Ốc tù và

Ốc tù và
	Khoảng thời gian tồn tại: Cretaceous - nay TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Apertural view of a shell of Charonia variegata
Phân loại khoa học
Vực:	Eukaryota
Giới:	Animalia
Ngành:	Mollusca
Lớp:	Gastropoda
nhánh:	Caenogastropoda
nhánh:	Hypsogastropoda
Bộ:	Littorinimorpha
Liên họ:	Tonnoidea
Họ:	Charoniidae; Powell, 1933
Chi:	Charonia; Gistel, 1847
Loài điển hình
	Charonia tritonis; Linnaeus, 1758
Các đồng nghĩa
	Eutriton (incorrect subsequent spelling of Eutritonium); Eutritonium Cossmann, 1904 (objective synonym of Charonia); Triton Montfort, 1810 (Invalid: junior homonym of Triton Linnaeus, 1758 [Amphibia]); Triton (Buccinatorium) Mörch, 1877; † Triton (Semiranella) de Gregorio, 1880; Tritonium Röding, 1798 (invalid: junior homonym of Tritonium O.F. Müller, 1776);

Ốc tù và (Danh pháp khoa học: Charonia), hay còn gọi là ốc hoàng hậu, ốc nữ hoàng, là một chi gồm đa dạng các loài ốc trong họ Charoniidae thường gặp ở Việt Nam, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương Nhiều loài trong chi này có giá trị kinh tế, vỏ của chúng được sử dụng làm đồ trang trí. Kích thước của loài ốc này từ 23–35 cm. Con to nhất có kích thước dài 42 cm và nặng gần 6 kg.^[1]^[2]

Đặc điểm

Những loại ốc này có dạng kèn, lớn và nặng và. Mặt ngoài màu kem, có nhiều vân màu nâu đậm và nâu nhạt. Nhiều đường xoắn ốc nổi rõ từ miệng đến đỉnh. Miệng lớn màu hồng nâu, càng gần mép càng nhạt màu, mép ngoài gợn sóng. Ăn sao biển gai. Sống ở vùng dưới triều đáy mềm, ven các rạn san hô, có khi xuống sâu 20 - 30m. Nhiều loài trong chi này có độc tố, độc tố của ốc tù và, ốc tù và gai miệng đỏ là tetrodotoxin. Ốc tù và chỉ sinh sản tự nhiên.

Ở Việt Nam có loại ốc tù và vân nâu (Charonia tritonis) là loài ốc quý, có giá trị mỹ nghệ cao. Ở Việt Nam, loài ốc này chỉ sinh sống ở vùng biển Quảng Ngãi (đảo Lý Sơn), Khánh Hòa (vùng biển cạnh đảo Hòn Mun và Hòn Tre). Vì thế, từ nhiều năm nay ốc tù và trong vùng biển Nha Trang đang bị khai thác triệt để. 10 năm qua các nhà khoa học của Viện đã không tìm thấy ốc tù và trong khu vực vịnh Nha Trang.

Loài và phân loài

Các loài sau đây được ghi nhận thuộc chi Charonia gồm:^[1]

Charonia guichemerrei Lozouet, 1998 †
Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia marylenae Petuch & Berschauer, 2020
Charonia seguenzae (Aradas & Benoit, 1872)
Charonia tritonis (Linnaeus, 1758)
Charonia variegata (Lamarck, 1816) - Caribbean Triton's trumpet
Charonia veterior Lozouet, 1999 †

Các loài đồng nghĩa

Charonia capax Finlay, 1926: syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia digitalis (Reeve, 1844): syn. Maculotriton serriale (Deshayes, 1834)
Charonia eucla Hedley, 1914 : syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia eucla instructa Iredale, 1929: syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia grandimaculatus Reeve: syn. Lotoria grandimaculata (Reeve, 1844)
Charonia maculosum Gmelin: syn. Colubraria maculosa (Gmelin, 1791) (new combination)
Charonia mirabilis Parenzan, 1970: syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia nodifera(Lamarck, 1822): syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia poecilostoma Smith, 1915: syn. Ranella gemmifera (Euthyme, 1889)
Charonia powelli Cotton, 1957 : syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia rubicunda (Perry, 1811): syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia sauliae (Reeve, 1844): syn. Charonia lampas (Linnaeus, 1758)
Charonia seguenzae''(Aradas & Benoit, 1872) synonym of Charonia variegata (Lamarck, 1816)
Charonia variegatus Reeve: syn. Charonia variegata (Lamarck, 1816)

Hình ành

Charonia lampas
Charonia tritonis
Charonia variegata
X-ray image of the shell of Charonia lampas
Fossil shell of Charonia appenninica from Pliocene of Italy

Chú thích

^ ^a ^b ^c Charonia Gistel, 1847. World Register of Marine Species, truy cập 4 December 2018.
^ Charoniidae Powell, 1933. World Register of Marine Species, truy cập 4 December 2018.

Tham khảo

Beu A.G. 1998. Indo-West Pacific Ranellidae, Bursidae and Personidae (Mollusca: Gastropoda). A monograph of the New Caledonian fauna and revisions of related taxa. Mémoires du Muséum national d'Histoire naturelle 178: 1-255
An article on the crown-of-thorns starfish which contains excellent pictures of one being eaten by a triton.
Nhiều loại ốc biển đột nhiên chứa độc tính không rõ nguyên nhân
Ăn như vua…
Nguy cơ ngộ độc chết người từ ốc biển
Ốc tù và ở biển Nha Trang có nguy cơ tuyệt chủng

[WoRMS-1] Charonia Gistel, 1847. World Register of Marine Species, truy cập 4 December 2018.

[WoRMSfam-2] Charoniidae Powell, 1933. World Register of Marine Species, truy cập 4 December 2018.

[1]

[2]

Thẻ nhận dạng đơn vị phân loại
Charonia	Wikidata: Q591104 Wikispecies: Charonia ADW: Charonia AFD: Charonia BOLD: 277374 EoL: 52791 Fossilworks: 9634 GBIF: 3246910 iNaturalist: 121742 IRMNG: 1097426 ITIS: 73096 NBN: NHMSYS0021055565 NCBI: 500096 NZOR: f744dce0-337c-4ae5-ad6a-be11b4df1375 Plazi: 23EDE135-3235-A72D-5AE9-567E5FE397D5 uBio: 4111496 WoRMS: 138425 ZooBank: 19703B44-4CAB-4F2C-AFC6-1CB3FC00ADE4
Charoniidae	Wikidata: Q58377059 Wikispecies: Charoniidae AFD: Charoniidae BOLD: 948574 GBIF: 9252056 WoRMS: 989514

Ốc tù và
Khoảng thời gian tồn tại: Cretaceous - nay TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N

Apertural view of a shell of Charonia variegata
Phân loại khoa học
Vực:	Eukaryota
Giới:	Animalia
Ngành:	Mollusca
Lớp:	Gastropoda
nhánh:	Caenogastropoda
nhánh:	Hypsogastropoda
Bộ:	Littorinimorpha
Liên họ:	Tonnoidea
Họ:	Charoniidae Powell, 1933
Chi:	Charonia Gistel, 1847
Loài điển hình
Charonia tritonis Linnaeus, 1758
Các đồng nghĩa^[1]
Eutriton (incorrect subsequent spelling of Eutritonium) Eutritonium Cossmann, 1904 (objective synonym of Charonia) Triton Montfort, 1810 (Invalid: junior homonym of Triton Linnaeus, 1758 [Amphibia]) Triton (Buccinatorium) Mörch, 1877 † Triton (Semiranella) de Gregorio, 1880 Tritonium Röding, 1798 (invalid: junior homonym of Tritonium O.F. Müller, 1776)