Тереза Эльффорсс

Тереза Эльффорсс
Туган 30 ноябрь 1823(1823-11-30)[1][2]
Финска[d], Эстүгүлем[d], Стокһолм ләне[d], Швеция[3][1][2]
Үлгән 16 апрель 1905(1905-04-16)[1][3][2] (81 яшь)
Финска[d], Эстүгүлем[d], Стокһолм ләне[d], Швеция[3][1][2]
Ватандашлыгы  Швеция
Һөнәре актёр, балет артисты, театр директоры
Җефет Lars Erik Elfforss[d][1]

 Тереза Эльффорсс Викиҗыентыкта

Антуанетта Тереза Эльффорсс ( швед. Antoinette Thérèse Elfforss тумыштан Эберг ( швед. Öberg ); 30 ноябрь 1823, Стокһольм, Швеция - 16 апрель 1905, шунда ук) - Швеция актрисасы һәм театр директоры. 1869 елдан 1888 елга кадәр ул Эльффорсс күчмә театр төркеме белән идарә итә [4][5] .

Биографиясе

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тереза Эберг Стокһольмда завод хуҗасы Андерс Эберг һәм Мария Элизабет Каннстрёмның гаиләсендә туган. Ул 1837 елдан Швеция Король балет мәктәбе һәм 1839 елдан Драма актерлар мәктәбе ( швед. Dramatens elevskola) укучысы була[6].

Карьерасы

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тереза 1837—1842 елларда Король драматургия театрында актив эшли. 1842—1846 елларда ул Яңа театрда ( швед. Nya teatern) уйный. 1847 елда яңа оешкан театр компаниясе директоры актёр Ларс Эрик Эльфорска (1817—1869) кияүгә чыга. Соңрак ул Тереза Эльффорсс псевдонимы белән чыгыш ясый. Тереза Эльффорсс күчмә театр труппасында актриса була һәм 1886—1888 елларда аның директоры була. Ул театр җитәкчелеген иренең авыруы вакытында һәм рәсми рәвештә 1869 елда ире үлгәннән соң ала[4][7].

Актриса буларак, Тереза Эльффорсс беркатлы, тәҗрибәсез героинялар роленән башлый, ә аннан соң неореалистик хәрәкәттәге персонажларны сурәтләүгә күчә. Бер тәнкыйтьче сүзләре буенча, "аның чыгышлары рухилык, кечкенә детальләр, җанлы тормышчанлык белән аерылып тора" [8], һәм аның талантларын тану билгесе итеп аңа ул вакытта Швециянең Бөек актрисасы саналган Королева драма театрының танылган актрисасы хөрмәтенә «авыл җирлегеннән Элиса Хвассер» дигән исем бирәләр[9][10] .

Тереза Эльффорсс үз карьерасы вакытында, бигрәк тә театр режиссёры сыйфатында зур хөрмәт казана:

“Эльффорсс ханым XIX гасырда Швециядә иң танылган театр режиссёры була, ә Эльффорсс труппасы 1870 һәм 1880 елларда илдә иң яхшы Күчмә театр булып санала. Аның репертуары һәм актёрлык сәләте иң югары дәрәҗәдә иде, һәм режиссёрлар аны шәхси сыйфатлары өчен тирән хөрмәт иттеләр һәм яраттылар. Финанс ягына килгәндә, Эльффорсс ханым, мөгаен, барлык күчмә театр режиссёрлары арасында искәрмә булгандыр. Ул аларның үлеменнән соң кечкенә байлык калдыра алган бик сирәк кеше була” [8] .

Режиссёр буларак, ул скандинав, Ф. А. Дальгрен, К. Аксель Анреп, Эмиль Лундберг, Лоренц Дитрихсон, Бьёрнстьерн Бьёрнсон һәм Генрик Ибсен кебек швед пьесаларына игтибарын юнәлтә[8]. Әмма аның иң зур финанс уңышына Жюль Вернның «Вокруг света за 80 дней» постановкасы ия була, ул шулай ук җитди оперетталарны да куя,чөнки 1870 һәм 1880 елларда Эльффорсс труппасы чәчәк аткан вакытта опереттаның популярлыгы шулкадәр зур ки, Эльффорсс кебек тәҗрибәле режиссёр аларны игътибарсыз калдыра алмады[11] [12] [13].

Аның труппасы Стокһольмда Юргорден театрында уңышлы чыгыш ясый һәм 1869, 1870, 1874, 1877 һәм 1878 елларда Финляндия буйлап гастролләргә чыга[14].

1888 елда Эльффорсс труппа җитәкчелеген Август Линдбергка (1846—1916) тапшыра, шуннан соң тегесе исемен Линдберг театр труппасына үзгәртә. Эльффорсс 1893 елга кадәр Линдеберг труппасы белән чыгыш ясавын дәвам итә. 1890 һәм 1893 еллар арасында Линдберг труппасы Гётеберг Стора театрында эшли. 1893-нче елда Линдберг труппасы таркатылгач, ул улы Юлиус Эрик Энгельбрект Эльффорсс (1847—1925) белән Стокһольмга кайта, һәм анда ул 1905-нче елда үлә [15] .

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Antoinetta Thérèse Elffors — 1917.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Sveriges dödbok 1815–2022 — 9 — Sveriges Släktforskarförbund, 2023.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Antoniette Thérèse Elfforss 1823-11-30 — 1905-04-16 Teaterledare, skådespelare
  4. ↑ 4,0 4,1 Nordensvan, Georg, Svensk teater och svenska skådespelare från Gustav III till våra dagar. Andra delen, 1842—1918, Bonnier, Stockholm, 1918
  5. ↑ N. E. Taube.Antoinetta Thérèse Elfforss. Svenskt biografiskt lexikon.Дата обращения: 28 марта 2019.
  6. ↑ Therése Elfforss. IDUM, nr 49 (312) (8 декабря 1893). Дата обращения: 28 марта 2019.
  7. ↑ N. E. Taube.Lars Erik Elfforss. Svenskt biografiskt lexikon.Дата обращения: 28 марта 2019.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Antoinetta Thérèse Elfforss, urn: sbl:15962, Svenskt biografiskt lexikon (art av N. E. Taube.), hämtad 2018-06-18.
  9. ↑ Antoinetta Thérèse Elfforss, urn: sbl:15962, Svenskt biografiskt lexikon (art av N. E. Taube.), hämtad 2018-06-18.
  10. ↑ Stig Torsslow. E C Elisa (Elise) Hwasser. Svenskt biografiskt lexikon. 28 марта 2019 тикшерелгән.
  11. ↑ Sverker Ek. C Axel Anrep. Svenskt biografiskt lexikon. 28 марта 2020 тикшерелгән.
  12. ↑ Emilie Lundberg. The History of Nordic Women’s Literature. 28 марта 2020 тикшерелгән.
  13. ↑ Lorentz Dietrichson. Norsk biografisk leksikon. 28 марта 2020 тикшерелгән.
  14. ↑ Djurgårdsteatern. Hyperleap. әлеге чыганактан 2019-05-04 архивланды. 28 марта 2020 тикшерелгән.
  15. ↑ Lindberg, Johan August. Svenskt biografiskt handlexikon. 28 марта 2020 тикшерелгән.

Чыганаклары

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Österberg, Carin et al. (1990) Svenska kvinnor: föregångare, nyskapare (Lund: Signum) [[Махсус:Китап чыганаклары/[[[{{{lc}}}|просмотр]]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=edit}} править]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=history}} история]] [[{{fullurl:{{{lc}}}|action=watch}} следить]] [обновить]|ISBN 91-87896-03-6]]
  • Nordensvan, Georg (1918) Svensk teater och svenska skådespelare från Gustav III till våra dagar. Andra delen, 1842—1918 (Stockholm: Bonnier)

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]