احمد حسن دانی
| احمد حسن دانی | |
|---|---|
| جم | 20 جون 1920
|
| وفات | 26 جنوری 2009 (89 سال)[۱] |
| شہریت |  پاکستان |
| عملی زندگی | |
| مادر علمی | لندن یونیورسٹی |
| ڈاکٹری مشیر | مورتیمر ویلر |
| پیشہ | ماہر انسانیات ، ماہرِ لسانیات ، ماہر آثاریات ، مورخ |
| پیشہ ورانہ زبان | انگریزی [۲] |
| شعبۂ عمل | آثاریات |
| ملازمت | ڈھاکا یونیورسٹی ، پشاور یونیورسٹی |
| اعزازات | |
ترمیم  | |
پروفیسر احمد حسن دانی (20 جون 1920 – 26 جنوری 2009)، اک پاکستانی سوجھواݨ، ماہر آثار قدیمہ، تریخ دان، تے لینگوئسٹ سی ۔ اوہ وسطی ایشیا تے لموچی ایشیا دے آثار قدیمہ اتے تریخ دے منے ہوئے ودواناں وچوں مکھ سی۔[۳] اوہناں نے پاکستان تے بنگلا دیش وچ آرکیالوجی دی معلومات نوں اُچ سکھیا وجوں اپناؤن لئی کہیا۔[۴]
پروفیسر احمد حسن دانی (20 جون 1920ء – 26 جنوری 2009ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے نامور مفکر، مؤرخ، ماہر لسانیات، ماہر بشریات تے ماہر آثار قدیمہ سن ۔
جیون
[سودھو]دانی دا جم 20 جون 1920 نوں باسنا ،سینٹرل پراونس، برطانوی ہند وچّ ہویا۔
مڈھلا جیون
[سودھو]پروفیسر احمد حسن دانی کشمیری الاصل سن ۔ اوہ 20 جون 1920ء نوں بسنہ، چھتیس گڑھ، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے[۵]۔ انہاں نے 1944ء وچ جامعہ بنارس ہندو توں ایم اے کیتا۔ اوہ اس ادارے توں ایم اے دی ڈگری لینے والے پہلے مسلمان طالبِ علم سن ۔ اگلے ہی برس انھاں نے محکمہ آثارِ قدیمہ وچ ملازمت اختیار کر لئی تے پہلے ٹیکسلا تے اُس دے بعد موہنجوڈارو وچ ہونے والی کھدائی وچ حصّہ لیا۔
ڈھاکا
[سودھو]آثارِ قدیمہ وچ اُنہاں دی بے حد دلچسپی دے پیشِ نظر انھاں برطانیا دی حکومت نے تاج محل جداں اہم تاریخی مقام اُتے متعین کر دتا۔ تقسیمِ ہند دے بعد اوہ پاکستان آ گئے تے ڈھاکا وچ فرائض انجام دینے لگے۔ تعلیم و تربیت دے ابتدائی مراحل ہی وچ پروفیسر دانی نے محسوس کر ليا سی کہ آثارِ قدیمہ دی تحقیقات نوں عوام تک پہنچانے دے لئی عجائب گھراں دی تعمیر انتہائی ضروری اے۔ چنانچہ 1950ء وچ انھاں نے وریندر میوزیم راجشاہی دی بنیاد رکھی۔ کچھ عرصہ بعد جدوں انھاں ڈھاکہ میوزیم دا ناظم مقرر کیتا گیا تاں انھاں نے بنگال دی مسلم تریخ دے بارے وچ کچھ نادر تاریخی نشانیاں دریافت کيتیاں جو اج وی ڈھاکہ میوزیم وچ دیکھنے والےآں دی توجہ دا مرکز نيں۔
غیر ملکی دورے
[سودھو]متحدہ ہندوستان وچ انگریز ماہرین دے تحت کم کردے ہوئے پروفیسر دانی دے دِل وچ اس بیش بہا تاریخی، ثقافتی تے تمدنی خزانے نوں دیکھنے دی تمنّا پیدا ہوئی سی جو انگریزاں نے اپنے طویل دور وچ جمع کر ليا سی۔ پروفیسر دانی دی ایہ خواہش ویہہ پچیس برس بعد اس وقت پوری ہوئی جدوں خود انہاں دا ناں تریخ تے عمرانیات دے مطالعے وچ اک حوالہ بن چُکیا سی۔ سن ستر دی دہائی وچ انھاں انگلستان تے امریکا دے طویل مطالعاتی دوراں دا موقع مِلا۔
اعزازات
[سودھو]احمد حسن دانی نوں انہاں دی اعلٰی ترين علمی خدمات دے صلے ميں حکومت پاکستان نے ستارہ امتياز تے ہلال امتياز توں نوازیا۔ خود اُنہاں دے علم و بصیرت دی چکيا چوند جدوں مغربی دنیا وچ پہنچی تاں آسٹریلیا توں کینیڈا تک ہر علمی تے تحقیقی اِدارہ اُنہاں دی میزبانی دا شرف حاصل کرنے دی دوڑ وچ پیش پیش نظر آنے لگیا۔ امریکا، برطانیا فرانس تے آسٹریلیا دے علاوہ انہاں نوں جرمنی تے اٹلی وچ وی اعلا ترین تعلیمی، تدریسی تے شہری اعزازات نال نوازیا گیا۔
گندھارا
[سودھو]گندھارا رہتل وچ بے پناہ دلچسپی دے باعث پروفیسر دانی دا بہت سا وقت پشاور یونیورسٹی وچ گزریا۔ ايسے زمانے وچ انھاں نے پشاور تے لاہور دے عجائب گھراں دی تزئینِ نو دا بیڑا وی اُٹھایا۔ 1971 وچ اوہ اسلام آباد منتقل ہوئے گئے جتھے انھاں نے قائدِاعظم یونیورسٹی وچ علومِ عمرانی دا شعبہ قائم کیتا تے 1980 وچ اپنی ریٹائرمنٹ تک ايسے توں منسلک رہے۔
ریٹائرمنٹ
[سودھو]ریٹائر ہونے دے بعد انھاں پتھراں اُتے کندہ قدیم تحریراں وچ دلچسپی پیدا ہوئے گئی تے اواخرِعمر تک اوہ گلگت، بلتستان، چترال تے کالاش دے علاقےآں وچ ، آثارِ قدیمہ دے جرمن ماہرین دی معاونت توں قدیم حجری کتبےآں دے صدیاں توں سربستہ راز کھولنے دی کوشش وچ مصروف رہے۔
وفات
[سودھو]حسن دانی گردے تے ذیابیطس دے مرض وچ مبتلا سن ۔ 22 جنوری 2009ء نوں انہاں نوں پمز ہسپتال اسلام آباد لیایا گیا جتھے انہاں دے علاج دی کوشش کيتی گئی لیکن 26 جنوری 2009ء اوہ 88 سال دی عمر وچ اپنے خالق حقیقی توں جا ملے۔
انعام
[سودھو]دانی بنارس ہندو یونیورسٹی دی پہلا مسلمان طالب علم سی جسنے 1944ء چ گریجوئیشن دے امتحاں چ سبتوں ودھ نمبر لے کے یونیورسٹی ولوںجے کے گولڈ میڈل لیا ۔
ہور ایوارڈاں توں علاوہ اسنے حکومت پاکستان ولوں 1969ء چ ستارہ امتیاز تے 2000ء چ ہلال امتیاز دا ایوارڈ لیا ۔
قومانتری ایوارڈاں چوں اسنوں ایہ آلے ایوارڈ لئے :
- 1998 Légion d'honneur , فرانس
- 1997 Aristotle Silver Medal, یونیسکو
- 1996 Order of the Merit , جرمنی
- 1994 Knight Commander, اٹلی
- 1990 Palmes Academiques , فرانس
- 1986 گولد میڈل, بنگلہ دیش
اشاعتاں
[سودھو]دانی نے 30 توں ودھ کتاباں تے بوہت سارے آرٹیکل سائنسی رسالےآں چ لکھے ۔ اوہ 35 تون ودھ بولیاں تے لہجے بول سکدے سن تے بنگالی ، فرانسیسی ، ہندی ، کشمیری ، مراٹھی ، پشتو ، فارسی ، پنجابی ، سنسکرت ، سرائیکی ، سندھی ، تامل ترکی بولی ، انگریزی تے اردو روانی نال بولدے سن ۔اوہناں نے اینہاں چوں کافی بولیاں چ لکھ وی اے ۔
کتاباں
[سودھو]- History of Pakistan: Pakistan through ages. Sang-e-Meel Publications. 2007. ISBN 978-969-35-2020-0
- Historic City of Taxila. Sang-e-Meel Publications. 2001. ISBN 978-969-35-0947-2
- History of Northern Areas of Pakistan (Up to 2000 AD). Sang-e-Meel Publications. 2001. ISBN 978-969-35-1231-1
- Romance of the Khyber Pass. Sang-e-Meel Publications. 1997. ISBN 978-969-35-0719-5
- New Light on Central Asia. Sang-e-Meel Publications. 1996. ISBN 978-969-35-0294-7
- Central Asia Today. Sang-e-Meel Publications. 1996. ISBN 978-969-35-0706-5
- Human Records on Karakorum Highway. Sang-e-Meel Publications. 1995. ISBN 978-969-35-0646-4
- Peshawar: Historic City of the Frontier. Sang-e-Meel Publications, (2nd Revised edition). 1995. ISBN 978-969-35-0554-2
- Tribes and Peoples of Northern Punjab(500 BC to Present times). QAU Islamabad Publications, 1993.
- A Short History of Pakistan, Book One: Pre-Muslim Period. University of Karachi. (3 editions, 1967, 1984, 1992). ISBN 969-404-008-6
- History of Northern Areas of Pakistan (Historical studies). National Institute of Historical and Cultural Research. 1989. ISBN 978-969-415-016-1
- Perspectives of Pakistan. National Institute of Pakistan Studies, Quaid-e-Azam University. 1989. ASIN B0000CQNUB
- The historic city of Taxila. Centre for East Asian Cultural Studies. 1986. ISBN 978-4-89656-500-3
- Chilas: The City of Nanga Parvat (Dyamar). 1983. ASIN B0000CQDB2
- Thatta: Islamic architecture. Institute of Islamic History, Culture & Civilization. 1982. ASIN B0000CQD43
- Indus Civilization: New Perspectives. Taxila institute of Asian Civilizations, Quaid-i-Azam University, Islamabad. 1981
- Alberuni's Indica: A record of the cultural history of South Asia about A.D. 1030. University of Islamabad Press, Islamabad. 1973
- Indian palaeography. Clarendon P. 1963. ASIN B0000CM0CB
- Dacca: A record of its changing fortunes. S. S. Dani (Publisher). 1962. ASIN B0000CQXMU
- Prehistory and Protohistory of Eastern India: With a Detailed Account of the Neolithic Cultures. K. L. Mukhopadhyay. 1960
- Bibliography of the Muslim Inscriptions of Bengal. 1957
مشترکہ کم
[سودھو]- With J-P. Mohen (eds.), History of Humanity, Volume III, From the Third Millennium to the Seventh Century BC. New York: Routledge/Paris: UNESCO. 1996. ISBN 0-415-09306-6.
- With V. M. Masson (eds.), History of Civilizations of Central Asia, UNESCO, Paris. 1992– (6 volumes) ISBN 92-3-102719-0 (v.1)
حوالے
[سودھو]- ↑ http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article5753682.ece
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12125310c — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ Joffe، L (2009). Ahmad Hasan Dani: Pakistan's foremost archaeologist and author of 30 books، The Guardian، 31 March، p.37. Retrieved on 4 September 2009
- ↑ The Times (2009). Obituary – Professor A. H. Dani: archaeologist Archived 2010-05-24 at the وے بیک مشین، 18 February. Retrieved on 4 September 2009
- ↑ خان سوانح حیات Archived 2016-03-03 at the وے بیک مشین۔ سلام۔ تریخ 15 مئی 2008.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- Dani's Profile Archived 2021-02-27 at the وے بیک مشین at National Fund for Cultural Heritage Archived 2021-01-26 at the وے بیک مشین, Pakistan.