Żniatyn

Żniatyn

wieś
Przystanek PKS
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	hrubieszowski
Gmina	Dołhobyczów
Liczba ludności (2021)	136[2][3]
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-540[4]
Tablice rejestracyjne	LHR
SIMC	0887144[5]
Położenie na mapie gminy Dołhobyczów Żniatyn
Położenie na mapie Polski Żniatyn
Położenie na mapie województwa lubelskiego Żniatyn
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego Żniatyn
50°28′43″N 23°58′41″E/50,478611 23,978056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Żniatyn (dawniej Zniatyn) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Dołhobyczów^[5][6].

W latach 1954–1972 funkcjonowała gromada Żniatyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Dołhobyczów^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 176 mieszkańców i była dziesiątą co do wielkości miejscowością gminy^[8].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Michała Archanioła w Żniatynie^[9].

Historia

Kościół w Żniatynie (na zdjęciu remont)

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1473. Wedle rejestru z 1564 r. było tu 5 łanów (84 ha) gruntów uprawnych^[10]. W 1596 roku wieś była posiadaniu rodu Lipskich herbu Grabie. W I połowie XVIII stulecia wieś przeszła do Rostkowskich. W 1732 majętność darowana była przez nich klasztorowi dominikanów z Bełza, zaś w 1748 dominikanom lubelskim. W końcu XVIII w. na powrót staje się wsią szlachecką - tym razem przechodzi do Hadziewiczów. Znajduje się tam kościół parafialny wzniesiony na wysokim wzgórzu w 1790 roku, który służył (aż do 1928 roku) jednocześnie greko- i rzymsko-katolikom. Działa w nim Parafia św. Michała Archanioła w Żniatynie. W 1890 r. wieś liczyła 115 domów i 641 mieszkańców. Spis z r. 1921 (wówczas w powiecie sokalskim województwa lwowskiego) wykazywał 121 domów oraz 752 mieszkańców, w tym 33 Żydów i aż 492 Ukraińców^[10].

W marcu 1944 r. nacjonaliści ukraińscy z OUN - UPA zamordowali tutaj 72 Polaków, rabując i paląc polskie zagrody oraz kościół i plebanię^[11].

Zabytki

• barokowy kościół murowany z 1790 roku, fundacji Jakuba Hadziewicza, odnawiany w roku 1874 i w 1925
• obok opisanego kościoła, w końcu XIX w. istniała we wsi także drewniana cerkiew pounicka
• kapliczka z XIX wieku

Urodzeni w Żniatynie

• Franciszek Skopal (1885–1917/1918), lekkoatleta, miotacz, uzyskał wynik 47,37 m, który został uznany za pierwszy oficjalny rekord Polski w rzucie oszczepem.
• Lubomir Włodzimierz Baran (1937–2009), geodeta, członek PAN, przewodniczący Komitetu Geodezji PAN.

W roku 1945 koło Żniatynia zginął Marijan Łukaszewycz.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163892
2. Wieś Żniatyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-03] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-03] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1623 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-11-18]. brak numeru strony
7. Jednostki pomocnicze gminy Dołhobyczów. Urząd Gminy Dołhobyczów. [dostęp 2016-01-09].
8. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
9. Opis parafii na stronie diecezji
10. Bondyra 1993 ↓, s. wg indeksu miejscowości.
11. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 1026, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

Bibliografia

• WiesławW. Bondyra WiesławW., Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07] .

Linki zewnętrzne

• Zniatyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 654 .