Bão Maysak (2015)

Bão Maysak (Chedeng)
Bão cuồng phong dữ dội (Thang JMA)
Siêu bão cuồng phong cấp 5 (SSHWS/JTWC)
	Bão Maysak với cường độ đạt đỉnh vào sáng ngày 1 tháng 4.
Hình thành	26 tháng 3 năm 2015
Tan	7 tháng 4 năm 2015
Sức gió mạnh nhất	Duy trì liên tục trong 10 phút:; 195 km/h (120 mph); Duy trì liên tục trong 1 phút:; 280 km/h (175 mph)
Áp suất thấp nhất	910 mbar (hPa); 26.87 inHg
Số người chết	4–9
Thiệt hại	$8.5 triệu (USD 2015)
Vùng ảnh hưởng	Liên bang Micronesia, Philippines
	Một phần của Mùa bão Tây Bắc Thái Bình Dương 2015

Bão Maysak, được biết đến ở Philippines với tên gọi Bão Chedeng, là một xoáy thuận nhiệt đới xuất hiện sớm đầu mùa mạnh bất thường; đây là cơn bão mạnh nhất trong giai đoạn trước tháng 4 trên Tây Bắc Thái Bình Dương từng được ghi nhận.^[1]^[2] Những khu vực chịu tác động của Maysak là Yap, Chuuk thuộc Liên bang Micronesia, và Philippines.

Là cơn bão thứ tư được đặt tên của mùa bão Tây Bắc Thái Bình Dương 2015, Maysak đã phát triển thành một áp thấp nhiệt đới trong ngày 26 tháng 3, và bão nhiệt đới ngày hôm sau. Theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA), Maysak đã mạnh lên thành cơn bão cuồng phong thứ hai trong năm vào ngày 28. Trong ngày 31, cơn bão tăng cường mạnh mẽ thành siêu bão cấp 5. Sau khi duy trì cường độ tối đa trong vòng 24 giờ, Maysak suy yếu và đổ bộ lên Luzon, Philippines với cường độ bão nhiệt đới yếu, rồi tan không lâu sau đó. Cái tên Maysak có nguồn gốc từ tên một loài cây và được đề xuất bởi Campuchia.

Maysak là nguyên nhân chịu trách nhiệm cho ít nhất 4 trường hợp thiệt mạng, tối đa là 9, tại Liên bang Micronesia; cùng với tổn thất lớn. Theo những ước tính của Hội Chữ thập Đỏ, đã có khoảng 5.000 người trong hoàn cảnh tuyệt vọng cần thực phẩm, nước uống, nơi ở, và cần viện trợ khẩn cấp. Người điều hành Hiệp hội Hàng Hải Thái Bình Dương Melinda Espinosa nói: "Hầu hết các kết cấu bằng bê tông chịu đựng được cơn bão nhưng mọi thứ khác thì đều bị hư hỏng."^[3]

Lịch sử khí tượng

Nguồn gốc của bão Maysak có thể theo dõi bắt đầu từ một vùng áp suất thấp hình thành trên khu vực phía Đông Nam quần đảo Marshall vào ngày 23 tháng 3. Hệ thống sau đó trôi dạt chậm về phía Tây Bắc và hai ngày sau nó đã trở nên có tổ chức hơn. Vào ngày 25, Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp (JTWC) thông báo khả năng hình thành nên xoáy thuận nhiệt đới là ở mức trung bình.^[4] Ngày hôm sau, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) đã bắt đầu theo dõi hệ thống như là một áp thấp nhiệt đới.^[5] Sang ngày 27, JTWC cũng phân loại hệ thống là áp thấp nhiệt đới, và họ chỉ định cho nó ký hiệu 04W.^[6] Di chuyển theo hướng Tây - Tây Bắc, vùng trung tâm áp thấp nhiệt đới trở nên ngày một củng cố với dải đối lưu bao bọc vào bên trong, và JTWC đã nâng cấp nó lên thành bão nhiệt đới trong cùng ngày.^[7] Cuối ngày, JMA cũng nâng cấp hệ thống lên thành bão nhiệt đới, và họ đặt tên cho nó là Maysak.^[8] Vào ngày 28, hình ảnh vệ tinh sóng ngắn tiết lộ một mắt bão với khối mây trung tâm dày đặc che mờ đi hầu hết các đặc điểm. Cơn bão di chuyển theo hướng Tây dọc theo rìa của áp cao cận nhiệt,^[9] và đó là lúc JMA nâng cấp nó thành bão nhiệt đới dữ dội.^[10] Mắt bão dần trở nên rõ nét hơn cùng đối lưu sâu duy trì ở góc phần tư phía Đông Nam của cơn bão; khối mây trung tâm cũng trở nên đồng nhất hơn,^[11] và trong ngày hôm đó JMA đã nâng cấp Maysak lên thành bão cuồng phong.^[12]

Trên quỹ đạo di chuyển theo hướng Tây, Maysak phát triển ra dòng thổi ra tỏa tròn ổn định, được tăng cường bởi dòng thổi phía Bắc mạnh.^[13] Bất chấp những điều kiện thuận lợi, độ đứt gió theo chiều thẳng đứng ở mức trung bình đã ngăn không cho cơn bão mạnh lên nhanh chóng.^[14] Trong ba ngày tiếp theo Maysak tiếp tục di chuyển theo hướng Tây - Tây Bắc. Vào ngày 30, mắt của cơn bão trở nên trông thấy rõ nét, với những dải đối lưu quấn chặt vào thành mắt bão.^[15] Sau khi độ đứt gió theo chiều thẳng đứng giảm xuống, Maysak tăng cường mạnh mẽ; chỉ trong vòng 6 tiếng từ bão cấp 1 nó đã đạt đến cường độ bão cấp 4 trong thang Saffir-Simpson (SSHWS) với vận tốc gió 230 km/giờ (145 dặm/giờ), cùng một con mắt có bề rộng 30 km (19 dặm).^[16] Sang ngày 31, Maysak tiếp tục mạnh thêm, trở thành siêu bão cấp 5 trong thang SSHWS, với vận tốc gió duy trì một phút 260 km/giờ (160 dặm/giờ).^[17] Không lâu sau, JMA đánh giá Maysak đạt đỉnh với vận tốc gió duy trì 10 phút 215 km/giờ (130 dặm/giờ) cùng áp suất trung tâm 905 mbar (hPa; 26,73 inHg). Mặc dù sau này khi phân tích lại JMA đã hạ thấp cường độ cơn bão, với các giá trị áp suất và vận tốc gió lần lượt điều chỉnh là 910 mbar (hPa; 26,87 inHg) và 195 km/giờ (120 dặm/giờ), đó vẫn là đủ để giúp Maysak trở thành cơn bão Tây Bắc Thái Bình Dương mạnh nhất từng được ghi nhận trong tháng 3.^[18] Vào một khoảng thời điểm, Maysak đã có một con mắt rất tròn với một "chiếc nhẫn" mây đối lưu đồng nhất bao quanh, thiếu đi đối lưu bên ngoài "chiếc nhẫn", đó là những đặc điểm của xoáy thuận nhiệt đới hình khuyên.^[19] Đến ngày 1 tháng 4, JTWC báo cáo rằng mắt bão đã mở rộng với đường kính 40 km (25 dặm) sau khi Maysak trải qua chu trình thay thế thành mắt bão.^[20] Cùng thời điểm, JMA thông báo Maysak bắt đầu suy yếu.^[21] Những hình ảnh vệ tinh hồng ngoại cho thấy chiếc nhẫn đối lưu xung quanh mắt đã bắt đầu giảm cấp, với nhiệt độ đỉnh mây tăng lên; cùng với đó nhiệt độ trong mắt bão cũng giảm dần. Sau 24 giờ ở cường độ bão cấp 5, JTWC đã hạ vận tốc gió của Maysak xuống 240 km/giờ (150 dặm/giờ), tương ứng trạng thái siêu bão cấp 4.^[22]

Những điều kiện môi trường trên tầng cao bắt đầu xấu đi, và không khí khô đã xâm nhập vào trong cơn bão. Vào thời điểm 15:00 UTC ngày 1 tháng 4, JTWC báo cáo rằng đối lưu ở phần phía Nam đã suy yếu trầm trọng.^[23] Cùng khoảng thời gian đó, Maysak đi vào Khu vực Trách nhiệm của Philippines, và Cục quản lý Thiên văn, Địa vật lý và Khí quyển Philippines (PAGASA) bắt đầu theo dõi hệ thống. Tổ chức này đã đặt cho cơn bão một cái tên địa phương là Chedeng.^[24] Cuối ngày, lượng không khí khô xâm nhập vào tăng lên, và Maysak tiếp tục suy yếu. Cấu trúc mây đối lưu tổng quan của cơn bão xuống cấp với hầu hết đối lưu mạnh chỉ tập trung ở phần phía Bắc.^[25] Sang ngày mùng 2, mắt bão đã mở rộng hơn tới đường kính 50 km (31 dặm) cùng với không khí khô cuốn vào tâm.^[26] Bên cạnh đó Maysak còn gặp phải độ đứt gió mạnh ở phía Tây, kết quả khiến đối lưu sâu tan biến toàn bộ, và thành mắt bão suy yếu, chủ yếu ở phần phía Nam.^[27] Mắt bão cũng trở nên bị che khuất vào cuối ngày hôm đó. Vào ngày 5 tháng 4, sau một thời gian tiếp tục suy yếu, Maysak đổ bộ lên Luzon với cường độ bão nhiệt đới. Chỉ vài giờ sau, hệ thống đã bị giáng cấp xuống thành áp thấp nhiệt đới, trước khi tan trên Biển Đông trong ngày hôm sau.^[28]

Tác động

Liên bang Micronesia

Bão Maysak đã gây ra những thiệt hại to lớn trên toàn Liên bang Micronesia (FSM), với Chuuk và Yap chịu ảnh hưởng nặng nề. Thiệt hại của nông nghiệp là rất lớn, với 90 phần trăm đất trồng chuối, lúa mì và cây trồng bị phá hủy ở tiểu bang Chuuk và Yap. Đã có 281 căn nhà bị phá hủy và 300 ngôi nhà khác bị hư hỏng. Theo Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), tổng số 29.000 người bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cơn bão và thiệt hại trong toàn liên bang lên đến 8,5 triệu USD. Có bốn người chết và mười người bị thương liên quan đến cơn bão.^[29]

Philippines

Trước bão, hơn 24.000 người đã di tản khỏi tỉnh Aurora đông bắc Philippines.^[30] Nhiều đài phát thanh, thông thường đóng cửa trong suốt Lễ Phục Sinh, vẫn hoạt động để phát sóng về cơn bão. Các quan chức đưa ra cảnh báo bão, và quân đội ở trạng thái sẵn sàng.^[31] Các bãi biển đã đóng cửa, các tàu thuyền được yêu cầu ở lại cảng, và 10 chuyến bay đã bị hủy.^[32]

Xem thêm

Tham khảo

^ “List of Western North Pacific Typhoons by minimum pressure existing in January, February, and March”. Japan Meteorological Agency. National Institute of Informatics. 2015. Truy cập ngày 7 tháng 4 năm 2015.
^ “Pacific Super Typhoon Maysak among strongest on record so early in the season”. Washington Post. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2015.
^ “Cyclone Maysak: Red Cross makes urgent appeal for help as death toll rises to nine”. Agence France-Presse (AFP), APTN, Reuters, AAP, CNN and the BBC World Service. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2015.
^ “MEDIUM from ABPW10 2015-03-25”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
^ “Tropical Depression (< 30kts) from JMA 2015-03-26”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
^ “JTWC Warning 001 for TD 04W”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 003 on Tropical Storm 04W”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
^ “Tropical Storm Maysak from JMA 2015-03-27”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 007 of Tropical Storm Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 28 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
^ “STS Maysak from JMA 281200”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 008 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2015.
^ “Typhoon Maysak from JMA 281800”. Japan Meteorological Agency. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 29 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 010 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2015.^{[liên kết hỏng]}
^ “Prognostic Reasoning for Warning 012 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 14 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 16 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 018 on Tyhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2015.
^ “JMA Tropical Cyclone Advisory 31/12z on Typhoon Maysak”. Japan Meteorological Agency. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 020 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 021 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.
^ “JMA Tropical Cyclone advisory 01/00z for Typhoon Maysak”. Japan Meteorological Agency. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 022 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Waring 023 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.^{[liên kết hỏng]}
^ “PAGASA Weather Bulletin 001 for Typhoon Chedeng”. PAGASA. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.^{[liên kết hỏng]}
^ “Prognostic Reasoning for Warning 024 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 025 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2015.
^ “Prognostic Reasoning for Warning 026 on Typhoon Maysak”. Joint Typhoon Warning Center. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2015.
^ “Tropical Depression Maysak Tracks Over Northern Philippines and Dissipates”. Space Ref. Truy cập ngày 6 tháng 4 năm 2015.^{[liên kết hỏng]}
^ Micronesia - Typhoon Maysak Fact Sheet #3, Fiscal Year (FY) 2015 (PDF). United States Agency for International Development (Bản báo cáo). ReliefWeb. 22 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 23 tháng 4 năm 2015.
^ “US Authorities Give Warning as Tropical Storm Ana Approaches East Coast - Reports”. RIA Novosti. 8 tháng 5 năm 2015. – via Lexis Nexis (cần đăng ký mua)
^ “Philippines: Philippine Storm Maysak Fizzles, Puts Damper on Lenten Vacations”. Thai News Service. 8 tháng 4 năm 2015. – via Lexis Nexis (cần đăng ký mua)
^ “Philippines fears subside as typhoon melts away”. Middle East and North Africa Financial Network. 7 tháng 4 năm 2015. – via Lexis Nexis (cần đăng ký mua)