Łuskwiak ognisty

Łuskwiak ognisty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

łuskwiak

Gatunek

łuskwiak ognisty

Nazwa systematyczna
Pholiota flammans (Batsch) P. Kumm
Führ. Pilzk. (Zerbst): 84 (1871)
Multimedia w Wikimedia Commons
Młode owocniki na zagrzebanym pod igliwiem drewnie

Łuskwiak ognisty (Pholiota flammans (Batsch) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozowany został w 1783 r. przez Batscha jako Agaricus flammans. Obecną nazwę nadał mu Kummer w 1871 r.[1]

Synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus flammans Batsch 1783
  • Dryophila flammans (Batsch) Quél. 1886

Nazwę polską nadał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten nazywany jest również łuszczakiem ognistym i łuskwiakiem płomieniejącym[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 2–6 cm. U młodych osobników jest półkulisty, potem półkuliście łukowaty, w końcu płaskołukowaty. Długo posiada podwinięty brzeg. Powierzchnia sucha, podczas wilgotnej pogody nieco śliska, o barwie od cytrynowożółtej do pomarańczowej. W całości okryty jest dużymi, jednobarwnymi łuskami, które zwieszają się również z brzegu kapelusza[4].

Blaszki grzyba

Gęste, u młodych owocników cytrynowożółte, potem ciemniejące do oliwkowych, w końcu rdzawobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość do 0,8 cm. Walcowaty, u młodych owocników pełny, u starszych pusty. Tylko w wąskiej strefie pod kapeluszem jest gładki; poza tym cały okryty odstającymi włóknami o siarkowej barwie[4].

Miąższ

Barwy siarkowożółtej, jedynie przy brzegach nieco rdzewiejący. Smak gorzkawy, zapach nieco rzodkiewkowaty[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników brązowy. Zarodniki żółtawe, eliptyczne, gładkie, bez pory rostkowej, amyloidalne. Pleurocystydy różnokształtne, o długości do 40 μm; niektóre wewnątrz wypełnione jednolitą ciemnobrązową treścią, inne pod wpływem KOH barwią się jak chrysocystydy. Liczne, również różnokształtne cheilocystydy mają długość do 20 μm[5]. Naskórek ma grubość około 100 μm i zbudowany jest z galaretowatych strzępek o grubości 2–4 μm. Charakterystyczną cechą jest, że galaretowaty naskórek występuje tylko w kapeluszu[6].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Europie. Występuje również w Azji, gdzie jednak jego występowanie jest słabiej zbadane. Z terenów Azji opisano jego występowanie w Japonii[7], Indiach[8] i Chinach[9]. Rośnie w różnego typu lasach i parkach, na pniach, pniakach drzew iglastych, zwłaszcza sosny i świerka. Owocniki, wytwarzane od sierpnia do października[3], wyrastają pojedynczo lub w małych grupach[4].

Saprotrof[3], przeważnie uważany za grzyba niejadalnego[4].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej podobnym do niego gatunkiem jest łuskwiak nastroszony (Pholiota squarosa). Jego owocniki są jednak większe i nieco innej barwy (nie tak intensywnie żółte, bardziej ochrowe). Występuje zarówno na drzewie iglastym, jak i liściastym (na tym ostatnim częściej). Między tymi gatunkami stwierdzono też różnice mikroskopowe: u łuskwiaka nastroszonego galaretowaty naskórek występuje również na trzonie[6]. Łuskwiak gruzełkowaty (Pholiota tuberculosa) jest podobnej barwy, ale nie ma odstających łusek[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2014-09-01]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-09-01]. (ang.).
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f g Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ MushroomExpert. [dostęp 2014-09-01]. (ang.).
  6. ↑ a b W.H. Sawyer, Development of some species of Pholiota, „Botanical Gazette”, 64 (3), 1917, s. 206–229, DOI: 10.1086/332114, JSTOR: 2469479 (ang.).
  7. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].
  8. ↑ Tewari VP, Singh RN (1973). "New records of Agaricales from India". Norwegian Journal of Botany 20 (1): 21–25. ISSN 0300-1156
  9. ↑ Zhuang W (2001). Higher fungi of tropical China. Mycotaxon Ltd. p. 463. ISBN 978-0-930845-13-1