Bảo toàn động lượng

Trong vật lý và hoá học, định luật bảo toàn động lượng (hay định luật bảo toàn động lượng tuyến tính) chỉ ra rằng động lượng toàn phần của một hệ cô lập là một đại lượng bảo toàn theo thời gian.^[1] Định luật bảo toàn động lượng có thể được chứng minh chặt chẽ bởi định lý Noether.

Đối với các hệ quy chiếu phi quán tính, định luật bảo toàn động lượng có thể không còn đúng. Các ví dụ có thể kể đến của những hệ này bao gồm không-thời gian cong (curved spacetimes) trong thuyết vạn vật hấp dẫn hay tinh thể thời gian (time crystals) trong lý thuyết về vật chất ngưng tụ (condensed matter physics).^{[2][3][4][5][6]}

Ý tưởng về sự bảo toàn động lượng đã xuất hiện trong tác phẩm Principia Philosophiae của Descartes.^{[7][8][9][10]}

Tham khảo

1. Feynmann (2005), Chương 10
2. Witten, Edward (1981). “A new proof of the positive energy theorem” (PDF). Communications in Mathematical Physics. 80 (3): 381–402. Bibcode:1981CMaPh..80..381W. doi:10.1007/BF01208277. ISSN 0010-3616. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 25 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2020.
3. Grossman, Lisa (ngày 18 tháng 1 năm 2012). “Death-defying time crystal could outlast the universe”. newscientist.com. New Scientist. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 2 năm 2017.
4. Cowen, Ron (ngày 27 tháng 2 năm 2012). “"Time Crystals" Could Be a Legitimate Form of Perpetual Motion”. scientificamerican.com. Scientific American. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 2 năm 2017.
5. Powell, Devin (2013). “Can matter cycle through shapes eternally?”. Nature. doi:10.1038/nature.2013.13657. ISSN 1476-4687. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2017.
6. Gibney, Elizabeth (2017). “The quest to crystallize time”. Nature. 543 (7644): 164–166. Bibcode:2017Natur.543..164G. doi:10.1038/543164a. ISSN 0028-0836. PMID 28277535. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 3 năm 2017.
7. Afriat (2004), tr. 1
8. René Descartes (1664). Principia Philosophiae. Part II, §§37–40.
9. Slowik, Edward (ngày 22 tháng 8 năm 2017). “Descartes' Physics”. Trong Edward N. Zalta (biên tập). Stanford Encyclopedia of Philosophy Archive. Truy cập ngày 1 tháng 10 năm 2018.
10. Alexander Afriat, "Cartesian and Lagrangian Momentum" (2004).

Thư mục

• Afriat, Alexander (2004). Cartesian and Lagrangian Momentum
• Feynman, Richard P.; Leighton, Robert B.; Sands, Matthew (2005). The Feynman lectures on physics, Volume 1: Mainly Mechanics, Radiation, and Heat . San Francisco: Pearson Addison-Wesley. ISBN 978-0805390469.