Miroč
Za ostale upotrebe, v. Miroč (razvrstavanje).
| Miroč | |
|---|---|
 | |
| Nadmorska visina | 768 m (Veliki Štrbac) |
| Oblasti | Istočna Srbija |
| Države |  Srbija
|
| Venac | Karpatsko-balkanske planine |
| Grupa | Karpatske planine |
  | |
| Jezik | srpski |
Miroč je planina u istočnoj Srbiji koja se prostire između Donjeg Milanovca i Tekije u Negotinskoj Krajini. Najviši vrh ove planine je Veliki Štrbac, čija nadmorska visina iznosi 768 metara.
Miroč je najistureniji deo isto Istočne Srbije[1] i najzapadniji deo Đerdapskog planinskog masiva[2]. Planina je sa svih strana okružena Dunavom. Prostire se na gotovo 500 km2. Na njoj se nalazi 14 sela. Bogata je livadama i hrastovom šumom.[1]
Miroč je oduvek imao važnu stratešku ulogu zbog svog geografskog položaja.[3] U rimsko doba Miroč je predstavljao transportnu vezu sa Istokom. Tuda je prolazio rimski put.
Rimljani su planinu nazivali „Unum“, prva (Jedna ili Jedina). Po naredbi rimskog imperatora Tiberija (42. p. n. e. − 37. godine), konstruisan je glavni putni pravac „Vije Danubis“ (lat. Via Danubius), kojim je prosečen put u Đerdap do utvrđenja „Talija“ (Donjeg Milanovca), dalje uz Porečku reku, preko planine suvom rekom sve do rimskog utvrđenja „Gerulatis" i dalje na Dunav kod utvrđenja „Eget“ - današnja Brza Palanka. Na Miroču se nalazio veliki broj objekata čija je namena bila zaštita ovog rimskog puta,vecina njih nije sacuvano jer je stanovnistvo koje zivi na prostoru cele planine raznosilo kamenje sa utvrdjenja radi zidanja objekata. Utvrđenje „Gerulatis“ nalazilo se u samom srcu planine. Njegovi ostaci, mogu se videti i danas ispod sela Miroč.[4] U rimsko doba Miroč je bio lečilište i vazdušna banja, u koju su ratnici dolazili na oporavak. Još tada bila je poznata lekovitost miročkih trava.[1]
Miroč i njegove lekovite trave se spominju i u doba turske vladavine u epskoj narodnoj pesmi „Marko Kraljević i vila“[5]:
Bogom brate, Kraljeviću Marko,
Višnjim Bogom i svetim Jovanom!
Daj me puštaj u planinu živu,
Da naberem po Miroču bilja,
Da zagasim rane na junaku."
Na planini se nalazi Markov kamen, mesto gde je nekad bio veliki kamen, sa utisnutim konjskim kopitom. Veruje se da se radi o kopitu Markovog konja Šarca. Taj kamen je razbijen, ali se mesto i dalje tako zove.[6] U centru sela Miroč nalazi se bunar za koji se veruje da je bio bunar Kraljevića Marka, koji se pominje u legendama i narodnim pesmama. Zanimljivo je da ovaj bunar ni u najsušnijim godinama nije nikad presušio.[7]
O miročkim krajevima su pisali mnogi putopisci: Evlija Čelebija (1667), Feliks Kanic, Vuk Karadžić, Jovan Cvijić. Jovan Cvijić u opisu Miroča, 1887. godine zapisuje:[8]
Planinska oblast između Porečke reke i Negotinske Krajine je pokrivena neprohodnim šumama i slabo je naseljena. Šume su bile tako guste da zbog njih osim vijugavog puta ništa se nije videlo, izgled pravih prašuma u kojima osim velikog drveća: bukve, hrasta, jasena, lipe, bilo žbunja od ljiljana ili jorgovana, drena, pavetine i to ih čini neprohodnim.
Planina Miroč nema naročito veliku nadmorsku visinu. Ona obuhvata vrhove Veliki (768m) i Mali Štrbac (626m),[9] koji pripadaju rezervatu prirode u okviru NP Đerdap, planinski visove Mali crni vrh, Visoki Čukar, Čaršija, Ostra Glavica i visoravni Kiloma, Beljan, Alun i Miročka visoravan mali Miroc. Veoma je bogata pećinama, uvalama, vrtačama, kao i drugim speleo objekatima, kojih ima više od šezdeset. Neki od njih su već istraženi, kao npr. Lazarova pećina, Gradašnica dok se u druge, kao npr. Bele Vode, Buronov ponor, Mamutolo, Ibrin ponor, Suvi ponor, Jama u Laništu, Rakin ponor, Faca šora, Sokolovica, Veliki ponor, Peštera ponor, Njemački ponor, Gaura Ra,gaura ursu,gaura kornjet, zbog nepristupačnosti unutrašnjosti može ući jedino sa kompletnom speleološkom opremom.[3] Miroč je poznat po velikom broju ponora, od kojih neki spadaju među najdublje u Srbiji.[2][10]
Na Miroču je do sada evidentirano oko 1300 vrsta lekovitog bilja,[7] livade su pune kantariona, nane, bokvice. Takođe ima i šumskih plodova: šipka, kupine, gloga, drenjina. Istočna strana Miroča sada je pitomija i nema više prašuma koje je opisao Jovan Cvijić. Šume su bogate sitnom i krupnom divljači: srna jelena, lisica, divljih svinja,vuk,divlja macka.[11]
Ekosistem Miroča je očuvan jer u blizini nema nijednog zagađivača, što pruža velike mogućnosti proizvodnje zdrave i ekološki čiste hrane: voća i povrća, mleka i mlečnih prerađevina, kao i razvoja stočarstva.[7]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 RTS Sasvim prirodno: Miroč, 24. 5. 2009., Pristupljeno 1. 9. 2011.2, Pristupljeno 13. 4. 2013.
- ↑ 2,0 2,1 Fribajking: Nacionalni park Đerdap, Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ 3,0 3,1 Raj Miročki: Sve o planini Miroč Arhivirano 2016-03-07 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ Raj Miročki: Rimsko naselje Gerulatis Arhivirano 2016-03-06 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ Užice.net: Kraljević Marko i vila, Pristupljeno 13. 4. 2013.
- ↑ PanaKomp: Planina Miroč, Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Raj Miročki: Selo Miroč Arhivirano 2016-03-07 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ Kladovo: Putopis - Petrovo selo, Pristupljeno 2. 9. 2012.
- ↑ Staze i bogaze: Veliki i Mali štrbac - Vidikovac nad Kajanom (19km), Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ Geografija: Srbija Arhivirano 2012-07-04 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 1. 9. 2012.
- ↑ Greška u referenci: Nevaljana oznaka
<ref>; nije zadan tekst za reference po imenuKlokocevac
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2.
- Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.