Vladimir Aleksenko
Vladimir Avramovich Aleksenko
| |
|---|---|
| Asl ismi | Владимир Аврамович Алексенко
|
| Tug'ilgan sanasi va joyi | 27-yanvar 1923-yil Sovet Ittifoqi, Krasnodar o'lkasi, Krimskiy tumani, Kievskoye qishlog'i |
| vafoti | 16-iyun 1995-yil (72 yoshda) Odessa, Ukraina |
| Sadoqati |  Sovet ittiifoqi
|
| Service/branch |  Sovet havo kuchlari
|
| faoliyat yillari | 1941 – 1978 |
| Daraja | General-leytenant |
| O'tkazilgan buyruqlar | 15-gvardiya hujumi aviatsiya polki |
| Janglar/urushlar | Ikkinchi jahon urushi
Vyborg-Petrozavodsk hujumi Boltiqbo'yi hujumi Sharqiy Prussiya hujumi
|
| Mukofotlar | Sovet Ittifoqi Qahramoni (ikki marta) |
Vladimir Avramovich Aleksenko (ruscha: Владимир Аврамович Алексенко ; 1923-yil 27-yanvar - 1995-yil 16-iyun) - Ikkinchi Jahon urushi paytida quruqlikdagi aviatsiya eskadroni va polk komandiri, ikki marta Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan inson. U birinchi marta Sovet Ittifoqi Qahramoni unvonini 107 ta hujumni amalga oshirgani uchun, ikkinchi mukofoti esa yana 143 ta hujumni amalga oshirgani uchun berilgan, ammo urush oxiriga kelib u jami 292 ta hujumni amalga oshirgan. Urushdan keyin u harbiy xizmatda qoldi va Bosh shtab Harbiy akademiyasnitamomlagandan so'ng general-leytenant unvoniga sazovor bo'ldi. 1967-yildan 1974-yilgacha u 5-havo armiyasiga qo'mondonlik qilgan.
Yoshlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aleksenko 1923-yil 27-yanvarda Krasnodar o'lkasining Kievskoye qishlog'ida rus dehqon oilasida tug'ilgan. 1940-yilda u o'rta maktabni tugatdi va Krasnodar uchish klubida qatnashdi. 1941-yil may oyida Qizil Armiya safiga chaqirildi.[1][2]
Ikkinchi jahon urushi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1942-yilda Aleksenko Krasnodar harbiy uchuvchilarning uchish maktabini tamomlagan. 1943-yilda u Kommunistik partiyaga qo'shildi. 1943-yil fevral oyida Aleksenko Leningrad frontidagi 15-gvardiya hujum aviatsiya polkida kichik leytenant unvoni bilan Ilyushin Il-2 uchuvchisi bo'ldi. 1944-yil boshida Aleksenko Leningrad qamalini buzib tashlagan Leningrad-Novgorod hujumi paytida hujumlarni amalga oshirdi. 1944-yilning yozida u Vyborg-Petrozavodsk hujumida qatnashdi, bu davomiy urushni tugatishga yordam berdi. 12-iyunda Aleksenko va uning parvozi nemis qiruvchilarini to'qnashdi, Aleksenko ulardan ikkitasini otib tashladi. Kuzda u Boltiqbo'yi hujumida jangovar parvozlarni amalga oshirdi.[1]
1945-yil yanvar oyidan eskadron komandiri Aleksenko Sharqiy Prussiya hujumida jang qildi. Fevral oyida u polk komandirining o'rinbosari bo'ldi. 27-aprelda u Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni va nemis qo'shinlari va texnikasi kontsentratsiyasiga qarshi 107 marta muvaffaqiyatli hujumni amalga oshirgani uchun Lenin ordeni bilan taqdirlangan. 1945-yilning fevral oyida u o'z polki komandirining yordamchisi lavozimiga ko'tarildi va o'sha oyda u 250 marta parvoz qilgani uchun ikkinchi oltin yulduzni olishga nomzod bo'ldi. U uni urush tugaganidan keyin oldi va shu vaqtga qadar u nemis istehkomlari, aerodromlari va qo'shinlari kontsentratsiyasiga qarshi 292 marta parvoz qildi. Xabarlarga ko'ra, u yerdagi ko'plab samolyotlar, 33 tank, 118 avtomashina, 53 vagon, 85 temir yo'l vagonlari, 54 zenit qurollari, 10 o'q-dorilar ombori, 27 artilleriya quroli, 12 minomyotni yo'q qilgan. Uning hujumlarida 1300 nemis askarlari ham halok bo'lgan.[1]
Urushdan keyingi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1954-yilda Aleksenko Harbiy- havo kuchlari akademiyasini tamomlagan. 1952-yilda Bosh shtab Harbiy akademiyasini tamomlagan. 1959-yilda 1963-yilgacha Ukraina SSR Oliy Kengashining 5-chaqiriq deputati boʻlib ishlagan. 1967-197- yillarda Odessadagi 5-havo armiyasining qo'mondoni bo'lgan. 1968-yilda unga general- leytenant unvoni berilgan. 1971—1975-yillarda Aleksenko yana Ukraina SSR Oliy Kengashining 8-chaqiriq deputati bo'ldi. 1978-yilda nafaqaga chiqqan va Odessada yashagan. U 1995-yil 16-iyunda vafot etdi va shaharning Ikkinchi nasroniy qabristoniga dafn qilindi.[1]
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ikki karra Sovet Ittifoqi Qahramoni (1945-yil 19-aprel va 1945-yil 29-iyun)
- Lenin ordeni (1945-yil 19-aprel)
- To'rtta Qizil Bayroq ordeni (1944-yil 25-iyul, 1944-yil 5-noyabr, 1945-yil 22-fevral va 1974-yil 21-fevral)
- Aleksandr Nevskiy ordeni (1944-yil 2-noyabr)
- Ikkita Vatan urushi ordeni (1-darajali - 1985-yil 11-mart; 2-darajali - 1943-yil 12-avgust)
- Ikki Qizil Yulduz ordeni (1943-yil 26-iyul va 1974-yil 30-dekabr)
- 1944-yil 9-sentabrdagi buyruq (1977-yil oktabr)
- kampaniyasi va yubiley medallari
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Simonov & Bodrikhin 2017.
- ↑ Yevstigneev, Vladimir. Люди бессмертного подвига: очерки о дважды героях Советского Союза (ru). Politizdat, 1965 — 16-bet.
Bibliografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Simonov, Andrey. Боевые лётчики — дважды и трижды Герои Советского Союза. Moscow: Russian Knights Foundation and Vadim Zadorozhny Museum of Technology, 2017. ISBN 9785990960510. OCLC 1005741956.