HMS Lord Nelson (1906)


HMS Lord Nelson
Tarihçe
Kraliyet Donanması bayrağıBirleşik Krallık
Adı Lord Nelson
Adının geldiği yer/kişi Horatio Nelson
İnşa eden Palmers Shipbuilding and Iron Company
Kızağa konuluşu 18 Mayıs 1905
Denize indirilişi 4 Eylül 1906
Görevlendirme 1 Aralık 1908
Hizmetten çıkışı Mayıs 1919
Akıbet 4 Haziran 1920'de hurdaya çıkarıldı.
Genel karakteristik
Sınıf ve tipi Lord Nelson sınıfı zırhlı savaş gemisi
Deplasman 18.106 ton (Maksimum)
Uzunluk 135,2 m
Genişlik 24,2 m
İtme gücü 2 şaftlı, 4 silindirli üçlü genleşme tipi buhar motoru
16.750 ihp (12.490 kW)
Hız 18 knot (33 km/sa; 21 mil/s)
Menzil 10 knot (19 km/s; 12 mil/s) hızla 17.000 km (10.560 mil)
Kişi kapasitesi Barış zamanı yaklaşık 750
Savaş zamanı 800-817
Silah donanımı 2 x 2-305 mm'lik top
4 x 2, 2 x 1-234 mm'lik top
24 x 1-QF 12 libre 18 cwt top
6 x 45 cm torpido tüpleri
2 × 1-3 libre top
5 x 450 mm'lik su altı torpido tüpü; 23 torpido bulunuyor.
Zırh Ana kemer: Ortada 305 mm (9 inç), uç kısımlarda 152-51 mm (6-2 inç)
Güverte: 38 mm (1,5 inç), orta kısımda 102-25,4 mm (4-1 inç), aşağı kısımda 76,2 mm (3 inç)
305 mm'lik taret: 305 mm (12 inç)
234 mm'lik taret: 178 mm (7 inç)
Barbetler: 305 mm (12 inç)
Kıçta gemi bölmesi: 203 mm (8 inç)
Hisar: 203 mm (8 inç)
Zırhlı kule: 305 mm (12 inç)

HMS Lord Nelson, Lord Nelson zırhlı savaş gemisi sınıfına mensup, Kraliyet Donanması'na ait son ön-dretnot. 1906'da denize indirildi ve 1908'de göreve başladı. Lord Nelson, I. Dünya Savaşı 1914 yılında başladığında Manş Denizi Filosunun bayrak gemisiydi. 1915 yılı başlarında Akdeniz'de görev yapmaya başladı ve Çanakkale Savaşı'ndaki deniz harekâtlarına katıldı. Harekâtlar sonrasında orada kaldı ve sonraları adı Ege Filosu olarak değiştirilen Doğu Akdeniz Filosu'nun bayrak gemisi oldu. 1918 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun teslimiyeti üzerine Karadeniz'e hareket etti ve 1919 yılında Birleşik Krallık'a geri dönüşüne kadar bayrak gemisi olarak görevini sürdürdü. 1920 yılında hurdaya çıkarıldı.

Tasarım ve inşa

[değiştir | kaynağı değiştir]

HMS Lord Nelson, Palmers Gemi İnşa ve Demircilik Şirketi tarafından Jarrow'da, 18 Mayıs 1905 tarihinde kızağa kondu ve 4 Eylül 1906 tarihinde denize indirildi. 305 mm'lik (12 inç) topların montajı oldukça gecikti, HMS Dreadnought 'un taretlerinin aynısı monte edildi ve Ekim 1908'e kadar çalışmalar tam olarak bitirilemedi. Kraliyet Donanması için belirlenen son ön-dretnot olmamasına rağmen donanmaya katılan son ön-dretnot oldu.[1]

Lord Nelson inşa edildiğinde ağır yük ile deplasmanı 18.106 ton idi, uzunluğu 135,2 m, genişliği 24,2 m ve su çekimi de 7,9 m idi. Gemi dört silindirli üç genleşmeli motorlarla donatılmıştı, 16.750 beygir gücüne (12.490 kW) ulaşabiliyordu ve maksimum hızı 18 kn (33 km/h; 21 mph) idi.[2]

Biri ön diğeri arka kısımda olmak üzere iki adet ikiz taret kuleleri vardı, bu kuleler 305 mm'lik (12 inç) toplarla donatıldı. İkincil silahları on adet 234 mm'lik (9,2 inç) toplardan oluşuyordu, sekizi üst güvertenin her köşesinde bulunan ikiz taret kulelerinde bulunuyordu, bir taret kulesi ise bunların arasında idi. Torpido botlara karşı yirmi dört adet QF 12 libre 18 cwt deniz topu ve iki adet 3 libre top ile donatılmıştı. Gemi aynı zamanda su altında beş adet 457 mm'lik torpido tüpü ile donatılmıştı, gemide 23 adet torpido bulunuyordu.[2]

Hizmet dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı öncesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

HMS Lord Nelson, 1 Aralık 1908 tarihinde Anavatan Filosunun Nore Komutanlığı'na bağlı olarak çekirdek kadroyla Chatham Tersanesinde ihtiyat kuvvetine ayrılarak göreve başladı. Lord Nelson Nore Komutanlığı sancak gemisi HMS Magnificent'ten görevi devralarak ilk "gerçek" görevine 5 Ocak 1909'da başladı. 1909 Nisan'ında Birinci Tümene bağlandı. Ocak 1911'de İkinci Tümene, Mayıs 1912'de 2. Savaş Filosuna transfer edildi. Eylül 1913'te geçici olarak 4. Savaş Filosuna transfer edildi.[3] Nisan 1914'te Manş Denizi Filosu sancak gemisi HMS Queen'den görevi devraldı.[4]

I. Dünya Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lord Nelson, Ağustos 1914'te, (I. Dünya Savaşı başlangıcında) Manş Denizi Filosunun bayrak gemisi olarak atandı ve Portland Adası'nda konumlandırıldı. Sir John French komutasındaki British Expeditionary Force'un Fransa'ya deniz üzerinden transferinin güvenliğini sağladı. 14 Kasım 1914 tarihinde İngiliz kıyılarını olası Alman saldırılarına karşı korumak üzere görevlendirilerek Sheerness'e gönderildi. 30 Aralık 1914 tarihinde Portland Harbour'a döndü ve Şubat 1915'e kadar Manş Denizi'nde devriye gezdi.[4]

Çanakkale Seferi, 1915-1916

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 1915'te Lord Nelson, Çanakkale Deniz Harekâtları'na katılmak üzere Çanakkale'ye çağrıldı. 18 Şubat 1915'te Portland'dan ayrıldı ve 26 Şubat 1915'te Mondros Limanı'nda Çanakkale Savaş Filosu'na katıldı. Osmanlı hisarlarının ve sığınaklarının bombalanmasında yer aldı, Mart ayının başındaki ilk çıkartmaları destekledi. Osmanlı direnişi Lord Nelson'u 7 Mart 1915'te şiddetle engellemeyi başardı ve gemi birkaç kez vuruldu; geminin üstyapısı ve donatımı hasar gördü, bir darbe ile iki kömür deposu sular altında kaldı. Malta'da onarıldı ve geri dönerek 18 Mart 1915'teki ana saldırıya katıldı. Daha sonra, İkinci Kirte Muharebesi öncesinde 6 Mayıs 1915'te Osmanlı top bataryalarını topa tuttu.[4]

Lord Nelson, Çanakkale Boğazı'nda demirli halde (1915). Kardeş gemisi Agamemnon da arka tarafta demirli olarak görülüyor.

12 Mayıs 1915'te Lord Nelson, Britanya Çanakkale Savaş Filosu'na bağlı HMS Queen Elizabeth'ten bayrak gemisi görevini devraldı, Rosslyn Wemyss'in bayrağı asıldı. Lord Nelson 20 Haziran 1915'te Gelibolu'da rıhtımları ve ticaret filolarını bombaladı. Gözlem balonuyla desteklenen gemi önemli hasarlar verdi.

Lord Kitchener Kasım ve 22 Aralık 1915'te gemiyi karargâh gemisine çevirdi.[5] Koramiral John de Robeck gemi komuta görevini Rosslyn Wemyss'ten devralınca Lord Nelson'a kendi sancağını astı.[6]

1916-1918 Akdeniz operasyonları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lord Nelson'un hiçbir kayıp vermediği Çanakkale seferinin Ocak 1916'da sona ermesiyle beraber bölgedeki İngiliz deniz kuvvetleri tekrar organize edildi. Lord Nelson, Ağustos 1917'de Ege Filosu adını alacak olan Doğu Akdeniz Filosu'nun bayrak gemisi yapıldı. Bu filo, müttefik adalarını korumak, Selanik'teki Britanya Ordusu'na destek olmak ve Çanakkale Boğazı'ndan herhangi bir çıkış teşebbüsünde bulunabilecek Alman muharebe kruvazörü Goeben ile hafif kruvazör Breslau'ya karşı nöbet tutmak üzere bölgeye yayıldı. Lord Nelson, savaşın geri kalanını Selanik'te ve Mondros'ta geçirdi. Kardeş gemisi Agamemnonla iki alternatif üs arasında nöbet değişimi yapıyordu; Lord Nelson çoğunlukla Selanik'te, Agamemnon ise Mondros'ta bulunuyordu.[7]

Donanma tarihçisi Ian Buxton'a göre Kraliyet Donanmasının en önemli görevi Çanakkale Boğazı'nı ablukaya almak ve böylece Doğu Akdeniz'i Goeben'in çıkışına karşı korumaktı.[8] 12 Ocak 1918'de TuğamiralArthur Hayes-Sadler, Mondros'ta Ege Filosu'nun yeni komutanı olarak Lord Nelson'a kendi sancağını astı. Britanya Ordusu komutanıyla Selanik'te buluşmak üzere gitmesi gereken Arthur Hayes-Sadler, bu iş için şahsî yatını yetersiz buldu ve Lord Nelson'la gitti.[9] Bu nedenle Lord Nelson, Alman kruvazörleri Goeben ile Breslau'nun 20 Ocak 1918'deki çıkışının önlenmesi harekâtında yer alamadı. Gemi, geri dönerek İmroz Deniz Muharebesi'ne katılamayacak kadar uzaktaydı; Goeben'in boğaza sığınmak üzere geri çekilirken yolunu kesmeye yetecek kadar vakti de yoktu. Lord Nelson, Ekim 1918'de Malta'da kısa bir tamirden geçti.

I. Dünya Savaşı sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı İmparatorluğu'yla imzalanan ateşkes antlaşmasının ardından Kasım 1918'de İstanbul'a gidecek olan İngiliz Filosu'nda Lord Nelson da yer alıyordu,[7] daha sonra Karadeniz'de bayrak gemisi olarak hizmet etti.[5] Nisan 1919'da Grandük Nikolay Nikolayeviç Romanov ile Grandük Peter Nikolayeviç, Rusya'dan Cenova'ya Lord Nelson ile götürüldü.[7]

Gemi, Mayıs 1919'da Birleşik Krallık'a döndü ve satılık listesine ekleneceği Ağustos ayına kadar yedek kuvvette kaldı. 4 Haziran 1920'de Dover merkezli Stanlee Shipbreaking Company'ye satıldı. Ardından 8 Kasım 1920'de Slough Trading Company'ye ve sonrasında da Alman hurdacılara satıldı. Ocak 1922'de parçalanmak üzere Almanya'ya çekildi.[7]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ Burt, s. 284-297
  2. ^ a b Burt, s. 282
  3. ^ Burt, s. 297 ve Conway's All the World's Fighting Ships, s. 10 (1906–1921), ikisi de bu atanmanın 4. Filoya olduğunu doğrulamaktadır.
  4. ^ a b c Burt, s. 297
  5. ^ a b Gardiner & Gray, s. 10
  6. ^ Burt, s. 297–98
  7. ^ a b c d Burt, s. 298
  8. ^ Buxton, s. 126
  9. ^ van der Vat, s. 227
Genel
  • David K. Brown, Warrior to Dreadnought: Warship Development 1860–1905 (2003). London: Caxton Editions. ISBN 1-84067-529-2.
  • Ian Buxton, Big Gun Monitors: Design, Construction and Operations 1914–1945 (2008). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-045-0.
  • R. A. Burt, British Battleships 1889-1904 (1988). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-061-0.
  • Robert Gardiner & Randal Gray, Conway's All the World's Fighting Ships: 1906–1922 (1984). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-85177-245-5.
  • Keith McBride, "Lord Nelson and Agamemnon". In Jordan, John. Warship 2005 (2005). London: Conway. pp. 66–72. ISBN 1-84486-003-5.
  • Dan van der Vat, The Ship That Changed the World: The Escape of the Goeben to the Dardanelles in 1914 (1986). Bethesda, Maryland: Adler & Adler. ISBN 0-917561-13-9.