Şamlı (etnik grup)

Şamlu; Oğuz Türkleri'nin Avşar koluna bağlı bir oymak.

Selçuklu Devleti'nde önemli bir yer tutan Avşarların çoğunluğu, Rum tarzı yönetime geçiş sırasında[1] iskana yönelirken bazı Avşar aşiretleri Halep'e göç ederek Yörük yaşam tarzını sürdürmüşlerdir. Bundan dolayı bu Türkmenler'e göçebe de denilmektedir.

Safevî devletinin kurulması sırasında öncülük eden Selçuklu ardılı Oğuz Türk boylarından biri olan Şamlu oymağı başlıca Beğdili, İnallu (İnanlı) ve Harbendelu (Harmandalı) aşiretlerinden oluşmaktadır.[2] 17. yüzyılda bu oymağa Abdallu aşireti de katılmıştır.[3]

İskan politikaları öncesi Şamluların genelde yayla olarak Sivas-Uzun Yayla, kışla olarak da Halep-Antep yörelerini kullandığı tahmin edilmektedir.[4][5] …Selçuklular devrinden beri Halep-Antep arasında kışlayan ve Sivas-Gürün-Gemerek arasında yaylayan Türkmen oymaklarına Farsça tarihlerde Etrâk-i Şâm veya Türkmân-ı Şâm, Türk halkı arasında ve Türkçe eserlerde de Şamlu deniliyordu. Osmanlı devrinde resmi vesikalarda Haleb Türkmenleri denilen Haleb-Antep arasındaki topluluk başlıca Avşar (Afşar), Beğdili, İnallu, Harbendelu, Bayat gibi oymaklara ayrılmıştı.[6][7]

Şamlu yörüklerinin önemli bir bölümü Kanuni döneminde İçel yöresine yerleştirilmiştir.[8][9][10] Ayrıca Toroslar, Karaman ve Aydın yörelerinde iskan edilen Şamlu toplulukları da bulunmaktadır. Genel itibarıyla bilinen Şamluların iskan bölgeleri şunlardır:[10]

Alanya Anamur Aydın Beyşehir Denizli Duşanbe Edirne
Eflani Eğridir Güzelhisar Hamit İçel Karaman Kıbrıs
Kütahya Lazkiye Manavgat Manisa Menteşe Rakka Sarıçam
Saruhan Tarsus Teke Yalvaç Zara Erzurum Uzundere

Şamlu aşiretlerine bağlı kişiler Safevî Devleti'nin ilk dönemlerinde Alevi yörük aşiretlerine öncülük etmiş ve devlet kademelerinde önemli görevler üstlenmişlerdir.[11]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  3. ^ "ABDAL". TDV İslâm Ansiklopedisi. 30 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  4. ^ Vurmay, Miray. H. “Suriye Türkleri”. “Avşarelleri” Dergisi, Sayı: 1 Temmuz 2007. Syf. 45-46.
  5. ^ Savaş, Saim. “XVI. Asırda Anadolu’da Alevilik”. 1. bsk. – Ankara: Vadi Yayınları, 2002. syf 256
  6. ^ http://turkoloji.cu.edu.tr/CAGDAS%20TURK%20LEHCELERI/eldeniz_abbasli_samli_alevi_boyu.pdf 9 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sayfa 3. faruk sümer safevi devletinin kuruluşu ve gelişmesinde anadolu türklerinin rolü ttk ankara 1987 sayfa 46.
  7. ^  Ali Bıyık; KASABA ve KÖYLERİ GEMEREK (TARİHİ ve TARİHİ YERLERİ), Berikan Yayınevi, Ankara 2009, sayfa 28.
  8. ^ Savaş, Saim. “XVI. Asırda Anadolu’da Alevilik”. 1. bsk. – Ankara: Vadi Yayınları, 2002. 256Syf.
  9. ^ Yurtsever, Cezmi. “Çukurova Türkmenleri”. Adana: Çukurova Yayınları, 2007. 400 Syf. 10. Ilık, Yılmaz. “Dikenin Gülü Avşarlar”. 1. Basım, 2005. 224 Syf.
  10. ^ a b Topuz, Necip. “Kor Yığını Ağıtlarımız”. “Avşarelleri” Dergisi, Sayı: 1 Temmuz 2007. Syf. 28-32
  11. ^ 13. Avşar, Mezahir. “Azerbaycan’da Afşarlar”. “Avşarelleri” Dergisi, Sayı: 1 Temmuz 2007. Syf.34-35