พย็องกยุล
| พย็องกยุล | |
|---|---|
| |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Rosids |
| อันดับ: | Sapindales |
| วงศ์: | Rutaceae |
| สกุล: | Citrus |
| สปีชีส์: | C. platymamma |
| ชื่อทวินาม | |
| Citrus platymamma Hort. ex Tanaka | |
พย็องกยุล (เกาหลี: 병귤; [pʲʌŋ.ɡʲul]) หรือ เพนจุล ในภาษาเชจู (벤줄; [pen.dʑul]) ชื่อวิทยาศาสตร์: Citrus platymamma เป็นส้มสายพันธุ์หนึ่งซึ่งมีถิ่นกำเนิดบนเกาะเชจู ประเทศเกาหลีใต้[1][2]
ประวัติ
[แก้]มีการค้นพบต้นส้มพย็องกยุลเก่าแก่สองต้นในแขวงโทรย็อน (도련동) บนเกาะเชจูและถูกขึ้นทะเบียนให้เป็นสมบัติของเชจูเมื่อวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2541[3][4] แต่ต่อมาต้นหนึ่งได้ตายลงเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2548 ต้นที่ยังเหลืออยู่จึงได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นอนุสาวรีย์ทางธรรมชาติของเกาหลีใต้เมื่อวันที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2554[5] สันนิษฐานว่ามีอายุประมาณ 250 ปี ตำแหน่งของต้นดังกล่าวอยู่ที่ เลขที่ 21 ถนนโทรย็อน 6 เมืองเชจู จังหวัดเชจู (33°30′34″N 126°34′57″E / 33.509321°N 126.582428°E)[6]
ในปี พ.ศ.2553 มีการย้ายต้นส้มพย็องกยุลที่มีอายุ 80 ปีจำนวนหนึ่งมาปลูกยังสวนคามเวมุล (가뫼물) ซึ่งเป็นสวนผลไม้ที่ในอดีตเคยถูกกำหนดให้เป็นพื้นที่ปลูกส้มเพื่อบริโภคในราชสำนักราชวงศ์โชซอน เมื่อสิ้นราชวงศ์ต้นส้มได้สาบสูญไป จึงมีการฟื้นฟูปลูกส้มในสวนขึ้นใหม่ในปี 2553 โดยศูนย์เทคโนโลยีการเกษตรซอกวีโพ[7]
ศัพทมูลวิทยา
[แก้]เพนจุล (벤줄) ในภาษาเชจู และพย็องกยุล (병귤) ในภาษาเกาหลี เป็นคำร่วมเชื้อสายกัน โดยเขียนด้วยอักษรฮันจาเหมือนกันคือ พย็อง (甁, "ขวด") และคยุล (橘, "ส้ม")
ทัมนาจี (เกาหลี: 탐라지; ฮันจา: 耽羅志) ซึ่งเป็นพงศาวดารของเกาะเชจู เผยแพร่ในปี ค.ศ. 1653 โดยอีว็อนจิน (เกาหลี: 이원진; ฮันจา: 李元鎭) ผู้ว่าการและผู้นำศาสนาเขตของราชวงศ์โชซอน ได้กล่าวถึงพย็องกยุลโดยใช้ชื่อพย็อลกยุล (เกาหลี: 별귤; ฮันจา: 別橘; "ส้มแปลก") และเขายังได้บันทึกว่าผลไม้นี้มักถูกเรียกว่า พย็องกยุล ซึ่งเป็นคำประกอบของคำว่าพย็อง (병, "ขวด") และคยุล (귤, "ส้ม") เนื่องจากรูปร่างของมันเรียวไปด้านบนและคล้ายกับถ้วยใบเล็ก (종지; ชงจี ; "ชามเล็ก") กลับหัว[8]
คำอธิบาย
[แก้]หลักฐานทางพันธุกรรมชี้ให้เห็นว่าส้มพย็องกยุล, ส้มเขียวหวาน และมะนาวแป้นมีบรรพบุรุษร่วมกัน[9] พย็องกยุลเป็นสายพันธุ์ที่สามารถต้านทานต่อความเย็น, โรคราน้ำค้าง และแมลงศัตรูพืช ได้ดีกว่าพืชในตระกูลส้มที่ใกล้เคียงชนิดอื่น ๆ
ลำต้นไม่มีหนามเติบโตได้สูง 4–5 เมตร (13–16 ฟุต) ทรงพุ่มกว้างประมาณ 2–2.5 เมตร (6 ฟุต 7 นิ้ว–8 ฟุต 2 นิ้ว) ใบหนาแน่น, กิ่งขนาดเล็กและแผ่ออกทางด้านล่างทำให้ต้นมีลักษณะเป็นพุ่ม ใบเป็นรูปไข่ปลายแหลม ยาวประมาณ 6.5 เซนติเมตร (2.6 นิ้ว) และกว้างประมาณ 2.5 เซนติเมตร (1 นิ้ว) ดอกประกอบด้วยกลีบรูปไข่สีขาวห้ากลีบ
เช่นเดียวกับผลไม้ตระกูลส้มชนิดอื่น ๆ พย็อนกยุลมีเปลือกขรุขระที่มีน้ำมันหอมระเหย ผลสีเหลืองถึงเหลืองส้มที่มีส่วนฐานยาวและปลายเป็นกระเปาะโดยยาวได้ถึง 72 มิลลิเมตร (2.8 นิ้ว) และกว้าง 60 มิลลิเมตร (2.4 นิ้ว) น้ำหนักประมาณ 105 กรัม (3.7 ออนซ์)
การใช้ประโยชน์
[แก้]เนื้อผลใช้รับประทานสด เปลือกสามารถใช้ทั้งสดหรือแห้ง โดยใช้ทั้งหมดหรือเฉพาะส่วนผิวด้านนอกที่มีสีก็ได้ โดยผิวสดของส้มพย็อนกยุลใช้เป็นเครื่องเทศหรือเครื่องปรุงสำหรับทำต็อก (เค้กข้าว) และอาหารเกาหลีอื่น ๆ ในขณะที่เปลือกแห้งมักใช้ทำชา ชาพย็องกยุลถูกใช้ประจำบ้านในการบรรเทาอาการของระบบทางเดินหายใจ, ภาวะเบื่ออาหาร หรือปัญหาเบื้องต้นของระบบย่อยอาหาร
ดูเพิ่ม
[แก้]- ทังยูจา (당유자)
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Taxon: Citrus platymamma hort. ex Tanaka". U.S. National Plant Germplasm System. United States Department of Agriculture. สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016.
- ↑ Kim, Young-Cheon; Koh, Kyung-Soo; Koh, Jeong-Sam (2010). "Changes of Flavonoids in the Peel of Jeju Native Citrus Fruits during Maturation". Food Science and Biotechnology. 10 (5): 16–20. ISSN 1226-7708 – โดยทาง DBpia.
- ↑ 제주특별자치도 기념물 제20-2호 [Treasure 20-2 of Jeju Province] (ภาษาเกาหลี). Cultural Heritage Administration. 7 มกราคม 1998. สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016.
- ↑ 제주특별자치도 기념물 제20-3호 [Treasure 20-3 of Jeju Province] (ภาษาเกาหลี). Cultural Heritage Administration. 7 มกราคม 1998. สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016.
- ↑ "Natural Monument 523". Cultural Heritage Administration. 13 มกราคม 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016. สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016.
- ↑ 고, 창범 (18 มีนาคม 1994). <토종을살리자> 21. 제주 감귤 - 제주시 도련동 고중휴씨 집 [<Revive Native Species> 21. Jeju Citrus - House of Mr Ko Junghyu in Doryeon-dong, Jeju-si]. JoongAng Ilbo (ภาษาเกาหลี). สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016.
- ↑ 조선닷컴 미디어취재팀 (19 มิถุนายน 2010). 100년 만에 부활한 '임금님 감귤농장' [A Century Later Revival of the "Royal Orchard"]. The Chosun Ilbo (ภาษาเกาหลี). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016. สืบค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2016.
- ↑ 이, 원진 (25 เมษายน 2007) [1653]. Jeju Education Museum (บ.ก.). 탐라지초본(상) [Tamnaji Draft(I)] (ภาษาเกาหลี) (초 ed.). p. 50.
위는 넓고 아래는 졸아들어 마치 종지를 엎어 달아맨 듯하다. 그러므로 일명 "병귤"이라고도 한다.
- ↑ Lee, Minjee; Park, Jihye; Lee, Haeyoun; Sohn, Seong-Han; Lee, Jungho (2015). "Complete chloroplast genomic sequence of Citrus platymamma determined by combined analysis of Sanger and NGS data". Horticulture, Environment, and Biotechnology (ภาษาอังกฤษ). 56 (5): 704–711. doi:10.1007/s13580-015-0061-x. ISSN 2211-3452.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า: 병, 귤, 甁, 橘
