Bắc Liêu

Bắc Liêu
	Tên bản ngữ 北遼;
	1122–1123
Tôn giáo chính	Đằng Cách Lý giáo, Phật giáo, Đạo giáo, Khổng giáo, Tín ngưỡng truyền thống Trung Quốc
Chính trị
Chính phủ	Quân chủ
Hoàng đế
• 1122	Liêu Tuyên Tông
• 1123	Liêu Anh Tông
Lịch sử
• Thành lập	1122 1122
• Hoàng đế Anh Tông bị giết	1123 1123
Tiền thân	Kế tục
	Nhà Liêu
Nhà Liêu
Nhà Kim

Bắc Liêu (giản thể: 北辽; phồn thể: 北遼; bính âm: Běi Liáo) là một nhà nước của người Khiết Đan, tách ra từ nhà Liêu, tại miền Bắc Trung Quốc quanh Yên Kinh. Nhà nước này chỉ tồn tại trong 19 tháng vào hai năm 1122-1123. Bắc Liêu lập quốc vào tháng 3 năm 1122, vào lúc đó, Liêu Thiên Tộ Đế bị quân nhà Kim tấn công, phải lưu vong đến Giáp Sơn. Gia Luật Thuần tại Yên kinh được Gia Luật Đại Thạch và những người khác ủng lập làm quân chủ, từ đây bắt đầu triều Bắc Liêu. Ngày 24 tháng 6 năm 1122, Gia Luật Thuần lâm bệnh mất, vương hậu là Tiêu Phổ Hiền Nữ nhiếp chính. Ngày 2 tháng 2 năm 1123, quân Kim tấn công chiếm Yên Kinh, Tiêu Đức phi và Gia Luật Đại Thạch làm phản Thiên Tộ Đế. Tiêu Đức phi bị giết, song Gia Luật Đại Thạch được xá miễn. Về sau Liêu Thiên Tộ Đế bị quân Kim bắt giữ, Liêu triều diệt vong. Lương Vương là Gia Luật Nhã Ý vào tháng 5 tự lập làm hoàng đế, đến tháng 10 bị giết, Gia Luật Truật Liệt lên ngôi. Tháng 11 năm 1123, Bắc Liêu chính thức diệt vong.

Bắc Liêu truyền được 4 đời nhà cai trị, bình quân mỗi người tại vị 5 tháng, trong đó, dài nhất là vương hậu Tiêu Đức Phi, trị vì khoảng 1 năm.

Danh sách vua Bắc Liêu

Miếu hiệu	Thụy hiệu	Hán danh	Niên hiệu	Thời gian tại vị
Liêu Tuyên Tông	Thiên Tích Hoàng đế	Gia Luật Thuần	Kiến Phúc	17/3- 24/6 năm 1122 (âm lịch)
	Tiêu Đức phi	Tiêu Thổ Hiền Nữ (Hoàng Thái Hậu, xưng chế)	Đức Hưng	24/6/1122-2/2/1123 (âm lịch)
Thần Tông	Hiếu Khang Hoàng đế	Gia Luật Nhã Lý (Lương Vương)	Thần Lịch	29/5/1123 (Quý Mão) đến tháng mười (âm lịch)
Anh Tông		Gia Luật Truật Liệt		tháng 10 đến tháng 11 năm 1123 (âm lịch)

Xem thêm

Tham khảo

"Liêu sử-bản kỷ" Thiên Tộ Hoàng đế
Cao Nhữ Liên，Liêu-Kim lược niên biểu Lưu trữ 2011-04-01 tại Wayback Machine
Gia Luật Thuần