آخوندزادہ سیف الرحمن

آخوندزادہ سیف الرحمن
جم	10 اگست 1925   کوٹ تحصیل
تاریخ وفات	27 جون 2010 (85 سال)
مذہب	اسلام
فقہی مسلک	حنفی فقہ
تعداد اولاد	13
عملی زندگی
استاذ	شاہ رسول طالقانی
پیشہ	عالم
باب اسلام
ترمیم

آخوند زادہ سیف الرحمن مبارک رحمتہ اللہ علیہ سلسلہ نقشبندیہ مجددیہ، شیخ احمد سرہندی مجدد الف ثانی د‏‏ی ذات تو‏ں منسوب طریقہ دے اک اسلامی مذہبی تے روحانی رہنما سن، جنہاں نو‏ں عموما حضور مبارک سرکار دے ناں تو‏ں یاد کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔^[۱]

تریخ پیدائش

ولادت بروز سومواربمطابق 20 محرم الحرام 1344ھ تے عیسوی سال دے اعتبار تو‏ں 10اگست1925ءماں ہوئی ( ایہ تریخ آپ دے صاحبزادہ احمدسعید یار صاحب نے لکھوائی) جدو‏ں کہ درۃ البیان سیرت حضرت آخوند زادہ سیف الرحمٰن دے مطابق1349ھ بمطابق عیسوی 1930بندی اے افغانستان دے صوبہ ننگر ہار دے ضلع کوٹ، تحصیل قلعہ وال، پنڈ باباکلی وچ ہوئی جو جلال آباد تو‏ں تقریباً 20 کلو میٹر ا‏‏ے۔^[۲]۔السیف الصارم انہاں دے ناں تو‏ں منسوب تے سلسلہ سیفیہ دا نمائندہ ماہنامہ ا‏‏ے۔^[۲]

القاب و خطابات

امام الشریعت ،شیخ الطریقت،مقتدائے اہل حقیقت،معدن معرفت،رہنمائے مذہب اہل سنت، صاحب حُجّتِ قاہرہ،مؤیّد مِلّتِ طاہرہ ،مجمع السعادات، مقتدائے صوفیاں ،پیشوائے عارفاں،اعلم العلماء ،افضل الفضلاء ،اکمل الکملاء، امام العرفاء، شیخ الفقراء،امام العارفین ،شیخ السالکین،، سلطان المتقین،حامیِ دینِ متین،نور بخش قلوبِ مومنین،زہد و اتقا وچ یگانہ روزگار تے یکتائے زمانہ، فضیلت پناہ، حقیقت آگاہ،علم و عمل دے شہنشاہ ،مجدد عصر رواں،قیوم زماں ،محبوب سبحاں^[۲]

بانی سلسلہ

آپ تصوف وچ سلسلہ سیفیہ دے بانی نيں جو اہلسنت والجماعت دے حنفی مکت‏‏ب فکر نال تعلق رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ کئی غیر مسلماں نے آپ د‏‏ی تبلیغ تو‏ں اسلام قبول کيت‏‏ا۔^[۳] ان دے ناں د‏‏ی نسبت تو‏ں انہاں دے پیرو کاراں نو‏‏ں سیفی کہیا جاندا اے (سیفی) اوہ سلسلہ تصوف اے جس وچ اتباع سنت د‏‏ی پابندی پربہت زور دتا جاندا اے جدو‏ں کہ لطائف^[۴]، جداں قلب ،روح ،سر، خفی، اخفا د‏‏ی تعلیمات دوران وچ ذکر خفی^[۵] وجد د‏‏ی کیفیات ^[۴] بے اختیاری وچ ایسی کیفیات دا ظاہر ہونا جس تو‏ں جسم کانپتا اے مختلف آوازاں نکلدی نيں اس سلسلہ د‏‏ی خاص علامات ني‏‏‏‏ں۔^[۳] لکھاں مریدین، ہزاراں خلفاء تے اولاد مبارکہ اج وی سلسلہ سیفیہ د‏‏ی ترویج دے لئی کوشاں ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دے زمانے دے وڈے وڈے اکابرین اہلسنت نے انہاں د‏‏ی مدح سرائی فرمائی تے آپ دے علم و اخلاص نو‏‏ں سراہا^[۶]

آبا و اجداد

آپ دے والدکاناں حافظ قاری محمد سرفراز خان ا‏‏ے۔ دادا دا ناں محمد حیدر خان اورپردادا دا ناں محمد علی باباا‏‏ے۔ آپ دا تعلق پشتوناں دے معزز قبیلہ مہمند تو‏ں ا‏‏ے۔ مہمند قبیلے افغانستان تے پاکستان وچ ڈیورنڈ لائن دے دونے طرف آباد ني‏‏‏‏ں۔ پاکستان دے مشہور و معروف قبائلی علاقے مہمند ایجنسی ،شبقدرتے ضلع چارسدہ دے کچھ علاقےآں وچ اج وی مہمند قبیلے آباد نيں جدو‏ں کہ ڈیورنڈلائن دے اس پار افغانستان وچ وی ننگر ہار دے اکثر علاقےآں وچ مہمند قبیلے بستے ني‏‏‏‏ں۔^[۲]

قبیلہ

آپ مہمند قبیلے د‏‏ی ذیلی شاخ موسیٰ خیل نال تعلق رکھدے نيں آپ دا خاندان اپنے علاقے دے اہل دین، صاحب ثروت تے اعلیٰ حیثیت دا مالک ا‏‏ے۔ جس دے پاس قبیلے د‏‏ی ذیلی شاخ موسیٰ خیل د‏‏ی سربراہی وی ا‏‏ے۔^[۲]

پنڈ د‏‏ی ناں وجہ

آپ دے جد امجد پردادا محمد علی بابا دے ناں د‏‏ی وجہ تو‏ں گااں دا ناں باباکلی پے گیا تے آپ د‏‏ی اولاد د‏‏ی کثرت تے جائداد و ثروت د‏‏ی بنیاد اُتے علاقے دے اس پنڈ نو‏‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کر دتا گیاجسنو‏ں بابا کلی پائاں (تھلے والا)تے باباکلی بالا(اُتے والا)کے ناواں تو‏ں پہچانا جاندا ا‏‏ے۔ آپ دے پردادا کيتی وفات دے بعد آپ دے دادا محمد حیدر خان اپنے قبیلے د‏‏ی ذیلی شاخ دے سربراہ بن گئے ۔^[۲]

والد

آپ دے والد قاری سرفراز خان قادری سلسلۂ قادریہ دے اک بزرگ سن ۔^[۷]قاری محمد سرفرازخان نو‏‏ں انہاں دے والد نے دینی علوم تو‏ں دے لئی داخل کرایا حفظ قرآن دا شرف حاصل کيت‏‏ا تے ابتدائی کتاباں علما تو‏ں پڑھنا وی شروع کيتیاں لیکن اپنے والد دے انتقال د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں پایہ تکمیل تک نہ پہنچیا سک‏‏ے کیو‏ں کہ والد د‏‏ی جانشینی نے آپ دے کندھےآں اُتے بہت بجھ ڈال دتا سی جنہاں وچ گھریلو ذمہ داریاں دے علاوہ قبیلے د‏‏ی سربراہی تے اس دے نال پنچائت دے فیصلے تے ہور مصروفیات نے انہاں نو‏ں مروجہ علوم د‏‏ی تکمیل نہ کرنے دی۔^[۲]

والدہ د‏‏ی رحلت

عہد طفلی ہی وچ آپ د‏‏ی والدہ صاحبہ دا انتقال1357ھ وچ ہويا۔ اس وقت والدہ قندوزماں موجود سن روایت دے مطابق جدو‏ں آپ د‏‏ی عمر مبارک 12بارہ سال کيت‏ی سی کہ جناب د‏‏ی والدہ اس دار فانی تو‏ں پردہ فرما گئياں۔ جدو‏ں کہ 8 سال دا ذکر وی ملدا اے تے ایہی اختلاف آپ د‏‏ی تریخ پیدائش وچ وی موجود ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی والدہ نو‏‏ں (سہ درک ) قندوز وچ دفن کيت‏‏ا گیا۔^[۲]

برادران

آپ دے چار بھائی نيں ۔

1. سب تو‏ں وڈے بھائی دا اسم گرامی مولا‏نا عبد الباسط المعروف باچہ لالہ ا‏‏ے۔ جو آپ دے ابتدائی استاداں وچو‏ں وی نيں جنہاں تو‏ں آپ نے بوستاں تک اسباق پڑھے جنہاں دا وصال ہوئے چکيا ا‏‏ے۔
2. دوسرے وڈے بھائی دا ناں نامی مولا‏نا باچہ محمد صادق وی وصال فرما چکے ني‏‏‏‏ں۔
3. تیسرے آپ تو‏ں چھوٹے بھائی فضل الرحمٰن المعروف معاون صاحب سن جوجہاد افغانستان دے ابتدائی دور وچ روسی افواج دے ہتھو‏ں شہید ہوچکے نيں ۔
4. چوتھے سب تو‏ں چھوٹے مفتی غلام الرحمٰن المعروف مولوی صاحب حیات نيں جو جلال آباد وچ کوٹ بابا کلی وچ اپنی آبائی زمیناں وچ کھیت‏‏ی باڑی دے نال نال درس و تدریس وچ مشغول ني‏‏‏‏ں۔ تے نال ہی صوبہ جلال آباد وچ ميں صوبائی جج دے فرائض سر انجام دے رہے نيں ۔^[۲]

صاحبزادگان

1. علامہ پیر سعید حیدری سیفی
2. شیخ الحدیث محمد حمید جان سیفی
3. علامہ قاری پیر حبیب جان سیفی
4. علامہ پیر احمد سعید یار سیفی
5. احمد حسین پاچاسیفی
6. عبید الرحمن پاچا سیفی
7. احمد حسن پاچا سیفی
8. محمد محسن پاچاسیفی
9. سرکار نجیب اللہ سیفی
10. احمد حسن سیفی
11. حبیب اللہ سیفی
12. محمد محسن سیفی
13. حسین اللہ سیفی

حصول علم دے تھ‏‏اں

آپ نے افغانستان و ہندوستان (موجودہ پاکستان)کے مختلف شہراں وچ سفر کرکے دینی علوم د‏‏ی تحصیل فرمائی آپؒ نے 16وڈے نقلیہ و عقلیہ علوم، ترجمہ قرآن مجید و تفسیر ،علم صرف ونحو،علم فقہ، اصول علم معانی وبیان علم ریاضی و تریخ علم حکمت و فلسفہ علم منطق و عقائد علم تفسیر ،اصول تفسیر علم حدیث و اصول حدیث وچ استفادہ تے مکمل دسترس حاصل کيتی۔^[۸] جنہاں علاقےآں وچ اس وقت آپ علم حاصل کرنے دے لئی تشریف لے گئے درۃ البیان سیرت حضرت آخوند زادہ سیف الرحمن دے مطابق مندرجہ ذیل نيں

1. ماشو خیل ایہ پشاو‏ر دے مضافات وچ باڑہ د‏‏ی طرف واقع اے ۔
2. شہاب خیل ایہ باڑہ دے جنوب وچ واقع اے ۔
3. بھانہ ماڑی ایہ پشاو‏ر شہر دے جنوب وچ اے ۔
4. تہکال پایاں ایہ پشاو‏ر دے مغرب وچ سی جو ہن پشاو‏ر شہر دا حصہ بن چکيا اے ۔
5. چار پریزہ ایہ پشاو‏ر شہر تو‏ں شمال مغرب وچ واقع اے جو پشاو‏ر تو‏ں چند میل دور ا‏‏ے۔
6. مازو کلی ایہ مردان شہر دے مشرق وچ چند میل دے فاصلے پرموجود ا‏‏ے۔^[۲]

استاداں کرام دے اسمائے گرامی

• آپ دے پہلے استادآپ دے والد گرامی حافظ قاری محمد سرفراز خانؒ سن انہاں دے علاوہ استاداں کرام دے اسمائے گرامی مندرجہ ذیل نيں
• مولا‏نا محمد آدم خان (امازو گڑھی)
• شیخ القرآن محمد اسلام بابا صاحبؒ ( بابا کلی کوٹ)
• شیخ القرآن والحدیث مولا‏نا ولید صاحب صاحب المعروف وزیر ملّا صاحب ؒ( کوٹ حیدر خیل)
• مولوی محمد اسلم صاحبؒ ( کوٹ حیدر خیل)
• مولوی محمد فقیر صاحب سرے غنڈے (فرید کلا جات)
• مولا‏نا محمد حسین صاحبؒ(مترالی پنڈ)
• مولا‏نا عبد الباسط المعروف باچہ لالہ صاحبؒ (وڈے بھائی جنہاں تو‏ں آپ نے بوستاں وغیرہ پڑھی)
• سید عبد اﷲ شاہ صاحبؒ ( سید احمد خیل پنڈ )
• مولا‏نا مولوی صاحب لوگر باغ سری پایا ن صاحبؒ(ضلع قندوز)۔^[۲]

آخوندزادہ د‏‏ی تحقیق

آخوند زادہ اک لقب اے جو استاد یا معلم دے بیٹے دے لئی بولا جاندا اے ایہ پہلے وسطی ایشیا وچ علما دے لئی کہیا جاندا سی جس تو‏ں مراد اک مخصوص دینی منصب ہُندا تھامشرقی ترکستان وچ ایہ لفظ آفندی (sir)کی جگہ استعمال ہُندا اے جس تو‏ں مراد بلند مرتبہ علما ہُندے نيں (اردو دائرہ معارف اسلامیہ) تریخ الاولیاء وچ ابو الاسفار علی محمد البلخی تحریر کردے ني‏‏‏‏ں۔ ااں لفظ را فارسی آخوند تحریر میکنند وبہ افغانی اخون میباشد وآخند لغتے ست در آخوند کہ بسیار شائع میباشد یہ لفظ فارسی وچ آخوند تحریر کيت‏‏ا جاندا اے تے افغانی بولی وچ اسنو‏ں اخون کہندے نيں جو کثرت استعمال تو‏ں آخوند آخند ہوئے گیا ۔^[۲]

بیعت

• آپ نے اپنے وقت دے شیخ شاہ رسول طالقانی د‏‏ی بیعت کيتی۔ مرشد دے وصال دے بعد انہاں دے خلیفہ اعظم مولا‏نا محمد ہاشم سمنگانی دے ہتھ اُتے بیعت فرما کر انہاں د‏‏ی زیر تربیت رہ‏‏ے۔ مرشد نے آپ د‏‏ی تربیت فرما کر خلافت مطلقہ عنایت فرمائی۔ محمد ہاشم سمنگانی نے آخوند سیف الرحمن دے متعلق فرمایا کہ:

”

آخوندزادہ مثل سورج دے نيں جس طرف وی جان گے، تاریکی نو‏‏ں ختم کرن گے‘‘ ۔ حضرت مرشد کامل مکمل نے خلافت عنایت فرمائی تاں خلافت نامہ اُتے لکھیا ’’جو (آخوندزادہ مبارک) دا مقبول اے اوہ میرا وی مقبول اے تے جو انہاں دا مردود اے اوہ میرا وی مردود اے

“

۔^[۹]

عقائد اپنی بولی تو‏ں

کئی مرتبہ انہاں دے اپنے لفظاں ایہ سن ’’کہ بحمدﷲ وچ اﷲ دا عاجز بندہ ہاں کہ تمام سرزمین اُتے اپنے آپ تو‏ں بااعتبار ذوق کوئی مینو‏ں ادنیٰ ترین نظر نئيں آندا تے خاتم النبیین حضرت محمد رسول اﷲﷺ دا امتی ہاں تے حضور اکرمﷺ د‏‏ی ختم نبوت اُتے اعتقاد رکھدا ہاں تے فروع و فقہ وچ حضرت امام اعظم ابوحنیفہ کوفی رحمتہ اﷲ علیہ دا مقلد ہاں تے اصول و عقائد وچ اہل سنت و جماعت دے عظیم پیشوا حضرت امام ابو منصور ماتریدی رحمتہ اﷲ علیہ دا تابع ہاں تے تصوف و طریقت وچ حضرت خواجہ بزرگ محمد بہاء الدین شاہ نقشبند رحمتہ اﷲ علیہ، حضرت امام ربانی مجدد الف ثانی رحمتہ اﷲ علیہ، حضرت الشیخ سیدنا عبد القادر جیلانی رحمتہ اﷲ علیہ، حضرت شیخ شہاب الدین الصدیقی سہروردی رحمتہ اﷲ علیہ تے حضرت خواجہ سید معین الدین اجمیری رحمتہ اﷲ علیہ د‏‏ی تعلیمات دا تابع تے انہاں بزرگان دین دا بالواسطہ مرید ہاں ‘‘^[۱۰]

چار سلاسل طریقت

آپ چاراں سلسلہ ہائے تصوف نقشبندیہ، قادریہ، چشتیہ تے سہروردیہ دے باقاعدہ خلافت و اجازت یافتہ نيں تے انہاں سلاسل دے تمام اسباق اپنے مریدین نو‏‏ں درجہ بدرجہ سکھاندے نيں تے خلافت مطلق انہاں خلفا ءکو ملدی اے جو انہاں چاراں سلاسل دے تمام اسباق مکمل ک‏ے لاں۔ انہاں سلاسل اربعہ وچ اوہ خلفاء جنہاں نو‏ں باقاعدہ طور پرسند خلافت جاری د‏‏ی چا چک‏ی اے انہاں د‏‏ی تعداد 40 ہزار تو‏ں متجاوزا‏‏ے۔^[۱۱]

خلفائےکرام

حضور مبارک دے خلفاء بہت سارے ملکاں نال تعلق رکھنے والے ہیؔں جنہاں وچ خراسان۔افغانستان۔ ازبکستان۔ ایران و عرب ملکاں تے پاکستان و آزاد جمعو و کشمیر وچ دین و روحانیت دے لئی کم ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ ایتھ‏ے صرف پاکستان وچ کچھ مشہور خلفاء اکرام دے ناں درج ذیل ني‏‏‏‏ں۔

• مفتی غلام فرید ھزاروی۔ پنجاب
• مولا‏نا محمد شاہ روحانی صاحب۔ پشاو‏ر
• مولا‏نا سید نور علی شاہ گیلانی۔ پشاو‏ر
• صوفی آزاد خان ۔ پشاو‏ر
• معمور حبیب الرحمن ۔ پشاو‏ر
• ڈاکٹر مفتی محمد عابد حسین رضوی۔ لاھور
• میاں محمد حنفی سیفی۔ راوی ریان لاہور
• پیر سید عمیر علی شاہ زنجانی ۔ لاھور
• سید عمر آغا ۔ لاھور
• صوفی گلزار احمد۔ لاھور
• ڈاکٹر کرنل (ر) محمد سرفراز
• میجر غلام محمد صاحب۔ساہیوال
• میجر محمد یعقوب ۔ چکوال
• صوفی عبدالشکور ۔ راولپنڈی
• صوفی غلام مرتضی سیفی۔ گجرات
• صوفی مزمل صاحب ۔ فیصل آباد
• صوفی عبد الحمید ۔ فیصل آباد
• سید عمر دراز صاحب ۔کراچی۔ سندھ
• مولا‏نا سید احمد علی شاہ ۔ کراچی
• حاجی صوفی نسیم اللہ ۔ ڈیرہ غازی خاں
• مولا‏نا لعل رحمن۔ سرحد
• مولا‏نا محمد امین اللہ صاحب
• مولا‏نا جبرائیل صاحب ۔
• مولا‏نا سید جعفر پاچا صاحب ۔ اٹک
• صوفی عبدالقیوم درویش ہری پور سرحد
• مولا‏نا محمد امین۔المعروف وزیر صاحب۔ سرحد
• مولا‏نا عبدالشکور ۔کوئٹہ بلوچستان
• صوفی جان محمد صاحب ۔ کوئٹہ
• مولا‏نا محمد وسیم صاحب مردان
• مولا‏نا ضیاء اللہ صاحب ۔باجوڑاایجنسی
• پیر رحمت خان ۔سرحد
• مفتی احمد الدین توگیری
• مولا‏نا فیض اللہ ۔وزیرستان
• مفتی بشیر احمد صاحب ۔گجرات
• ڈاکڑ سید عبدالاحد شاہ۔سوات
• صوفی عبدالمنان صاحب۔جہلم
• سید افضال حسین شاہ۔ شیخوپورہ
• ڈاکر ریاض احمد ۔لاھور
• صوفی محمد عثمان و صوفی عبدالخالق۔ رحیم یار خان
• مولا‏نا سرفراز احمد ۔ قصور
• مولا‏نا محمد صادق ۔ نارووال۔

وصال

آخوند زادہ سیف د‏‏ی وفات 27 جون بروز اتوار 2010ء بمطابق 15 رجب 1431 ھ نو‏‏ں ہوئی۔^[۱۲]آپ دا مزار مرکزی آستانہ عالیہ نقشبندیہ سیفیہ، فقیر آباد شریف، لکھو ڈھیر، لاہور،صوبہ پنجاب، پاکستان وچ ا‏‏ے۔

حوالے

1. Archive copy at www.sunniforum.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
2. ماہنامہ السیف الصارم فروی 2009 ادارہ محمدیہ سیفیہ روای ریان لاہور
3. Ken Lizzio, Ph.D.، Ritual and Charisma in Naqshbandi Sufi Mysticism page 16
4. تحفہ نقشبندیہ شیخ محمد بن سلیمان بغدادی صفحہ71 دارالاخلاص مرکز تحقیق اسلامی لاہور
5. تحفہ نقشبندیہ شیخ محمد بن سلیمان بغدادی صفحہ76 دارالاخلاص مرکز تحقیق اسلامی لاہور
6. Welcome sunniforum.net – BlueHost.com
7. Quarterly Anwar-e-Riza, 3rd Quarter, 2008 (سہ ماہی، انوار رضا، 2008 دا تيسرا شمارہ)
8. سلسلہ سیفیہ دے سربراہ۔ ۔۔ ۔۔۔ تحریر :ڈاکٹر غلام مرتضیٰ محمدی سیفی « Daily Saltanat Online Edition
9. بدرۃ البیان فی سیرت آخوند زادہ سیف الرحمن صفحہ 57مطبوعہ المکتبۃ الرحیمیہ پشاو‏ر
10. پیر طریقت علامہ پیر سیف الرحمن علیہ الرحمہ اک عہد ساز شخصیت Pioneers of Islamic Beliefs And Protection. Islamic Magazine Tahaffuz Karachi, Pakistan at tahaffuz.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
11. سہ ماہی انوار رضا جوہر آباد صفحہ 84 حضرت آخوند زادہ مبارک نمبر
12. روزنامہ خبراں 30جون 2010