شاہ سعید احمد رائپوری

شاہ سعید احمد رائپوری
تاریخ پیدائش	دسمبر 1928
وفات	26 ستمبر 2012 (83–84 سال)[۱]  لہور
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
ترمیم

شاہ سعید احمد رائپوری
پیدائش	جنوری 1926
وفات	۲۶ ستمبر ۲,۰۱۲(2012-09-26) (عمر 86 سال)لاہور، پاکستان
پیشہ	عالم دین، صوفی شیخ، مصنف
مذہب	اسلام
فقہ	حنفی
مکتب فکر	سنی
شعبۂ عمل	شاہ ولی اللہ دے نظریات
اہم نظریات	سماجی تبدیلی، وحدت انسانیت
پیر/شیخ	عبدالقادر رائپوری, محمد الیاس کاندھلوی, محمد زکریا کاندھلوی
مؤثر شاہ ولی اللہ، محمودالحسن، عبدالقادر رائپوری، عبیداللہ سندھی، حسین احمد مدنی

شاہ سعید احمد رائپوری (جنوری 1926-26 ستمبر 2012^[۲][۳][۴]) خانقاہِ رائپور دی مسند نشین رہے نیں تے دورِ حاضر وچ فکرِ شاہ ولی اللہ اُتے گرفت رکھنے والیاں وچوں اک سن۔

شاہ سعید احمد رائپوری تبلیغی جماعت دے بانی مولانا محمد الیاس کاندھلوی تے شیخ الحدیث مولانا محمد زکریا کاندھلوی دے ممتاز شاگرداں وچوں اک سن۔ عملی سیاست توں بالاتر ہُندے ہوئے، انہاں نے شاہ ولی اللہ، شیخ الہند مولانا محمودالحسن، شاہ عبدالقادر رائپوری، مولانا عبید اللہ سندھی تے مولانا حسین احمد مدنی دی سوچ دی بنیاد اُتے، انہاں نے 1967ء وچ جمعیت طلبۂ اسلام، 1987ء وچ تنظیم فکرِ ولی اللّٰای تے 2001ء وچ ادارۂ رحیمیہ علومِ قرآنیہ قائم کیتا،^[۵] جس دے مختلف کیمپس کراچی، سکھر، ملتان تے راولپنڈی وچ قائم ہوئے۔ ہور ذیلی ادارے مثلاً شاہ ولی اللہ میڈیا فاونڈیشن تے نظام المدارس رحیمیہ وی تسی‏‏ں دی سرپرستی وچ قائم ہوئے۔ ہزاراں نوجواناں سیمنارز تے ہور تقاریب دے ذریعے ادارے دے نال منسلک نیں۔^[۶]

1992ء وچ انہاں دے والد شاہ عبد العزیز رائپوری نے انہاں اپنا جانشین مقرر کیتا۔

پس منظر

شاہ سعید احمد رائپوری، شاہ عبد الرحیم رائپوری (1853ء-1919ء) دے بعد نقشبندی سلسلے دے چوتھے شیخ سن۔ شاہ عبد الرحیم نے خانقاہ عالیہ رحیمیہ نوں رائپور وچ قائم دی، جو بعد وچ دیوبندی مذہب دی اہم مرکز بن گئی۔ شاہ عبد الرحیم دے کئی جانشیناں وانگ، شاہ سعید احمد رائپوری نے اس خانقاہ نوں 2001ء وچ ادارۂ رحیمیہ علومِ قرآنیہ دے ناں توں لاہور وچ قائم کیتا۔ ادارے توں وابستہ نظام المدارس الرحیمیہ دا جال وی کافی وسیع اے، پاکستان بھر توں کئی مدارس اس دے نال منسلک نیں۔^[۵][۷]

1977ء وچ جمعیت علمائے اسلام دے جماعت اسلامی دے نال اتحاد دے بعد، شاہ سعید احمد رائپوری نے جمعیت توں علیحدگی اختیار دی۔ تسی‏‏ں افغان جنگ دے سخت ناقد سن تے جن اشخاص نے اس دے لئی فتاویٰ جاری کیتے، انہاں دی سخت مخالفت دی۔ انہاں نے کشمیر وچ عسکریت پسندی نوں فروغ دینے اُتے وی تنقید دی۔ انہاں دا مشہور قول اے، "پاکستان مذاکرات توں حاصل کیتا تے کشمیر نوں جنگ توں آزاد کرانا چاہندے ہو، کچھ خدا دا خوف کرو!"^[۸]

حضرت اقدس شاہ سعید احمد رائے پوری قدس سرہ نے بطور مذہبی لیڈر مدرسہ تے کالج دی تقسیم دے خلاف اپنی رائے رکھی تے انہاں دوناں حلقاں دے نوجواناں نوں اکھٹا کرنے وچ اپنی پوری زندگی صرف دی۔ تسی‏‏ں دی عقلی بنیاداں اُتے کیتی گئی مذہب دی تشریح دا ہمیشہ مرکز انسان رہیا۔ تسی‏‏ں نے سیاسی جدوجہد وچ عدم تشدد دے اصول دی تبلیغ دی تے اپنے اسی‏‏ں عصراں نوں خبردار کیتا کہ اوہ امریکی امداد توں چلنے والی افغان جنگ دی حمایت نہ کرو۔

پنج سال دی عمر وچ تسی‏‏ںؒ دی والدۂ محترمہ دا انتقال ہو گیا۔ اس دے بعد تسی‏‏ںؒ اپنے والد ِ گرامی دے ہمراہ حضرت اقدس شاہ عبد القادر رائے پوریؒ دے سایۂ شفقت وچ خانقاہِ عالیہ رحیمیہ رائے پور وچ قیام پزیر ہو گئے۔

تسی‏‏ںؒ دی تعلیم دا آغاز حضرت عالی شاہ عبد الرحیم رائے پوریؒ دے قائم کردہ مکتب ِقرآنی وچ ہویا۔ حضرت شاہ عبد القادر رائے پوریؒ نے تسی‏‏ںؒ نوں پہلی ’’بسم اللہ‘‘ پڑھائی۔ تے خانقاہ رائے پور وچ قائم مدرسہ فیض ہدایت درگلزارِ رحیمی وچ شیخ القرآن حضرت مولانا خدابخش توں قرآنِ حکیم پڑھنا شروع کیتا۔ جدو‏‏ں آبائی وطن گمتھلہ جاندے تو حافظ مقصود احمد نوشہرویؒ توں پڑھتے تے جدو‏‏ں اپنے ننہیالی گاواں سکروڈھ ضلع سہارن پور وچ تشریف لے جاندے تو حضرت قاری حافظ ولی محمد صاحبؒ توں قرآنِ حکیم دی تعلیم حاصل کر دے۔ حفظ ِقرآنِ حکیم دی تکمیل خانقاہِ رائے پور دے ’’مدرسہ فیض ہدایت‘‘ وچ ہوئی۔

ابتدائی فارسی تے عربی دی تعلیم سکروڈھ وچ حضرت مولانا محمدیعقوب بن نور محمد حصارویؒ توں حاصل دی، جو حضرت مولانا حسین احمد علویؒ دے بہنوئی ہُندے سن۔

درسِ نظامی دے ابتدائی درجات دی کتب تسی‏‏ںؒ نے اپنے والد ِگرامی حضرت شاہ عبد العزیز رائے پوریؒ توں پڑھاں۔ انھاں نے تسی‏‏ںؒ نوں ’’شرح جامی‘‘ تک دی تمام درسی کتاباں پڑھائاں۔ تسی‏‏ںؒ نوں جدو‏‏ں وی کوئی کتاب شروع کرواندے تو حضرت مولانا محمدالیاس دہلویؒ اگر خانقاہ وچ موجود ہُندے تو انہاں توں کتاب دا آغاز کرواندے ۔ ’’

تفسیر جلالین‘‘ تک دی کتاباں تسی‏‏ںؒ نے حضرت مولانا محمداشفاق رائے پوریؒ (بھانجے حضرت عالی شاہ عبد الرحیم رائے پوریؒ، متولی خانقاہ رائے پور و رُکن مجلس شوریٰ دار العلوم دیوبند) توں پڑھاں۔ تفسیر جلالین دا کچھ حصہ حضرت مولانا عبد اللہ دھرم کوٹی تے مشکوٰۃ شریف دا کچھ حصہ حضرت مولانا عبد اللہ رائے پوری شیخ الحدیث جامعہ رشیدیہ جالندھر (بعد وچ ساہیوال) توں پڑھیا۔

رمضان المبارک 1367ھ / 1947ء وچ حضرتِ اقدس مولانا شاہ عبد القادر رائے پوریؒ نے تسی‏‏ںؒ نوں اپنا امامِ نماز مقرر فرمایا۔ درسِ نظامی دے آخری دو سال دی تعلیم دے لئی تسی‏‏ںؒ مدرسہ مظاہر العلوم سہارن پور تشریف لے گئے، جتھے تسی‏‏ںؒ نے شیخ الحدیث حضرت مولانا محمدزکریا کاندھلویؒ توں بخاری شریف، ناظم اعلیٰ حضرت مولانا عبد اللطیفؒ توں ترمذی شریف، حضرت مولانا منظوراحمدؒ توں مسلم شریف تے حضرت مولانا اسعداللہ صاحب (بعد وچ ناظم مدرسہ) توں طحاوی شریف، ابن ماجہ تے حدیث دی ہور کتاباں پڑھاں۔ مدرسہ مظاہر العلوم دے رئیس دار الافتا مفتی سعیداحمد صاحبؒ توں مشکوٰۃ شریف تے شمائل وغیرہ پڑھاں۔ تے حضرت مولانا محمد امیر کاندھلویؒ توں ہدایہ آخرین وغیرہ کتاباں پڑھاں۔ اس طرح تسی‏‏ںؒ نے 1368ھ / 1949ء وچ مدرسہ مظاہر العلوم توں تمام علومِ دینیہ دی تعلیم توں فراغت حاصل دی۔

تسی‏‏ںؒ نے طالب ِعلمی ای دے زمانے وچ 1939ء وچ حضرتِ رائے پوریؒ ثانی دی سرپرستی وچ نوجواناں دے لئی قائم ہونے والی جماعت ’’حزب الانصار‘‘ وچ شمولیت اختیار دی۔ اس جماعت دے صدر، امامِ انقلاب حضرت مولانا عبید اللہ سندھیؒ دے شاگرد حضرت مولانا حبیب الرحمن رائے پوریؒ سن، جو بعد وچ خانقاہ دے متولی بنے۔

حضرت رائے پوریؒ دی زیرسرپرستی حضرت مولانا حبیب الرحمن رائے پوریؒ دے نال وابستہ ہوکر ہندوستان دی آزادی دے لئی سیاسی جدوجہد دا شعور حاصل کیتا۔ اس دوران خانقاہ وچ تشریف لانے والے عظیم رہنمایانِ دین تے مشائخ حضرات، شیخ الاسلام حضرت مولانا سیدحسین احمد مدنیؒ، مفتی اعظم مفتی کفایت اللہ دہلویؒ، امیر تبلیغ حضرت مولانا محمدالیاس دہلویؒ، رئیس الاحرار حضرت مولانا حبیب الرحمن لدھیانویؒ تے امیر شریعت حضرت مولانا سید عطاء اللہ شاہ بخاریؒ، حضرت مولانا حفظ الرحمن سیوہارویؒ وغیرہ دی صحبت توں مستفید ہوئے تے انہاں دی سیاسی مجالس وچ شرکت دی۔

ظاہری تعلیم و تربیت دے بعد تسی‏‏ںؒ نوں حضرتِ اقدس شاہ عبد القادر رائے پوریؒ نے اپنی خصوصی تربیت تے نگرانی وچ لے لیا تے اک سال وچ سلوک دی تکمیل کروائی۔

سلوک دی تکمیل تے سلسلۂ رائے پور دی نسبت دے حصول دے بعد 1369ھ / 1950ء وچ تسی‏‏ںؒ نوں حضرت شاہ عبد القادر رائے پوریؒ نے اجازت و خلافت توں سرفراز فرمایا۔

1950ء دے اواخر وچ تسی‏‏ںؒ ہندوستان توں پاکستان تشریف لیائے۔ تے سرگودھا وچ اپنے والد ِگرامی حضرت مولانا شاہ عبد العزیز رائے پوریؒ دے کول قیام فرما ہوئے۔ حضرت اقدس شاہ عبد القادر رائے پوریؒ نے تسی‏‏ںؒ نوں پاکستان تے ہندوستان دے اپنے اسفار وچ اپنے نال رکھیا تے سکولز تے کالجز دے نوجواناں وچ کم کرنے دا حکم دتا۔ 1950ء توں 1967ء تک تسی‏‏ںؒ نے خانقاہی سلسلے دے فروغ دے نال نال نوجواناں وچ دین دے غلبے دے فروغ دی جدوجہد تے کوشش نوں وی جاری رکھیا۔

16؍ اگست 1962ء نوں تسی‏‏ںؒ دے شیخ حضرت شاہ عبد القادر رائے پوریؒ دا وصال ہویا تو اس دے بعد تسی‏‏ںؒ اپنے والد ِگرامی حضرت شاہ عبد العزیز رائے پوریؒ دی زیرسرپرستی سلسلۂ عالیہ رحیمیہ رائے پور دے فروغ تے مدارسِ دینیہ تے کالجز و یونیورسٹیز دے نوجوان طلبہ وچ دینی شعور دے فروغ دے لئی کم کر دے رہے۔

1967ء وچ تسی‏‏ںؒ نے سرگودھا وچ کالجز تے مدارسِ اسلامیہ دے نوجوان طلبہ دی تعلیم و تربیت تے انہاں وچ تحریک پیدا کرنے دے لئی ’’جمعیت طلبۂ اسلام‘‘ قائم دی۔ اس دے افتتاحی اجلاس وچ حضرت رائے پوری ثانی دے مجازین حضرت سید نفیس الحسینی شاہ صاحبؒ تے حضرت مولانا سید نیاز احمد شاہ صاحبؒ (تلمبہ) وی تشریف فرما سن۔ 1970ء وچ جمعیت علماشاہ سعیداحمد رائے پوریئے اسلام دے اجلاس منعقدہ سرگودھا وچ جمعیت دے انتخابی منشور وچ انقلابی دفعات شامل کرانے وچ اہم کردار ادا کیتا۔ 1973ء توں 1976ء تک جمعیت علمائے اسلام دے ترجمان رسالے ’’ترجمانِ اسلام‘‘ دی مجلس ادارت وچ تسی‏‏ںؒ نے کم کیتا۔ 1974ء وچ تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی وچ جمعیت طلبۂ اسلام دے نوجواناں نے ’’تحریک تحفظ ختم نبوت‘‘ وچ بھرپور کردار ادا کیتا۔ 1974ء وچ ای تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی وچ جمعیت طلبۂ اسلام دا ترجمان ’’عزم‘‘ سیریز دی شکل وچ شائع ہونا شروع ہویا، جو ہن تک نامساعد حالات دے باوجود اپنا تسلسل برقرار رکھے ہوئے اے۔

فروری 1987ء وچ تسی‏‏ںؒ نے امام شاہ ولی اللہ دہلویؒ دی تعلیمات تے انہاں دے سلسلے دے علما دی عظیم الشان انقلابی جدوجہد توں نوجواناں نوں آگاہ کرنے تے دین اسلام دا انقلابی شعور پیدا کرنے دے لئی ’’تنظیم فکر ِولی اللّٰای‘‘ دے ناں توں اک جماعت قائم دی۔

15؍ جنوری 1988ء /1409ھ بروز جمعۃ المبارک نوں خانقاہِ عالیہ رحیمیہ رائے پور (انڈیا) وچ حضرت اقدس مولانا شاہ عبد العزیز رائے پوریؒ نے تسی‏‏ںؒ نوں سلسلۂ عالیہ رحیمیہ رائے پور وچ اپنا جانشین مقرر فرمایا۔

1990ء وچ امام شاہ ولی اللہ دہلویؒ تے انہاں دے سلسلے دے علمائے ربانیین دے تحریر کردہ دینی لٹریچر دی نشر و اشاعت دے لئی ’’شاہ ولی اللہ میڈیا فاؤنڈیشن‘‘ قائم دی۔ ایہ فاؤنڈیشن ہن تک علمائے ربانیین دے تحریر کردہ 70 دے قریب پمفلٹس شائع کرچکی اے۔ جس توں نوجوان مستفید ہو رہے نیں۔

3؍ جون 1992ء نوں تسی‏‏ںؒ دے والد ِگرامی تے شیخ ثانی حضرت شاہ عبد العزیز رائے پوریؒ دا وصال ہویا۔ اس دے بعد توں سلسلۂ رائے پور دے فروغ دی تمام تر ذمہ داری تسی‏‏ںؒ دے کاندھاں اُتے آگئی۔ اس ذمہ داری نوں سر انجام دینے دے لئی تسی‏‏ںؒ نے وڈا کم کیتا۔ اس دوران تسی‏‏ںؒ نے ہندوستان تے پاکستان وچ سلسلۂ عالیہ رائے پور دے وابستگان دی ظاہری تے باطنی تربیت دے لئی مسلسل اسفار فرمائے۔ اسی حوالے توں خانقاہِ عالیہ رحیمیہ رائے پور ضلع سہارن پور (انڈیا) وچ تسی‏‏ںؒ دا متعدد مرتبہ قیام ہویا۔

14؍ ستمبر 2001ء نوں تسی‏‏ںؒ نے لاہور وچ ’’ادارہ رحیمیہ علومِ قرآنیہ‘‘ قائم فرمایا، جس وچ تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی وچ نوجواناں وچ قرآنی علوم دے فہم و شعور دی جامع تعلیم و تربیت دا نہایت عمدہ اہتمام کیتا گیا۔ اسی مرکز وچ بیٹھ کر تسی‏‏ںؒ نے سلسلۂ عالیہ رحیمیہ رائے پور دے فروغ دے لئی وڈی جدوجہد تے کوشش فرمائی۔ فیر گزشتہ سالاں وچ کراچی، سکھر، ملتان تے راولپنڈی وچ وی ادارہ رحیمیہ دے ریجنل کیمپسز تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی وچ قائم ہوئے۔

2001ء وچ ای ادارہ رحیمیہ علومِ قرآنیہ وچ تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی وچ دارالافتا قائم کیتا گیا، جس وچ دینی مسائل دے حوالے توں شریعت ِاسلام تے فقہ دی روشنی وچ جید مفتیانِ کرام عوام الناس دی رہنمائی کر رہے نیں۔

2002ء وچ تسی‏‏ںؒ نے ادارہ رحیمیہ علومِ قرآنیہ توں الحاق کرنے والے مدارسِ دینیہ دا اک بورڈ ’’نظام المدارس الرحیمیہ پاکستان‘‘ دے ناں توں قائم کیتا، جس وچ ملک بھر دے پنجاہ توں سٹھ دے قریب مدارس ملحق نیں تے انہاں وچ شب و روز حفظ ِقرآنِ حکیم، تفسیر، حدیث، فقہ تے علومِ دینیہ دی تعلیم دا عمدہ نظام قائم اے۔

2004ء وچ تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی تے نگرانی وچ حضرت الامام شاہ ولی اللہ دہلویؒ دے علوم و افکار توں نوجوان نسل نوں متعارف کرانے دے لئی ملک بھر وچ ’’شاہ ولی اللہ سیمینارز‘‘ دے عنوان توں وڈے سیمینارز دا اہتمام کیتا گیا، جس وچ ملک بھر دے سارے وڈے شہراں وچ حضرت الامام شاہ ولی اللہ دہلویؒ دے افکار و تعلیمات تے جدوجہد و کوشش توں نوجوان نسل نوں آگاہ کیتا گیا تے انہاں دے سلسلے دے سچے علمائے ربانیین دا تعارف کرایا گیا۔

2007ء وچ تسی‏‏ںؒ دی سرپرستی وچ جنگ ِآزای 1857ء دے ڈیڑھ سو سال مکمل ہونے اُتے ملک بھر وچ سیمینارز دا اہتمام کیتا گیا۔ خاص طور اُتے لاہور، کراچی، پشاور، راولپنڈی، ملتان تے سکھر وچ برعظیم پاک و ہند دی آزادی دی تحریک توں نوجواناں نوں متعارف کرانے دے لئی وڈے سیمینارز منعقد ہوئے۔

تسی‏‏ںؒ دی تعلیم و تربیت توں جتھے ہزاراں نوجواناں دی بوہت وڈی تعداد فیض یاب ہوئی، اوتھے باصلاحیت علما تے فضلا نے وی تسی‏‏ںؒ توں سلسلۂ عالیہ رحیمیہ رائے پور وچ سلوک و احسان دی تعلیم و تربیت حاصل دی تے باطنی فیضان تے نسبت دے حامل بنے۔ تربیت دے بعد تسی‏‏ںؒ نے تیس حضرات نوں اجازت و خلافت توں مشرف فرمایا۔

رمضان 1367ھ /1947ء توں لے کے شوال 1429ھ / 2008ء تک، 63 سال تک تسی‏‏ںؒ نے سلسلۂ عالیہ رحیمیہ رائے پور دے مشائخ حضرت شاہ عبد القادر رائے پوریؒ، حضرت شاہ عبد العزیز رائے پوریؒ دے زمانے وچ تے اپنے دورِ خلافت وچ نمازاں دی امامت کرائی۔ شوال 1429ھ / 2008ء وچ تسی‏‏ںؒ عارضۂ قلب تے گھٹناں دی تکلیف دے سبب معذور ہو گئے تو امامت دوسرے دے سپرد کردتی۔

جنوری 2009ء توں تسی‏‏ںؒ دی زیرسرپرستی ادارہ رحیمیہ علومِ قرآنیہ لاہور توں ماہنامہ ’’رحیمیہ‘‘ دا آغاز ہویا، جو گزشتہ 4 سالاں وچ وڈے اہتمام دے نال مقررہ تریخ اُتے قارئین دی رہنمائی دے لئی شائع ہوجاندا اے۔

مئی 2009ء وچ ’’رحیمیہ مطبوعات‘‘ دے ناں توں نشر و اشاعت دا اک ادارہ قائم کیتا، جس وچ علمائے حق دی کتاباں تحقیق دے نال شائع کرنے دا اہتمام کیتا گیا۔

جولائی 2009ء توں تسی‏‏ںؒ دی زیرسرپرستی اک تحقیقی سہ ماہی مجلہ ’’شعور و آگہی‘‘ دا آغاز ہویا، جو ہن تک اپنی تحقیقی روایات نوں برقرار رکھدے ہوئے وڈے اہتمام دے نال ہر سہ ماہی وچ تسلسل دے نال بروقت شائع ہو رہیا اے۔

2009ء وچ تسی‏‏ںؒ نے اپنے خلفا تے متوسلین دی تربیت دے لئی حرمین شریفین دا سفر کیتا۔ عمرہ دے دوران حرم دی پاک سرزمین وچ انہاں حضرات دی تربیت دا سلسلہ چلدا رہیا۔ اسی دوران حرمین شریفین، بالخصوص جامعہ ام القریٰ مکہ مکرمہ تے مدینہ یونیورسٹی دے اساتذۂ حدیث نے تسی‏‏ںؒ توں سلسلۂ حدیث دی سند حاصل دی۔

تسی‏‏ںؒ نے اپنی پوری زندگی پاکستان تے ہندوستان وچ تعلیمی، تربیندی تے اصلاحی دورہ جات دا اہتمام رکھیا۔ ہمہ وقت تسی‏‏ںؒ نوجواناں دی تربیت دے لئی اسفار دی صعوبت برداشت کر دے رہے۔ خاص طور اُتے تسی‏‏ںؒ نے ہندوستان وچ خانقاہِ عالیہ رحیمیہ رائے پور دے 1999ء تے 2006ء تا 2009ء ہر سال مسلسل اسفار کیتے تے اوتھے قیام کیتا۔

2010ء وچ تسی‏‏ںؒ نے اپنے خلفا تے متوسلین دے ہمراہ اپنی زندگی دا آخری حج ادا فرمایا۔ اگرچہ اس توں پہلے تسی‏‏ں کئی حج ادا کرچکے سن، لیکن خلفا تے متوسلین دے اصرار اُتے باوجود ضعف تے کمزوری دے انہاں دی دل جوئی تے انہاں دی تعلیم و تربیت تے باطنی نسبت دی ترقی دے لئی ایہ سفر حج فرمایا۔ تے اس دوران بوہت کچھ باطنی فیوض و برکات توں اپنے متعلقین نوں مستفیض فرمایا۔

9؍ ستمبر 2012ء نوں تسی‏‏ںؒ نوں دوسری دفعہ دل دا عارضہ لاحق ہویا تے اس دے بعد تقریباً 18 روز تک بیمار رہ کر مؤرخہ 8؍ ذی قعدہ 1433ھ/ 26؍ ستمبر 2012ء، بروز بدھ، بوقت صبح 9:35 اُتے تقریباً 90 سال دی عمر وچ اپنے خالق حقیقی توں جا ملے۔^[۹]

اقوال

شاہ سعید احمد رائپوری اک صوفی، عالم تے مفکر سن جو اپنے ترقی پسند انقلابی نظریات دے لئی جانے جاندے نیں۔ مندرجہ ذیل انہاں دے کچھ اقوال نیں:^[۸]

• اگر حکمران نااہل ہوں تے انسانی حقوق دی خلاف ورزی ہو رہی ہو، تو انقلاب دے لئی جدوجہد کرو۔
• اللہ تعالی نے نبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نوں حکم دتا کہ مظلوم عوام دی مدد کرنے دے لئی معاشرے توں ظلم دا خاتمہ کرو۔
• قرآن مجید دا مقصد تے نظریہ اللہ دی عبادت کرنا تے اس معاشرے توں ظلم و ستم دا خاتمہ کرنا اے۔ ایہ قرآن دا حکم اے کہ غربت دا خاتمہ ہو، امن دا قیام ہو تے جنگ و جدل دا ماحول ختم ہو۔ ایہ قرآن دا حکم اے کہ اپنے بیوی بچاں، والدین، بہن بھائی، پڑوسیاں تے ہور عزیزواقارب دے حقوق نوں پوراکیا جائے۔ تے اس توں وی اگے ودھ کر قرآن ساناں تمام انسانیت دے حقوق نوں پورا کرنے دی ہدایت کردا اے۔
• نماز تو اولیاء پیدا کردتی اے- اس دی بجائے، اج کل، اسی‏‏ں دیکھدے نیں کہ اسی نماز پڑھنے والیاں دی علامات ظالماں دی سی نیں۔
• اللہ دا کہنا اے کہ نماز میرا حق اے تے وچ اپنے حقوق معاف کر سکدا ہوں۔ جھوٹ بولنا، تہمت لانا تے دوسراں نوں نقصان پہنچانا، ایہ حقوق العباد نیں۔

جانشین، خلفاہ اورمجازین

26 ستمبر نوں انہاں دی وفات دے بعد تمام خلفاء دی مشاورت توں حضرت مولانا مفتی عبد الخالق آزاد صاحب جانشین مقرر ہوئے۔

1. مفتی عبد الخالق آزاد رائیپوری، لاہور، پاکستان
2. مفتی سعید الرحمن، ملتان، پاکستان
3. مفتی عبد المتین نعمانی، بورے والا، پاکستان
4. مفتی عبد الغنی قاسمی، لاہور، پاکستان
5. مفتی عبد القدیر، چشتیاں، پاکستان
6. مفتی محمد مختار حسن، نوشہرہ، پاکستان
7. مولانا محمد الیاس میواندی، میوات، بھارت
8. مفتی عبد السلام، مرادآباد، بھارت
9. مولانا محمد اختر، سہارنپور، بھارت
10. مولانا محمد افضل، سعودی عرب
11. مولانا محمد اشرف عاطف، سعودی عرب
12. مولانا صاحبزادہ سید رشید احمد، ڈیرہ اسماعیل خان، پاکستان
13. سید مطلوب علی زیدی، راولپنڈی، پاکستان
14. ڈاکٹر لیاقت علی شاہ، سکھر، پاکستان
15. مولانا قاضی محمد یوسف، حسن ابدال، پاکستان
16. ڈاکٹر مولانا تاج افسر، اسلام آباد، پاکستان
17. مولانا محمد ناصر عبد العزیز، جھنگ، پاکستان
18. مولانا عبد اللہ عابد سندھی، شکارپور، پاکستان
19. صاحبزادہ عبد القادر دینپوری، بہاولنگر، پاکستان
20. مولانا محمد اشرف انہاںّڑ، حیدرآباد، پاکستان
21. حاجی محمد بلال بلوچ، قاضی احمد، پاکستان
22. مفتی محمد انور شاہ، کوئٹہ، پاکستان
23. حافظ ظفر حیات، مری، پاکستان
24. حاجی محمد سرور جمیل، لاہور، پاکستان
25. حاجی محمد یوسف جاوید، عارف والا، پاکستان
26. حاجی یعقوب علی، ہارون آباد، پاکستان

مجازین جو حضرت رائپوری دی زندگی وچ وفات پا گئے مندرجہ ذیل نیں:

1. مولانا منظور حسن (مرحوم)، ساہیوال، پاکستان
2. مولانا حسین احمد علوی (مرحوم)، چشتیاں، پاکستان
3. راؤ عبد الرؤف خان (مرحوم)، ہارون آباد، پاکستان
4. مفتی محمد طیّب (مرحوم)، پاکستان

حوالے

1. http://dunyanews.tv/index.php?key=Q2F0SUQ9OCNOaWQ9MTAzNjUy%7Cnewspaper=Dunya
2. اعلانِ غم۔
3. اعلانِ غم۔
4. "شاہ سعید احمد رائپوری اس دنیا سے رخصت کر گئے". دنیا نیوز. https://web.archive.org/web/20181225194217/http://dunyanews.tv/en/Regional/134361-Shah-Saeed-Ahmed-Raipuri-passes-away-. Retrieved on
   ۱۳ فروری ۲۰۱۹. 
5. کامران, طاہر (2006). "پنجاب میں ‘دیوبندی‘ اسلام کا ارتقاء اور اثرات". مؤرخ: ایک تحقیقی مجلہ 3: 28-50. http://www.gcu.edu.pk/FullTextJour/Hist/V3N205/P28-50.pdf.  Archived 2011-11-17 at the وے بیک مشین
6. "شاہ ولی اللہ کے خیالات پر سیمینار". ڈان نیوز. 27 جون 2005. https://web.archive.org/web/20181225194209/https://www.dawn.com/news/145331/seminar-on-thoughts-of-shah-waliullah. Retrieved on
   ۱۳ فروری ۲۰۱۹. 
7. آزاد, مفتی عبدالخالق (2006). مشائخِ رائپور: خانقاہ عالیہ رحیمیہ اور مشائخِ رائپور کا تعارف. لاہور: دارالتحقیق والاشاعت, 198-199. 
8. «شاہ سعید احمد رائے پوری اس دنیاسے رخصت».
9. ماہنامہ رحیمیہ لاہور ستمبر اکتوبر 2016

زمرہ:1926ء کی پیدائشیں زمرہ:2012ء کی وفیات زمرہ:احناف زمرہ:پاکستانی مسلم شخصیات زمرہ:حنفی فقہا زمرہ:سنی صوفیاء