Bắc Hán

Đối với nhà nước thời kỳ Ngũ Hồ Thập Lục Quốc từng được gọi với tên "Bắc Hán", xem Hán Triệu.

Hán
Tên bản ngữ 漢
951–979
Thời nhà Hậu Chu (951–960)   Bắc Hán (北漢)   Hậu Chu (後周)   Hậu Thục (後蜀)   Kinh Nam (荆南)   Vũ Bình tiết độ sứ (武平節度使)   Nam Đường (南唐)   Ngô Việt (吳越)   Thanh Nguyên quân tiết độ sứ (清源軍節度使)   Nam Hán (南漢)
Vị thế	Đế quốc
Thủ đô	Thái Nguyên, Sơn Tây
Ngôn ngữ thông dụng	Tiếng trung Trung Quốc
Chính trị
Chính phủ	Quân chủ
Vua
• 951-954	Thế Tổ Hoàng đế
• 954-970	Duệ Tông Hoàng đế
• 970	Thiếu Chủ Hoàng đế
• 970-979	Anh Vũ Đế
Lịch sử
Thời kỳ	Ngũ Đại Thập Quốc
• Thành lập	951
• Nhà Tống tiêu diệt	979
Tiền thân Kế tục Hậu Hán Nhà Tống

Bắc Hán là một nước trong Thập Quốc trong thời kỳ Ngũ đại Thập quốc trong lịch sử Trung Quốc, tồn tại từ năm 951 – 979. Người thành lập nước này là Lưu Mân (劉旻), trước có tên gọi là Lưu Sùng (劉崇).

Thành lập

Thời Ngũ Đại, tộc Sa Đà tiến vào cai trị miền bắc Trung Quốc qua các triều đại nhà Hậu Đường, nhà Hậu Tấn và nhà Hậu Hán.

Khi vua Hậu Tấn là Xuất Đế Thạch Trọng Quý bị vua Liêu là Da Luật Đức Quang bắt đi, tướng cũ của Tấn Cao Tổ Thạch Kính Đường là Lưu Tri Viễn ra tay đánh đuổi quân Liêu, lập ra nhà Hậu Hán. Nhưng không đầy 1 năm thì Tri Viễn chết, con thứ là Lưu Thừa Hựu lên thay.

Nhà Hậu Hán ngắn ngủi sụp đổ năm 950 bởi tay tướng người Hán là Quách Uy. Quách Uy lập ra nhà Hậu Chu (950 - 959).

Lúc đó em Lưu Tri Viễn là Lưu Sùng đang trấn thủ Thái Nguyên đã thành lập nước Bắc Hán vào năm 951 với danh nghĩa kế tục nhà Hậu Hán của Tri Viễn. Để có thêm thế lực chống lại nhà Hậu Chu, Lưu Sùng thiết lập quan hệ với nhà Liêu của người Khiết Đan.

Phạm vi lãnh thổ

Bắc Hán là quốc gia nhỏ bé tại vùng Sơn Tây, thủ đô là Thái Nguyên. Thái Nguyên trước đây từng là nơi phát tích của nhiều triều đại thời Ngũ Đại (Hậu Đường, Hậu Tấn và Hậu Hán) kể từ khi nhà Đường suy yếu vào cuối thế kỷ 9, đầu thế kỷ 10. Bắc Hán giáp ranh giữa hai nước lớn là Liêu và Tống, đồng thời có chung biên giới với vương quốc Tây Hạ sau này.

Kết thúc

Năm 958, vua Hậu Chu là Thế Tông Sài Vinh mang quân bắc phạt. Lưu Sùng mượn quân Liêu sang cứu. Chu Thế Tông điều quân đánh bại cả liên quân Hán - Liêu. Đang lúc chiến sự thắng lợi thì Chu Thế tông lâm bệnh mất. Quân Hậu Chu phải triệt thoái về Biện Kinh.

Năm sau, tướng Hậu Chu là Triệu Khuông Dận giành lấy ngôi vua từ tay con nhỏ của Thế Tông là Sài Tông Huấn mới 6 tuổi, lập ra nhà Tống.

Năm 976, sau khi cơ bản thống nhất miền nam Trung Quốc, Tống Thái Tổ (Triệu Khuông Dận) qua đời, em là Tống Thái Tông lên thay. Lúc đó trong 10 nước Thập quốc hình thành từ thời Ngũ Đại chỉ còn lại Bắc Hán.

Năm 979, Tống Thái Tông phát động chiến tranh đánh Bắc Hán. Tống Thái Tông một mặt điều binh đánh chính diện vào Thái Nguyên, mặt khác đưa một đạo quân khác áp sát biên giới để ngăn chặn quân Liêu sang cứu. Kết quả quân Bắc Hán nhanh chóng bị đánh bại, quân Tống chiếm được Thái Nguyên. Vua Bắc Hán là Lưu Kế Nguyên đầu hàng.

Nước Bắc Hán chấm dứt, truyền nối được 4 đời, tất cả 29 năm.

Các vua Bắc Hán

Các vua Bắc Hán 951-979

Miếu hiệu 廟號)	Thuỵ hiệu 諡號)	Tên riêng	Thời gian cai trị	Niên hiệu 年號
Thế Tổ 世祖	Thần Vũ Đế 神武帝	Lưu Mân 劉旻, Lưu Sùng	951-954	Càn Hựu 乾祐 951-954
Duệ Tông 睿宗	Hiếu Hoà Đế 孝和帝	Lưu Thừa Quân 劉承鈞	954-970	Càn Hữu 乾祐 954-957 Thiên Vận 天會 957-970
Thiếu Chủ 少主	Không có	Lưu Kế Ân 劉繼恩	970	Không có
Không có	Anh Vũ Đế 英武帝	Lưu Kế Nguyên 劉繼元	970-979	Quảng Vận 廣運 970-979

quá kế (nhận nuôi)

Hán Hiến Tổ Lưu Điển

Hậu Hán

Bắc Hán

Hán Cao Tổ Lưu Tri Viễn 895-947-948

Hán Thế Tổ Lưu Mân 895-951-954

Hán Ẩn Đế Lưu Thừa Hựu 929-948-950

Tương Âm công Lưu Uân ?-950-951

Hán Duệ Tông Lưu Thừa Quân 926-954-968

Tiết Chiêu

Lưu thị

Hà Mỗ

Hán Thiếu Chủ Lưu Kế Ân ?-968

Bắc Hán Vũ Đế Lưu Kế Nguyên ?-968-979-992

Xem thêm

• Nhà Tống
• Ngũ đại Thập quốc
• Nhà Hậu Hán

Tham khảo