Zygmunt Stojowski

Zygmunt Stojowski
	; Zygmunt Stojowski (ok. 1910)
Imię i nazwisko	Zygmunt Denis Antoni Jordan de Stojowski
Data i miejsce urodzenia	8 kwietnia 1870 ; Strzelce
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	5 listopada 1946 ; Nowy Jork
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pianista
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zygmunt Denis Antoni Jordan de Stojowski, znany też jako Sigismond Stojowski (ur. 8 kwietnia 1870^[1] w Strzelcach^[2] na Kielecczyźnie, zm. 5 listopada 1946 w Nowym Jorku) – polski pianista i kompozytor, mieszkający przez większość życia w USA.

Życiorys

Zygmunt Stojowski był synem Alfreda i Marii z Bogdańskich. Sporo informacji o ojcu, Alfredzie Stojowskim znaleźć można w Dziennikach Stefana Żeromskiego^[3]. Matka Zygmunta, Maria z Bogdańskich, była osobą ustosunkowaną w towarzysko-arystokratyczno-naukowych sferach, co przysłużyło się w rozwoju talentu jej syna.

Pierwszymi nauczycielami muzyki młodego Stojowskiego byli: Alfred Kołaczkowski, Henryk Bobiński, Stanisław Dybowski i Antoni Płachecki. W okresie gdy rodzina Stojowskich mieszkała w Krakowie, młody Zygmunt uczęszczał do gimnazjum św. Anny a lekcji muzyki udzielał mu Władysław Żeleński. Matka, Maria Stojowska prowadziła w domu muzyczny salon. Odwiedzały go międzynarodowe sławy: Hans von Bülow, Anton Rubinstein, Moriz Rosenthal i Józef Hofmann. Tu właśnie w 1884 14-letni Zygmunt spotkał o 10 lat starszego Ignacego Paderewskiego, z którym później przyjaźnił się przez całe życie.

W 1887 Stojowski rozpoczął studia muzyczne w Paryżu. Uczył się pod kierunkiem wielu znanych muzyków jak Louis Diémer (fortepian), Léo Delibes (kompozycja) i Théodore Dubois (harmonia). Oprócz muzyki studiował także na Sorbonie filozofię, literaturę i języki. Stojowski władał angielskim, niemieckim, rosyjskim, francuskim, łaciną, starożytną greką i językiem polskim.

W paryskiej Sali Gerarda w 1891 odbył się koncert rozpoczynający jego wielką karierę. W 1905 przybył do Nowego Jorku, gdzie 1 marca 1915 Orkiestra Filharmonii Nowojorskiej poświęciła cały koncert jego utworom (pierwszy polski kompozytor, którego spotkało takie wyróżnienie). Stojowski pozostał już w Stanach Zjednoczonych, gdzie występował z różnymi orkiestrami amerykańskimi oraz kształcił pianistów. Na początku kariery w tym kraju często był mylony z Leopoldem Stokowskim, ze względu na podobne nazwiska.

Jego utwory skrzypcowe wykonywali m.in. Paweł Kochański, George Enescu i Jacques Thibaud; wiolonczelowe – Pablo Casals, fortepianowe zaś Ignacy Jan Paderewski, Louis Diémer, Ignacy Friedman, Percy Grainger, Olga Samaroff czy Józef Hofmann. Pieśni jego autorstwa śpiewała Marcelina Sembrich-Kochańska.

Wybrane dzieła (spośród 43 opusów):

Koncert fortepianowy fis-moll op. 3
Symfonia d-moll
Suita Es-dur na orkiestrę op. 9
Kantata Le printemps (Wiosna) na chór mieszany i orkiestrę
Concertstück na wiolonczelę i orkiestrę
II koncert fortepianowy
kantata Modlitwa za Polskę do tekstu Zygmunta Krasińskiego

Otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1926) i amerykański Medal Zasłużonych^[4].

Przypisy

↑ Literatura podaje liczne inne daty urodzenia Stojowskiego: 1863, 1869, 1871 i 1876, także szczegółowe (począwszy od 27 marca skończywszy na 14 maja). Daty dokładnej nie poznamy nigdy, bowiem dokumenty chrztu i akta cywilne Oleśnicy zostały spalone pod koniec II wojny światowej.
↑ Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: „Zygmunt Stojowski – kompozytor”, s. 134.
↑ Stefan Żeromski, Dzienniki t.6, Warszawa 1966, rozdział: „Dzienniki”.
↑ Wydarzenia. senat.gov.pl, 2003-05-02. [dostęp 2018-03-22].

Bibliografia

Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 846. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. S. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: „Zygmunt Stojowski – kompozytor”, s. 134-141.
MałgorzataM. Kosińska MałgorzataM., Zygmunt Stojowski (Sigismond Stojowski), [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-27] .

Linki zewnętrzne

[nazwa_1-1] Literatura podaje liczne inne daty urodzenia Stojowskiego: 1863, 1869, 1871 i 1876, także szczegółowe (począwszy od 27 marca skończywszy na 14 maja). Daty dokładnej nie poznamy nigdy, bowiem dokumenty chrztu i akta cywilne Oleśnicy zostały spalone pod koniec II wojny światowej.

[2] Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: „Zygmunt Stojowski – kompozytor”, s. 134.

[3] Stefan Żeromski, Dzienniki t.6, Warszawa 1966, rozdział: „Dzienniki”.

[4] Wydarzenia. senat.gov.pl, 2003-05-02. [dostęp 2018-03-22].

[1]

[2]

[3]

[4]