Zygmunt Krauze (muzyk)
| Data i miejsce urodzenia |
19 września 1938 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Zespoły | |
| Warsztat Muzyczny | |
| Odznaczenia | |
     
| |
| Strona internetowa | |
Zygmunt Krauze (ur. 19 września 1938 w Warszawie) – polski kompozytor, pianista i pedagog.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studiował w Państwowej Szkole Muzycznej w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie) w klasie fortepianu Marii Wiłkomirskiej i w klasie kompozycji Kazimierza Sikorskiego (dyplomy odpowiednio w 1962 oraz 1964). Kontynuował studia w Paryżu jako stypendysta rządu francuskiego pod kierunkiem Nadii Boulanger (1966–1967). Znany jest przede wszystkim jako twórca muzyki unistycznej, której zasady opierają się na teorii zaczerpniętej z malarstwa Władysława Strzemińskiego. Jest autorem pięciu oper, szeregu koncertów instrumentalnych oraz utworów symfonicznych i kameralnych. Współpracował również z architektami, tworząc muzykę przestrzenną między innymi w Polsce, Austrii oraz Francji.
W 1966 otrzymał pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie dla wykonawców muzyki współczesnej Gaudeamus w Holandii. Od tej pory koncertuje jako pianista na całym świecie, wykonując przede wszystkim repertuar współczesny.
W 1967 założył zespół Warsztat Muzyczny, w którym grał na fortepianie i którym kierował przez 25 lat. Zespół wykonywał utwory zamawiane u kompozytorów z całego świata.
W 1982, na zaproszenie Pierre’a Bouleza, został doradcą muzycznym IRCAM w Paryżu. W latach 1983–1984 prowadził cotygodniowe programy muzyczne w Radio France Musique. Był również współautorem (kompozytorem, wykonawcą i dyrektorem artystycznym) serii telewizyjnych programów Muzyka powstaje (1986), a w latach 1988–1989 współtworzył cykl filmów, poświęconych muzyce współczesnej Cisza i dźwięk.
Od 1965 prowadzi seminaria i mistrzowskie kursy kompozytorskie w Polsce i za granicą, między innymi w Darmstadcie, Bazylei i Sztokholmie, na uniwersytetach Indiana w Bloomington, Yale w New Heaven, Południowej Kalifornii w Santa Barbara. Pozostałe ośrodki muzyczne w których działał jako wykładowca to Tokio, Osaka, Kobe, Hongkong oraz Jerozolima (Rubin Academy of Music). W latach 1973–1974 przebywał w Berlinie jako artysta rezydent na zaproszenie Deutscher Akademischer Austauschdienst. W 2005 roku prowadził zajęcia z kompozycji w Konserwatorium w Pekinie oraz w Narodowym Uniwersytecie Sztuk w Tajpej.
W 2002 odebrał nominacje profesorską z rąk Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Od tego roku jest również wykładowcą kompozycji w Akademii Muzycznej w Łodzi, a od 2006 również na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie.
Przyczynił się do reaktywowania w 1980 Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (działającego jako agenda Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej) i przez dwadzieścia lat był jego przewodniczącym. W latach 1970–1981 pracował w Komisji Repertuarowej festiwalu Warszawska Jesień. W 1987 roku został wybrany na przewodniczącego Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, a od 1999 jest jego honorowym członkiem. W latach 1993–2000 był członkiem kapituły Grand Prix Fundacji Kultury w Warszawie, od 1997 działał jako doradca muzyczny Fundacji im. Leopolda Kronenberga. Jest dyrektorem artystycznym Fundacji Ogrody Muzyczne, organizującej letni festiwal Ogrody Muzyczne na Zamku Królewskim w Warszawie. Regularnie zasiada w jury międzynarodowych konkursów kompozytorskich w wielu krajach świata. W latach 2003–2006 był prezesem Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego.
Występuje również na estradach wielu krajów jako solista. Współpracował z takimi dyrygentami jak Gary Bertini, Jan Krenz, Leif Segerstam, Kazimierz Kord, Kazuyoshi Akiyama, Bohdan Wodiczko, Paul Zukofsky, Ernest Bour, Hans Zender, Jerzy Maksymiuk czy Luca Pfaff. Jego utwory wykonywane były na licznych festiwalach muzycznych w kraju i za granicą, jak również w renomowanych salach koncertowych: Wiener Konzerhaus, Concertgebouw w Amsterdamie, Bellas Artes w Meksyku, Suntory Hall w Tokio, Palais de Festival w Cannes, Beethoveshalle w Bonn. Zygmunt Krauze realizował zamówienia twórcze ministerstw kultury Polski i Francji, Radia Austriackiego, Westdeutscher Rundfunk w Kolonii, Südwestrundfunk Radio w Baden-Baden, Fundacji Gulbenkiana w Lizbonie, Radia France oraz Polskiego Radia. Opery kompozytora wystawiane były między innymi w Staatsoper w Hamburgu, Teatrze Wielkim w Warszawie, Operze Wrocławskiej, Théâtre National de la Colline w Paryżu, Nationaltheater w Mannheim, Warszawskiej Operze Kameralnej, Théâtre Sylvia Montfort w Paryżu.
Jego utwory zostały wydane przez takie wydawnictwa jak: Polskie Nagrania, DUX, ORF, Nonesuch, Thesis, Musical Observations (CP2), Collins Classics, Recommended Records i EMI.
Ważniejsze kompozycje
[edytuj | edytuj kod]- Olimpia z Gdańska – opera do libretta Krystyny i Blaise’a de Obaldii (2015)[1]
- Canzona (2013)
- Pułapka – opera w jednym akcie, na podstawie dramatu Tadeusza Różewicza (2011)
- Listy na 4 fortepiany i orkiestrę (2010)
- Polieukt, opera w 2 aktach na podstawie dramatu Pierre’a Corneille’a (2010)
- Bal w operze na chór kameralny i zespół 12 instrumentów, do sł. Juliana Tuwima (2006)
- Gwiazda (wersja III), opera w 1 akcie na sopran, komputer i dwóch operatorów kamer, według Helmuta Kajzara (2006)
- Iwona księżniczka Burgunda, opera według Witolda Gombrowicza (2004)
- Balthazar, opera w 2 aktach wg dramatu Daniel Stanisława Wyspiańskiego (2001)[2]
- Adieu na rozstrojone pianino i orkiestrę symfoniczną (2001)
- II Koncert fortepianowy (1996)
- Kwintet fortepianowy (1993)
- Serenada na orkiestrę (1998)
- 5 pieśni na baryton i fortepian; do poezji Tadeusza Różewicza (2000)
- Hymn do tolerancji na orkiestrę (2007)
- Aria na 21 źródeł dźwięku (63 głośniki) w sali wystawowej (2007)
- I Koncert fortepianowy (1976)
- Utwór na orkiestrę nr 1 (1969)
- Koncert skrzypcowy (1980)
- Polichromia (1968)
- Refren na fortepian (1993)
- Stone Music (1972)
- Gloves Music (1972)
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- I nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Fortepianowej Muzyki Współczesnej w Łodzi (1957)
- II nagroda za Kwartet smyczkowy na konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie (1965)
- I nagroda na Międzynarodowym Konkursie Wykonawców Muzyki Współczesnej Fundacji Gaudeamus w Utrechcie (1966)
- Srebrny Krzyż Zasługi Rady Państwa PRL (1975)
- Medal Wyróżnienia od Jeunesses Musicales
- Kawaler Orderu Sztuki i Literatury we Francji (1984)
- Nagrody Prezesa Polskiego Radia i Telewizji za serię filmów „Muzyka powstaje” (1987)
- Nagroda Związku Kompozytorów Polskich w Warszawie (1988)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w Polsce (1989)
- Złoty medal Chopina od Fundacji im. Fryderyka Chopina (1994)
- Złoty Krzyż Zasługi (2004)
- Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Polsce (2005)
- Nagroda Dziedzictwa Ludzkości przyznawana przez UNESCO w Valparaiso w Chile (2005)
- Honorowy Członek Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej – ISCM (1999)
- Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej – najwyższe wyróżnienie od Prezydenta Francji (2007)
- Złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010)
- Tytuł honorowego członka Związku Kompozytorów Polskich (2011)
- Nagroda Koryfeusza Muzyki Polskiej 2012 w kategorii Osobowość Roku przyznana przez Instytut Muzyki i Tańca (2012)
- Doktorat honoris causa Narodowego Uniwersytetu Muzycznego w Bukareszcie (2013)
- Kawaler Orderu Odrodzenia Polski (2014)[3]
- Doktorat honoris causa Akademii Muzycznej w Łodzi (2015)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Opera Bałtycka :: Olimpia z Gdańska, operabaltycka.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane 2016-03-04].
- ↑ Józef Kański, Przewodnik operowy, wyd. XI. Warszawa. PWM, 2014, s. 283–285.
- ↑ Podziękowanie za zasługi w umacnianiu wolności. prezydent.pl, 11 listopada 2014. [dostęp 2014-11-11].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rosińska E., Katalog polskiej muzyki akordeonowej.
- Krystyna Tarnawska-Kaczorowska: Zygmunt Krauze: między intelektem, fantazją, powinnością i zabawą. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13426-7.
- Elżbieta Szczepańska: Krauze Zygmunt. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. Wyd. 3. T. 5: klł część biograficzna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 189–194. ISBN 978-83-224-3303-4. OCLC 164821167.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona Zygmunta Krauze
- Zygmunt Krauze, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- Zygmunt Krauze na stronie wydawnictwa PWM. pwm.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-13)].