راجندر سنگھ بیدی

راجندر سنگھ بیدی
پیدائشی نام	راجندر سنگھ بیدی
جم	1 ستمبر 1915 [۱]  سیالکوٹ، برطانوی پنجاب، برطانوی ہند
وفات	11 نومبر 1984 (69 سال)[۱]  ممبئی، مہاراشٹر، بھارت
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
زوجہ	سوماوتی
اولاد	نریندر بیدی
عملی زندگی
پیشہ	ناول کار ، لکھاری، ڈرامہ لکھاری، فلمی ہدایتکار، سکرین رائٹر،
پیشہ ورانہ زبان	اردو [۱]
تحریک	انجمن ترقی پسند مصنفین
اعزازات
فلم فیئر بیسٹ ڈائیلاگ اوارڈ 1959 ،فلم فیئر بیسٹ ڈائیلاگ : مدھومتی (1958) فلم فیئر بیسٹ ڈائیلاگ 1971، فلم فیئر بیسٹ ڈائیلاگ : ستیاکام (1969) 1965 ساہتیہ اکیڈیمی ایوارڈ پدم شری - 1972
	IMDB اُتے صفحات
ترمیم

راجندر سنگھ بیدی (انگریزی: Rajinder Singh Bedi؛ اردو: راجندر سنگھ بیدی‎؛ 1 ستمبر 1915 - 11 نومبر 1984) اک اردو لکھاری، ڈرامہ لکھاریاتے فلمی ہدائتکار سن۔ اوہ 20ویں صدی دے سبھ توں وڈے ترقی پسند اردو لکھاریاں وچوں اک اتے، سعادت حسن منٹو توں بعد دوجا سبھ توں مشہور اردو کہانی کار سی۔^[۲][۳] اتے منٹو وانگ ہی ہندستان دی ونڈ متعلق جھنجوڑ دین والیاں کہانیاں لئی جانیا جاندا اے۔^[۴]

مڈھلا جیون

راجندر سنگھ بیدی 1915 نوں سیالکوٹ پاکستان وچّ پیدا ہوئے۔ اوہناں دا پالن پوسن اتے تعلیم لاہور وچّ ہوئی۔ ڈی.اے.وی. کالج، لاہور توں 1933 وچّ ایفّ.اے. کیتی اتے پوسٹ آفس دی نوکری کر لئی۔ 1943 وچّ اس نوکری توں استعفٰی دے دتا اتے ریڈیو سٹیشن دلی نال جڑ گائے۔ پھر 1949 وچّ بمبئی آ گئے اتے فلمی جیون شروع کیتا۔ اوہ ساری عمر ترقی پسند لکھاری لہر نال جڑے رہے۔ ڈاکٹر. قمر رئیس دے لفظاں وچّ 'پریم چند دے بعد اردو کہانی نوں جنہاں لکھاریاں نے کلا دیاں بلندیاں تکّ پہنچایا، اوہناں وچّ راجندر سنگھ بیدی دا نام خاص تھاں رکھدا اے۔'

لکھاری

اوہناں نے بہت ساریاں مشہور بھارتی فلماں دے ڈائلاگ لکھے جنہاں وچّ ابھیمان، انوپما اتے بمل رائے دی مدھومتی شامل ہن۔

اوہناں دی پہلی مختصر کہانی مہارانی دا تحفہ نوں سال دی سبھ توں ودھیا مختصر کہانی دا انعام لاہور دے اک ادبی جریدے ادبی دنیا دی طرف توں ملیا سی۔ اوہناں دیاں مختصر کہانیاں دا پہلا مجموعہدان و ملّ 1940 وچّ منظر اے عامَ اتے آیا اتے دوجا 1942 وچّ شائع ہویا۔ اوہناں دا مشہور اردو ناول ‘ایک چادر میلی سی’ دا انگریزی وچّ "I Take This Woman"^[۵] دے نام نال ترجما کیتا گیا اتے اس اتے اوہناں نوں ساہتیہ اکیڈیمی ایوارڈ نال وی 1965 وچّ نوازیا گیا۔ اس دا بعد وچّ ہندی، کشمیری اتے بنگالی وچّ وی ترجما کیتا گیا۔

فلمی جیون

1955- وچّ اوہناں نے اپنی ہی اک مختصر کہانی گرم کوٹ اتے اک فلم بلراج ساہنی اتے نروپا رائے دے نال بنائی۔ اس دی دوجی فلم رنگولی وچّ کشور کمار اتے وجنتی مالا دے نال سی۔ اوہناں نے ہدایتکاری تے پروڈیسری دا آغاز سنجیو کمار اتے ریحانہ سلطان دے نال فلم دستک نال 1970 وچّ کیتا۔ اس دے بعد اوہناں نے تنّ ہور فلماں دی ہدایتکاری کیتی۔ اوہناں دے ناول ایک چادر میلی سی اتے بھارت وچّ 1986 وچّ اسے نام نال اتے پاکستان وچّ ‘مٹھی بھر چاول’ دے نام نال 1978 وچّ فلم بنی۔ اس طرحاں اوہناں نوں ایہہ مان حاصل ہے کہ اوہناں دی کہانی اتے دوناں ملکاں وچّ فلم بنی ہے۔ اوہناں دا 1984 وچّ ممبئی، بھارت وچّ انتقال ہو گیا۔

اوہناں دیاں سیواواں دے عوض وچّ بھارتی حکومت نے اوہناں دے ناں تے اردو ادب لئی اک انعام راجندر سنگھ بیدی اوارڈ شروع کیتا اے۔

فلمی سفر

• ایک چادر میلی سی (1986) - کہانی
• آنکھیں دیکھی (1978) - ڈائریکٹر
• مٹھی بھر چاول (1978) - کہانی
• نواب صاحب (1978) - ڈائریکٹر
• پھاگن (1973) - ڈائریکٹر، پروڈیوسر
• ابھیمان (1973) - ڈائلاگ
• گرہن (1972) - کہانی
• دستک (1970) - ڈائریکٹر، سکرین رائٹر
• ستیاکام (1969) - ڈائلاگ
• میرے ہمدم میرے دوست (1968) - سکرین رائٹر
• بہاروں کے سپنے (1967) - ڈائلاگ
• انوپما (1966) - ڈائلاگ
• میرے صنم (1965) - پٹکتھا لیکھک، ڈائلاگ
• رنگولی (1962) - ڈائلاگ، سکرین رائٹر
• آس کا پنچھی (1961) - سکرین رائٹر
• میم-دیدی (1961) - سکرین رائٹر
• انرادھا (1960) - ڈائلاگ
• بمبئی کا بابو (1960) -ڈائلاگ
• مدھومتی (1958) - ڈائلاگ
• مسافر (1957) - ڈائلاگ
• بسنت بہار (1956) - ڈائلاگ
• ملاپ (1955) - ڈائلاگ
• گرم کوٹ (1955) - گل بات، سکرین رائٹر، پروڈیوسر
• دیوداس (1955) - ڈائلاگ
• مرزا غالب (1954) - ڈائلاگ
• داغ (1952) - ڈائلاگ
• بڑی بہن (1949) - ڈائلاگ

لکھتاں

• دانہ و دام (کہانیاں) (مکتبہ اردو لاہور) (1936، 1943)
• گرہن (کہانیاں) (نیا ادارہ لاہور) (1942، 1981)
• بے جان چیزیں (ڈرامے) (1943)
• سات کھیل (ڈرامیں) (سنگم پبلیشرز لمٹڈ، بمبئی) (1946، 1981)
• کوکھ جلی (کہانیاں) (قطب پبلیشرز، بمبئی) (1949، 1970)
• ایک چادر میلی سی (ناولٹ) (مکتبہ جامعہ لیمٹڈ، دلی) (1963، 1975)
• آپنے دکھ مجھے دے دو (کہانیاں) (مکتبہ جامعہ لیمٹڈ، دلی) (1965، 1973)
• ہاتھ ہمارے قلم ہیں (کہانیاں) (مکتبہ جامعہ لیمٹڈ، دلی) (1974، 1980)
• مکتی بودھ (کہانیاں) (1982)

باہرلے جوڑ

• Lajwanti – a short story by Rajinder Singh Bedi Archived 2015-10-21 at the وے بیک مشین
• Japanese students stage Urdu drama:- Nakl-i-Makaani
• 'A Woman' by Rajinder Singh Bedi
• Prabodh and Maitriya, an article by Rajinder Singh Bedi Archived 2009-01-04 at the وے بیک مشین
• Reclaiming the Past: Rediscovery of the Primary Self in Two Novellas by Rajinder Singh Bedi and Qurratulain Hyder. Byer, Corinna, 2001 – The Annual of Urdu Studies.

حوالے

1. فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb125199187 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
2. Bollywood greats
3. Urdu Studies
4. Voices in Partition Literature
5. http://books.google.co.in/books/about/I_TAKE_THIS_WOMAN.html؟id=-0fO9GJ-yFAC&redir_esc=y

سانچہ:اردو لکھاری