda
Głosy (1980 ) – teściowa Marka
Kontrakt (1980 ) – Maria, była żona Adama, matka Piotra
Fantazja dur-moll (1981 ) – Waleria Kryszakowa
Wigilia ’81 (1982 ) – babcia Paulina
↑ 23 sierpnia za imdb.com i filmpolski.pl, e-teatr.pl podaje 24 sierpnia.
↑ a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], bip.ipn.gov.pl [dostęp 2024-06-25] (ang. ) .
↑ a b śp. Zofia Mrozowska .
↑ Kultura 1976/03/342 Paryż 1976, s. 30.
↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
↑ Powstańcze Biogramy – Erwin Axer [online], 1944.pl [dostęp 2020-07-28] (pol. ) .
↑ Zofia Mrozowska była wielką aktorką, ale w życiu prywatnym musiała przyjąć rolę tej drugiej [online], Viva.pl [dostęp 2024-06-23] (pol. ) .
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki . „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-09].
Identyfikatory zewnętrzne: