జగదీష్ చంద్ర జైన్

జగదీష్ చంద్ర జైన్
1998 భారతదేశపు స్టాంపుపై జగదీష్ చంద్ర జైన్
జననం(1909-01-20)1909 జనవరి 20
బసేరా, ఉత్తర ప్రదేశ్, భారతదేశం
మరణం1994 జూలై 28(1994-07-28) (వయసు 85)
ముంబై, భారతదేశం
జాతీయతభారతీయుడు
విద్యగురుకుల, బెనారస్ హిందూ విశ్వవిద్యాలయం, రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ ఆధ్వర్యంలో శాంతినికేతన్
సుపరిచితుడు/
సుపరిచితురాలు		భారత స్వాతంత్ర్య సమర యోధుడు, ఇండాలజిస్ట్, విద్యావేత్త, రచయిత

జగదీష్ చంద్ర జైన్ ( 1909 జనవరి 20 - 1993 జూలై 28) భారత స్వాతంత్ర్య సమర యోధుడు, ఇండాలజిస్ట్, విద్యావేత్త, రచయిత. అతను జైన తత్వశాస్త్రం, ప్రాకృత సాహిత్యం, పిల్లల కోసం హిందీ పాఠ్యపుస్తకాలతో సహా వివిధ విషయాలపై 80 కి పైగా పుస్తకాలను రచించాడు. గాంధీ హత్య కేసు విచారణలో జైన్ ప్రధాన పాత్ర పోషించాడు. ఐ కుడ్ నాట్ సేవ్ బాపూ, ది ఫర్గాటెన్ మహాత్మా అనే రెండు పుస్తకాలలో అతను తన వ్యక్తిగత అనుభవాలను వివరించాడు. అతను 84 సంవత్సరాల వయస్సులో బొంబాయిలో 1993 జూలైలో గుండెపోటుతో మరణించాడు.[1][2]

ప్రారంభ జీవితం

[మార్చు]

జగదీష్ చంద్ర జైన్ 1909లో ముజఫర్‌నగర్‌కు 12 మైళ్ల దూరంలో పశ్చిమ ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని దోయాబ్ ప్రాంతంలో ఉన్న బసేరా అనే గ్రామంలో జన్మించాడు. అతను విద్యావంతులైన జైన కుటుంబానికి చెందినవాడు. అతని తండ్రి, కంజిమల్ జైన్, సాంప్రదాయ యునాని ఔషధాన్ని విక్రయించే చిన్న దుకాణాన్ని కలిగి ఉన్నాడు. ఇద్దరు సోదరుల్లో జగదీష్ చంద్ర చిన్నవాడు. అతని ఒక సోదరుడు, సోదరి చిన్న వయస్సులోనే మరణించారు.[3]

విద్య

[మార్చు]

1923లో జగదీష్ చంద్ర వారణాసికి వెళ్లి స్యాద్వాద్ జైన మహావిద్యాలయంలో (గంగానది ఒడ్డున ఉన్న) చేరాడు, అక్కడ అతను సంస్కృతం, జైన మతం, వ్యాకరణం, సాహిత్యం, న్యాయశాస్త్రం (తర్కం) అభ్యసించాడు. ఇక్కడే, తన స్వంత అనుభవం ద్వారా అతను భారతదేశ సాంస్కృతిక వారసత్వం గొప్పతనాన్ని గ్రహించి, శాస్త్రి పట్టా పొందాడు. తరువాతి సంవత్సరాలలో అతను ఆయుర్వేదం (భారత వైద్యశాస్త్ర సాంప్రదాయ శాస్త్రం) కూడా అభ్యసించాడు.[4]

మహాత్మా గాంధీ హత్య

[మార్చు]

1948 జనవరి 30న మహాత్మా గాంధీ హత్య జైన్ జీవితంలో మరపురాని సంఘటన. ముఖ్యమంత్రి బి.జి. ఖేర్, హోం మంత్రి మొరార్జీ దేశాయ్ - మహాత్ముడిని చంపడానికి కుట్ర జరుగుతోందని జగదీష్ చంద్ర బొంబాయి ప్రభుత్వానికి ముందస్తు సమాచారం ఇచ్చాడు. వాస్తవం ఏమిటంటే, పంజాబీ శరణార్థి, మహాత్మా గాంధీ హత్యకు కుట్రదారులలో ఒకరైన మదన్‌లాల్ పహ్వా అతనికి తెలుసు. ఆ వ్యక్తి ప్రొఫెసర్ జైన్‌కు కృతజ్ఞతతో ఉన్నాడు. ఎందుకంటే ఆ వ్యక్తి తన వృత్తిని సురక్షితంగా ఉంచడంలో సహాయం చేశాడు. ఓ సారి బలహీనమైన తరుణంలో మదన్‌లాల్ ప్రొఫెసర్ జైన్‌తో మహాత్ముడిని హత్య గురించి ప్లాన్ చేస్తున్నాడు. ఒక్కసారిగా ప్రొ.జైన్ ఈ కుట్రను బాంబే ముఖ్యమంత్రికి, హోంమంత్రికి తెలియజేసి తగిన భద్రతా చర్యలు తీసుకోవాలని సూచించాడు. అయితే, ప్రభుత్వం ఈ విషయాన్ని సీరియస్‌గా తీసుకోలేదు, అప్పటి బొంబాయి హోం మంత్రిగా ఉన్న మొరార్జీ దేశాయ్, “అలా అయితే, నువ్వే కుట్రదారు, నేను నిన్ను అరెస్టు చేస్తాను” అని అసభ్యంగా అరిచాడు. జనవరి 20న 1948 ఢిల్లీలోని బిర్లా హౌస్‌లో మహాత్మా గాంధీ ప్రార్థనా సమావేశంలో మదన్‌లాల్ బాంబు పేల్చాడు. ఆ ప్రయత్నం విఫలమై మదన్‌లాల్‌ను అరెస్టు చేశారు. మదన్‌లాల్‌ను ఇతర కుట్రదారుల పేర్లను విడిచిపెట్టి, కుట్ర స్వరూపాన్ని వెల్లడించేలా మదన్‌లాల్‌ను ఒప్పించగలననే విశ్వాసం ఉన్నందున, మదన్‌లాల్‌ను విచారించడానికి తనకు అవకాశం ఇవ్వాలని ప్రొఫెసర్ జైన్ పదేపదే ప్రభుత్వాన్ని కోరాడు. కానీ ప్రభుత్వం నిరాకరించడంతో పది రోజుల తర్వాత మహాత్ముడి హత్య జరిగింది. తదనంతరం, జైన్ ఢిల్లీలోని ఎర్రకోటలో గాంధీ హత్య విచారణలో భారత ప్రభుత్వం తరపున ప్రధాన ప్రాసిక్యూషన్ సాక్షిగా హాజరయ్యాడు. అతను ఐ కుడ్ నాట్ సేవ్ బాపూ, ది ఫర్గాటెన్ మహాత్మా అనే రెండు పుస్తకాలలో ప్రభుత్వం నిర్ద్వంద్వనీతిని బయటపెట్టాడు.[5]

మరణం,గుర్తింపు

[మార్చు]

1993 జూలైలో, జైన్ బొంబాయి (ముంబై) లో గుండెపోటుతో మరణించాడు. భారత ప్రభుత్వం అతని జ్ఞాపకార్థం స్మారక పోస్టల్ స్టాంపును విడుదల చేసింది. బాంబే మునిసిపల్ కార్పొరేషన్ (BMC) అతని నివాస వీధికి అతని పేరు పెట్టింది. [6]

రచించిన పుస్తకాలు

[మార్చు]

జైన్ వివిధ విషయాలపై 80కి పైగా పుస్తకాలు రాశాడు. అతని కొన్ని పుస్తకాలు వివిధ భారతీయ విశ్వవిద్యాలయాలలో ఉపయోగించబడ్డాయి. అతను హిందీ, ఆంగ్ల పత్రికలలో అనేక పరిశోధనా వ్యాసాలను కూడా రాశాడు.[7]

  • సంస్కృతంలో జంబుస్వామిచరిత, మాన్యుస్క్రిప్ట్ నుండి సవరించబడింది. 1936.
  • శ్రీమద్ రాజచంద్ర. 1937. (సవరించిన ఎడిషన్: శ్రీమద్ రాజచంద్ర భక్తరత్న, 1967).
  • మహావీర వర్ధమాన. 1945, 68 పేజీలు.
  • ప్రాచీన భారతదేశంలో జీవితం జైన కానన్లలో, వ్యాఖ్యానాలతో చిత్రీకరించబడింది; జైన నియమాల ఆధారంగా ప్రాచీన భారతదేశం పరిపాలనా, ఆర్థిక, సామాజిక, భౌగోళిక సర్వే. 1947, 420 పేజీలు.
  • ది ఫర్గాటెన్ మహాత్మా. 1987. నాథూరామ్ వినాయక్ గాడ్సే చేత మహాత్మా గాంధీ హత్యకు సంబంధించిన ప్రాసిక్యూషన్ సాక్షిగా జైన్ ఖాతా, విచారణ; భారతదేశ స్వాతంత్ర్యంలో గాంధీ పాత్రపై, నేటి అతని తత్వశాస్త్రం ఔచిత్యంపై అతని అభిప్రాయాలు ఉన్నాయి.
  • నేను బాపును రక్షించలేకపోయాను. 1949, 241 పేజీలు.
  • చైనీస్ ప్రజల మధ్య. 1955, 152 పేజీలు.
  • ది మర్డర్ ఆఫ్ మహాత్మా గాంధీ: పల్లవి, అనంతర పరిణామాలు. 1961, 175 పేజీలు.
  • దో హజారా వర్ష పురాణీ కహానియం. 1965, 188 పేజీలు.
  • ప్రాచీన భారత కీ శ్రేష్ఠా కహానియం. 1970, 140 పేజీలు.
  • ప్రాకృత జైన కథా సాహిత్యం. 1971, 196 పేజీలు.
  • ది గిఫ్ట్ ఆఫ్ లవ్ అండ్ ఇతర ప్రాచీన భారతీయ కథలు స్త్రీల గురించి. 1976, 99 పేజీలు.
  • ప్రాకృత కథా సాహిత్యం: మూలం, పెరుగుదల. 1981, 240 పేజీలు.
  • పురాతన భారతీయ కథలలో స్త్రీలు. 1981, 110 పేజీలు.
  • ప్రాచీన భారతదేశంలోని జీవితం జైన కానన్, వ్యాఖ్యానాలలో చిత్రీకరించబడింది (6వ శతాబ్దం BC నుండి 17వ శతాబ్దం A.D.). 1984, 531 పేజీలు.
  • ప్రాకృత సాహిత్యం కా ఇతిహాస, ఈసవి సన్ కే పూర్వ పంచవిష్ శతాబ్దీ సే ఈసవి సన్ కీ అథారహవిష్ణ శతాబ్ది తాకా. 1985, 690 పేజీలు.
  • ప్రాకృత సాహిత్యం చరిత్ర , అభివృద్ధి. 2004, 520 పేజీలు.

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Article: Prof. Dr. Jagdish Chandra Jain (1909–1993) – The International scholar and a Freedom Fighter, by Kalpana Jain Sharma.
  2. ↑ Jain, Jagdish Chandra (1987). Gandhi, the Forgotten Mahatma (in ఇంగ్లీష్). Mittal Publications. ISBN 978-81-7099-037-6.
  3. ↑ "Dr. Jagdish Chandra Jain". www.istampgallery.com. Retrieved 2020-06-13.
  4. ↑ [1] Jain's account from The Murder of Mahatma Gandhi: prelude and aftermath. 1961, 175 pp.
  5. ↑ [2] I Could Not Save Bapu 1949, 241pp.
  6. ↑ [3] The Forgotten Mahatma 1987.
  7. ↑ [4] Partial list of books