Semihaşakir, Çıldır
| Semihaşakir | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Semihaşakir Semihaşakir'in Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2072 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 113 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Semihaşakir, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Semihaşakir köyünün bilinen en eski adı Çayistar'dır. Nitekim 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Çayistar (چایستار) olarak geçer. Ancak bu yer adı bazen sadece Çayis olarak yazılmış ve bu yüzden Kayabeyi köyünün eski adı olan Çayis ile karışmıştır. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Çayistar köyünün adı Cayis (جایس) olarak, bugünkü Kayabeyi köyünün adı da Çayis (چایس) biçiminde kaydedilmiştir. Bu yer adı Gürcüce kaynaklarda Çaistari (ჩაისთარი) ve Çaisi (ჩაისი) olarak geçer.[4][5]
Çayistar köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artaani'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre Çaystar, Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köy tamamen boşalmış ve insansız hale gelmişti.[6]
Çaistari köyü uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi sonunda imzalanan Berlin Antlaşması'yla Ruslara bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus sayımıda Çais (Чаис) olarak kaydedilen köy, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlıydı. Köyde 74 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Karapapak olarak kaydedilmişti. Gürcülerden ele geçirildiğinde boşalmış olan köye sonradan yeni nir nüfus yerleştirilmiş olduğu bu kayıttan da anlaşılmaktadır.[7]
Çayis köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya'nın Bolşevik hükûmeti 7 Mayıs 1920'de Gürcistan hükûmetiyle imzaladığı Moskova Antlaşması'yla da Ardahan bölgesini bağımsız Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Ardahan bölgesi ve Çais köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Çayis köyünü de kapsayan Ardahan ile Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.[8]
Çayis köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Cayis (جایس) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[9] 1940 genel nüfus sayımında "Terekemeçayis" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 214 kişiden oluşuyordu.[10] Çaistari veya Çayis "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Koçgüden olarak değiştirilmiştir.[11] Koçgüden köyünün nüfusu 1965 yılında 450 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 15 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Suyu olmayan bu köye Semiha Şakir isimli hayırsever su getirdiği için, köy halkının isteği doğrultusunda köyün ismi Semihaşakir olarak değiştirilmiştir.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 30 km, Çıldır ilçe merkezine 12 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 113[2] |
| 2021 | 112[2] |
| 2020 | 111[2] |
| 2019 | 107[2] |
| 2018 | 113[2] |
| 2017 | 116[2] |
| 2016 | 126[2] |
| 2015 | 125[2] |
| 2014 | 139[2] |
| 2013 | 141[2] |
| 2012 | 141[2] |
| 2011 | 138[2] |
| 2010 | 147[2] |
| 2009 | 153[2] |
| 2008 | 168[2] |
| 2007 | 173[2] |
| 2000 | 211[14] |
| 1990 | 363[15] |
| 1985 | 468[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Semiha Sakir, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Semihaşakir Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 416, 538". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 763-764.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. ciltler (1941), s. 476; III. cilt (1958), s. 538". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021.
- ^ ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 763.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 351.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 768". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
- ^ Donat, Yavuz (18 Aralık 2003). "Orda bir köy var uzakta". sabah.com.tr. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "Semihaşakir Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.