Çavdarlı, Hanak

Çavdarlı
Köy
Ardahan'ın konumu
Çavdarlı Çavdarlı'nın Ardahan'daki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Ardahan
İlçe	Hanak
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İdare
• Yönetici	Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3]
Rakım	2044 m
Nüfus  (2022)
• Toplam	34
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	0478
İl plaka kodu	75
Posta kodu	75900

Çavdarlı, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

Çavdarlı köyünün eski adı, Verana Nakalakevi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Verana Nakalekevi (ვერანა ნაქალაქევი), "harap olmuş eski şehir yeri" anlamına gelir.^[4][5] Türkçeye "Viran Nakala" olarak girmiştir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Viran Nakala (ویران نقلا) olarak geçer.^[6]

Verana Nakalakevi köyü, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan Eruşeti bölgesinde yer alır. Eruşeti bölgesi, Gürcistan'ın en eski Hristiyanlık merkezleri arasında yer alıyordu. Osmanlılar Eruşeti bölgesini ve köyü, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Varlığı bilinen dört kilise de bu dönemden kalmış olmalıdır.^[7]

Verana Nakalakevi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus tespitinde, Gürcücesine uygun olarak Verana Nakalakev (Верана-Накалакевъ) şeklinde kaydettiği bu yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlı Sorsi nahiyesinin dokuz köyünden biriydi. Nüfusu, 27'si erkek ve 33'ü kadın olmak üzere, 7 hanede yaşayan 60 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Türkmenlerden oluşuyordu.^[8]

Gürcü gazeteci ve araştırmacı Konstantine Martvileli, Birinci Dünya Savaşı yılllarında Ardahan bölgesine yaptığı araştırma gezisi notlarında, Verana Nakalakevi (ვერანა ნაქალაქევი) köyünde Türkmenlerin yaşadığını, köyün hemen dışında bazısı büyük bazısı küçük dört adet yıkık kilisenin olduğunu, Verana Nakalakevi'nin etrafında ise eskiden on kadar Gürcü köyünün ve bu eski köylerin çevresinde 13 adet kilisenin yıkıntılarının bulunduğunu yazmıştır.^[9]

Verana Nakalakevi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Verana Nakalakevi köyünü de kapsayan Ardahan ile Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.^[10]

Verana Nakalakevi köyü, 1928 yılında "Viran Nakala" adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasının Hanak nahiyesine bağlıydı.^[6] 1935 genel nüfus sayımında da "Viranakala" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 160 kişiden oluşuyordu.^[11] Köyün adı daha sonra "Virannakala", "Virananakale" gibi biçimlerde de yazılmıştır.^[12] Verana Nakalakevi / Viran Nakala "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çavdarlı olarak değiştirilmiştir.^[13]

Coğrafya

Çavdarlı köyü, Ardahan il merkezine 41 km, Hanak ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.^[14]

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022	34[2]
2021	40[2]
2020	44[2]
2019	40[2]
2018	41[2]
2017	43[2]
2016	46[2]
2015	43[2]
2014	45[2]
2013	46[2]
2012	44[2]
2011	43[2]
2010	47[2]
2009	49[2]
2008	51[2]
2007	50[2]
2000	52[14]
1990	150[15]
1985	226[16]

Kaynakça

1. "Cavdarli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020. 
2. ^ "Ardahan Hanak Çavdarlı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020. 
3. ^ "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
4. "ვერანა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
5. "ნაქალაქარი, ნაქალაქევი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
6. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
7. "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 30 Eylül 1917, sayı 234" (PDF). 14 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 
8. "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 307". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2025. 
9. "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 30 Eylül 1917, sayı 234" (PDF). 14 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 
10. "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 
11. "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 380" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 
12. 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 349.
13. "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 778". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 
14. ^ "Çavdarlı Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020. 
15. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
16. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

• Çavdarlı, Hanak için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft