Saša Janković

Saša Janković (Sırpça: Саша Јанковић; 27 Nisan 1970, Lozniçe, Sırbistan), Sırp avukat, gazeteci, insan hakları savucusu ve 2007-2017 yılları arasında Sırbistan Cumhuriyeti'nin Ulusal Ombudsmanı görevini yapan politikacı. 2017 Sırbistan cumhurbaşkanlığı seçiminde yer almak için Şubat 2017'de görevinden istifa etti ve oyların %16,36'sını alarak ikinci oldu. Ocak 2019'da ayrılmadan önce Sırbistan'da merkezi bir sol siyasi örgüt olan Özgür Vatandaşların Hareketi'nin kurucularından ve liderlerinden biriydi.

Çocukluğu ve kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Janković 27 Nisan 1970'te Sırbistan'ın Lozniçe kentinde (Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin bir parçası) doğdu. Okul yıllarında yetenekli bir hentbol oyuncusuydu, aynı zamanda karate ve okçuluk ile ilgilendi.[1]

Olağanüstü koşulların bir senaryosunda, Janković babasının Bosna-Hersek'te doğması nedeniyle Yugoslav topraklarında savaş patlak verdiğinde yeni kurulan Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nde vatandaşlığını kaybetti.[2] Yeni Yugoslav hükûmeti, Bosna Hersek Cumhuriyeti resmi olarak Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan ettiğinde Janković'i bir mülteci olarak kabul etti.[3] Janković Lozniçe'de doğduğundan, "mülteci" statüsünü düzeltmek için Dilekçeler ve Temyiz Komitesi'ne şikayette bulundu ancak şikayeti göz ardı edildi.[4]Mülteci statüsü nedeniyle, Janković sınır dışı edilme ve Bosna-Hersek'te savaşa gönderilme olasılığı nedeniyle birkaç ay saklandı.[1] Bundan önce, Janković Yugoslav Ordusu'nda askere alındı ve Hırvatistan'daki savaş sırasında birkaç ay savaştı.[5]

1 Nisan 1993'te Janković'in okul arkadaşı Predrag Gojković, Janković'in evinde ateşli silah yaralanması sonucu ölü halde bulundu.[6] Janković Gojković'in ölümü sırasında dairede değildi ancak ortak bir arkadaşları vardı ve polisi aradı.[7] Yugoslavya İçişleri Bakanlığı tarafından soruşturma açıldı.[8] Gojković'in intihar ettiği tespit edildi.[9] Soruşturma Janković'in bir yalan makinesi ile sorgulanması ve test edilmesini de içeren biçimde birkaç kez yeniden açıldı.[10] Peščanik Janković ile yapılan bir röportajda 1990'larda Yugoslavya'daki hayatı hakkında kısaca konuştu. Yugoslavya'ya karşı yaptırımlar nedeniyle (bir benzin istasyonunda değil) sokaklarda benzin sattı.[11]

1996 yılında Belgrad Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. 2006 yılında Belgrad Üniversitesi, Siyasal Bilimler Fakültesi'den uzmanlık derecesi aldı.[12] 1994-1997 arasında Janković Beta Haber Ajansı'nda gazeteciydi. Bundan sonra Sırbistan Hükümeti Gençlik ve Spor Bakanlığında yardımcı uzman olarak çalıştı. 2000 yılında Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Hükûmeti Spor Bakanlığı sekreteri oldu. 2001 yılında Janković Spor Bakanı Yardımcısı oldu. 2003 yılında Sırbistan ve Karadağ'daki AGİT Misyonu'nda hukuk müşaviri oldu.[12]

Ombudsman

[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Haziran 2007'de, Sırbistan Ulusal Meclisi, Janković'i yeni kurulan Ulusal Ombudsman'lık görevine, 143 oyla beş yıllığına atadı.[13] 4 Ağustos 2012 tarihinde, 167 oy, bir çekimser oy ve karşı oy yok olmak üzere yeni beş yıllık döneme yeniden atandı. Yeniden seçilmesi Meclis'teki tüm partiler tarafından desteklendi.[14]

Janković, Sırbistan Hükümeti ve Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vučić ile 2014 yılında Belgrad'ın merkezindeki bir onur yürüyüşü sırasında Vučić'in kardeşi Andrej'in jandarmalar tarafından dövüldüğü bir olayı soruştururken çatıştı. Ulusal Meclis'teki bir oturumda Janković olay sırasında Askeri Güvenlik Ajansı'nın yasayı çiğnediğini iddia etti. Ardından, iktidardaki Sırp İlerleme Partisi (SİP) milletvekilleri ve Savunma Bakanı Bratislav Gašić tarafından saldırıya uğradı.[15] Bundan sonra, SİP'in birkaç milletvekili Ombudsman'ı ağır bir şekilde eleştirdi ve Janković'in eylemlerinin siyasal olduğunu iddia ederek istifa etmesini istedi.[16][17] Bazı milletvekilleri ve hükûmet yanlısı medya kuruluşları Janković'in 1993 yılında Janković'in bir arkadaşının tabancasını kullanarak Janković'in evindeki intiharından sorumlu olduğunu iddia ettiler.[18][19] AGİT ve [Avrupa Komisyonu] Janković'e yönelik bu saldırılarla ilgili endişelerini dile getirdi.[20][21] Gazeteci Dragan Janjić Janković'in Vučić tarafından yönetilen bir "karalama kampanyası"nın hedefi olduğunu yazdı.[22]

Janković (2010)

Janković, Nisan 2015'te, Hükümet ile tekrar savunma bakanı Bratislav Gašić'in 7 kişinin öldüğü askeri bir helikopter kazasından sorumlu olduğunu iddia etmesi nedeniyle çatıştı.[23] Janković, Vučić'i Janković'in kazadan sorumlu tuttuğu Gašić'i koruduğu için eleştirdi.[24]

Janković ve Hükümet arasındaki bir sonraki çatışma Mayıs 2016'da Janković'in Hükümetin Belgrad'in Savamala mahallesindeki binaları birkaç düzine maskeli kişi tarafından yıkılmasından sorumlu olduğunu iddia ettiği zaman meydana geldi.[25] Janković'in raporu, polise yıkım sırasında müdahale etmemesinin emredildiğini iddia etti.[26] Bundan sonra Janković, Sırp İlerleme Partisi ve Sırp Radikal Partisi milletvekilleri tarafından Janković'in vatandaşları korumadığını ancak kendisini tanıttığını iddia eden ağır saldırılara maruz kaldı.[27]

2016'nın sonlarında, medya kuruluşları Janković'in 2017 Sırbistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalefetin uygun bir adayı olabileceğini düşünmeye başladı.[28] Kasım 2016'da, önde gelen yüz tanınmış insan Janković'e 2017'de Cumhurbaşkanı için aday olması çağrısında bulunan bir dilekçe imzaladı.[29] O zamanlar böyle bir karar için doğru olmadığını söyleyerek kesin bir cevap vermedi.[30] Bu, Janković'i sadece siyasi tanınırlığını artırmak için çalışan bir "politikacı" olarak nitelendiren ve istifa etmesi çağrısında bulunan Sırp İlerleme Partisi'nin liderliği ve ortakları tarafından büyük ölçüde eleştirildi.[31] Uluslararası Af Örgütü 2017 yılında Sırbistan'daki hükûmet yanlısı medyanın bağımsız gazetecileri ve insan hakları savunucularını sindirmeye devam ettiğini bildirdi.[32]

Janković, Cumhurbaşkanlığı için aday olmak üzere 7 Şubat 2017 tarihinde ombudsmanlık görevinden istifa etti.[33]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Blic (26 Eylül 2009). "Saša Janković, prvi srpski zaštitnik građana (ombudsman) - Perfekcionista". 26 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ekapija2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ekapija3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Ekapija4 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ Tamara Skrozza (14 Ocak 2016). "Intevju Ličnost godine - Saša Janković: Zašto im smetam" (Sırpça). 18 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2017. 
  6. ^ V.N. (22 Nisan 2015). "Saša Janković imao barut na rukama; Ombudsman: Nađeni su nitrati, prijatelja sam mazio po kosi" (Sırpça). 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  7. ^ Dejan Ilić (23 Nisan 2015). "Peščanik: Laž urla Srbijom" (Sırpça). 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; VNsuicide2 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; VNsuicide3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Blic (13 Mayıs 2015). "Saša Janković za NIN: Moj odgovor na sva pitanja o "aferi pištolj"" (Sırpça). 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  11. ^ Tamara Nikčević (8 Eylül 2016). "Peščanik: Saša Janković – intervju" (Sırpça). 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  12. ^ a b "Saša Janković" (Sırpça). Istinomer. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  13. ^ Stanković, T (30 Haziran 2007). "Zeleno svetlo za predizborna obećanja" [Green light for pre-election promises] (Sırpça). Danas. 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  14. ^ "Saša Janković ponovo izabran za zaštitnika građana" [Saša Janković is re-appointed Ombudsman] (Sırpça). Politika. 4 Ağustos 2012. 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  15. ^ "Polemika o napadu na brata premijera Srbije" [Debate about the attack on Prime Minister's brother]. Al Jazeera. 28 Ocak 2015. 30 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  16. ^ "Jovičić: Saša Janković je sramota, a ne zaštita za građane" [Jovičić: Saša Janković is a shame, not an Ombudsman]. Blic. 16 Nisan 2015. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  17. ^ "Vladimir Đukanović: Janković urušava instituciju zaštitnika građana" [Vladimir Đukanović: Janković undermines the institution of ombudsman] (Sırpça). Blic. 13 Şubat 2015. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  18. ^ "SNS: Kad može Dada Vujasinović, može i Saša Janković". N1. 25 Nisan 2015. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  19. ^ "Janković primoran obustaviti kontrolu VBA" [Jankovic forced to suspend control of VBA] (Sırp-Hırvatça). Al Jazeera. 6 Mayıs 2015. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  20. ^ "OEBS izrazio zabrinutost zbog kampanje protiv Ombudsmana" [OSCE concerned about the campaign against Jankovic] (Sırpça). Blic. 21 Nisan 2015. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  21. ^ "EVROPSKA KOMISIJA ŽESTOKO Sramota je šta rade zaštitniku građana" [EUROPEAN COMMISSION: It is a shame what they're ding to Ombudsman]. Blic. 21 Nisan 2015. 20 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2020. 
  22. ^ Janjić, Dragan (7 Mayıs 2015). "Smear campaign against the Serbian Ombudsman". Osservatorio Balcani e Caucaso. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  23. ^ "Saša Janković: Gašić mora da snosi odgovornost" [Saša Janković: Gašić has to be responsible] (Sırpça). Blic. 12 Nisan 2015. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  24. ^ "Saša Janković: Gaje se strah, nezameranje i slepa poslušnost" (Sırpça). N1. 12 Nisan 2015. 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  25. ^ "Saša Janković: Rušenje u Savamali organizovano" [Saša Janković: Demolition in Savamala was organized] (Sırpça). Radio Free Europe. 9 Mayıs 2016. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  26. ^ "Janković: Građani govorili istinu o rušenju u Savamali" [Janković: Citizens were telling the truth about the demolition in Savamala] (Sırpça). N1. 9 Mayıs 2016. 25 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  27. ^ "Poslanici kritikovali ombudsmana na sednici odbora s koje je izostao" [MPs criticized Ombudsman at a committee meeting he did not attend] (Sırpça). Radio Television of Serbia. 14 Eylül 2016. 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  28. ^ Latković, Nataša (8 Eylül 2016). "ZA I PROTIV Saša Janković najozbiljniji izbor za predsedničkog kandidata opozicije" [For and against: Saša Janković most serious choice for the opposition presidential candidate] (Sırpça). Blic. 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  29. ^ "Apel STO JAVNIH LIČNOSTI da se Saša Janković kandiduje za PREDSEDNIKA SRBIJE" [Petition of one hundred public figures to Saša Janković to run for the President of Serbia] (Sırpça). Blic. 25 Kasım 2016. 26 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  30. ^ "Janković: Znao sam da se potpisuje apel, ali nisam još doneo odluku o kandidaturi" [Janković: I knew about the petition, but I still haven't made a decision about my nomination] (Sırpça). Večernje novosti. 25 Kasım 2016. 28 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  31. ^ ""SLUŽI SE ŠIBICARSKIM TRIKOVIMA" Jovanov: Janković u strahu da li će biti kandidat" [Jovanov: Janković in fear about his candidacy] (Sırpça). Blic. 14 Aralık 2016. 15 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. 
  32. ^ "Serbia 2016/2017". Amnesty International. 10 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017. 
  33. ^ "Saša Janković podneo ostavku, kandiduje se za predsednika" [Saša Janković Resigns, Will Run for President] (Sırpça). N1. 7 Şubat 2017. 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2017.