Cừu Lleyn

Cừu Lleyn là một giống cừu có nguồn gốc từ bán đảo Llyn ('Lleyn'), ở Gwynedd, phía tây bắc xứ Wales. Chúng được chăn nuôi cho mục đích sản xuất thịt cừu, những con cừu cái có bản năng làm mẹ tốt, và yên tĩnh trong tự nhiên, sản lượng sữa cao và tuyệt vời, và chúng cho len trắng muốt. Chúng thích hợp với cả vùng cao và vùng thấp chăn thả. Giống cừu này được nuôi chủ yếu để lấy thịt. Những con cừu giống Lleyn là một trong những giống cừu của đồi xứ Welsh. Chúng nổi tiếng về sức khoẻ, sản xuất sữa và khả năng làm mẹ.

Đặc điểm

Về ngoại hình, chúng là giống cừu cỡ vừa, có len trắng. Trán chúng phẳng, xương mũi lồi ra, chúng có hố nước mắt, mõm của chúng mỏng, môi hoạt động, răng cửa sắc, nhờ đó chúng có thể gặm được cỏ mọc thấp và bứt được những lá thân cây mềm mại, hợp khẩu vị trên cao để ăn. Chúng có thói quen đi kiếm ăn theo bầy đàn, tạo thành nhóm lớn trên đồng cỏ. Trong da chúng có nhiều tuyến mồ hôi và tuyến mỡ hơn dê. Bởi thế chúng bài tiết mồ hôi nhiều hơn và các cơ quan hô hấp tham gia tích cực hơn vào quá trình điều tiết nhiệt. Mô mỡ dưới da của chúng phát triển tốt hơn dê và ngược lại ở các cơ bên trong của chúng có ít tích lũy mỡ hơn dê.

Cừu Lleyn là giống cừu nổi tiếng về sức khoẻ, sản sinh sữa và khả năng làm mẹ. Những con cừu giống Lleyns thường chỉ sinh 2 đến ba con. Thông thường một chú cừu chỉ từ 1 đến hai con, nếu quá lắm cũng chỉ 3. Tuy nhiên, một cừu mẹ giống Lleyn đã khiến các chuyên gia ngạc nhiên vì sinh ra sáu con cừu khoẻ mạnh. Một con cừu Dolly 2 tuổi là một con cừu cái giống Lleyn đã sinh ra sáu con cừu ở một trang trại Crookham Westfield trên điền trang Pallinsburn Estate, thuộc Northumberland, Đông Bắc nước Anh. Nhưng Dolly sinh những 6 thì thật không bình thường.

Tất cả sáu chú cừu mới sinh được đặt tên là Valerie, Harriet, Scrappy, Rosie, Chunky và Slim, chưa từng nhìn thấy một cừu mẹ nào sinh 6 như thế. Trong một buổi sáng và khi trở về đã thấy Dolly đã sinh ra sáu con khoẻ mạnh, có thể một con cừu cái nào đó cùng sinh con ở đây nhưng tìm khắp chuồng tìm kiếm cừu cái khác nhưng không thấy có cừu mẹ nào nữa. Như vậy có nghĩa tất cả sáu chú cừu con này sinh ra từ cùng một mẹ Dolly.

Người chủ phải giúp cừu mẹ cho 6 đứa con của nó ăn vì Dolly không đủ vú cho các con bú. Có 3 trong số 6 chú cừu rất dễ dàng cho bú bình, 6 cừu con luôn luôn đói. Một ngày phải cho cừu con ăn 4 bữa vào 8 giờ sáng, 12 giờ trưa, 4 giờ chiều và 8 giờ tối. Chúng uống rất nhiều sữa. Thông thường mỗi con cừu cái giống Lleyn chỉ sinh từ 2 đến ba con. Đây là cừu mẹ giống Lleyn thứ 2 sinh 6. Còn cừu mẹ kỷ lục sinh 6 đầu tiên được nhà phát ngôn xã hội Lynda Barnard ghi lại năm 1996. Cừu mẹ này không bất thường trong nòi giống vốn dĩ sinh nhiều con nhưng thật hiếm khi sinh 6 một lúc.

Chăn nuôi

Chúng có tính bầy đàn cao nên dễ quản lý, chúng thường đi kiếm ăn theo đàn nên việc chăm sóc và quản lý rất thuận lợi. Chúng cũng là loài dễ nuôi, mau lớn, ít tốn công chăm sóc. So với chăn nuôi bò thì chúng là vật nuôi dễ tính hơn, thức ăn của chúng rất đa dạng, thức ăn của chúng là những loại không cạnh tranh với lương thực của người. Chúng là động vật có vú ăn rất nhiều cỏ. Hầu hết chúng gặm cỏ và ăn các loại cỏ khô khác, tránh các phần thực vật có gỗ nhiều. Chúng có chế độ hoạt động ban ngày, ăn từ sáng đến tối, thỉnh thoảng dừng lại để nghỉ ngơi và nhai lại. Đồng cỏ lý tưởng cho chúng như cỏ và cây họ Đậu. Khác với thức ăn gia súc, thức ăn chính của chúng trong mùa đông là cỏ khô.

Chúng là loài ăn tạp, có thể ăn được nhiều loại thức ăn bao gồm thức ăn thô xanh các loại như: rơm cỏ tươi, khô, rau, củ quả bầu bí các loại, phế phụ phẩm công nông nghiệp và các loại thức ăn tinh bổ sung như cám gạo ngũ cốc. Mỗi ngày chúng có thể ăn được một lượng thức ăn 15-20% thể trọng. Chúng cần một lượng thức ăn tính theo vật chất khô bằng 3,5% thể trọng. Với nhu cầu 65% vật chất khô từ thức ăn thô xanh (0,91 kg) và 35% vật chất khô từ thức ăn tinh (0,49 kg). Khi cho chúng ăn loại thức ăn thô xanh chứa 20% vật chất khô và thức ăn tinh chứa 90% vật chất khô.

Nguồn nước uống là nhu cầu cơ bản của chúng. Lượng nước cần cho chúng biến động theo mùa và loại và chất lượng thực phẩm mà chúng tiêu thụ. Khi chúng ăn nhiều trong các tháng đầu tiên và có mưa (kể cả sương, khi chúng ăn vào sáng sớm), chúng cần ít nước hơn. Khi chúng ăn nhiều cỏ khô thì chúng cần nhiều nước. Chúng cũng cần uống nước sạch, và có thể không uống nếu nước có tảo hoặc chất cặn. Trong một số khẩu phần ăn của chúng cũng bao gồm các khoáng chất, hoặc trộn với lượng ít.

Chăm sóc

Sau khi cho phối giống 16-17 ngày mà không có biểu hiện động dục lại là có thể cừu đã có chửa, Căn cứ vào ngày phối giống để chuẩn bị đỡ đẻ cho cừu (thời gian mang thai của cừu 146-150 ngày) nhằm hạn chế cừu sơ sinh bị chết; Có thể bồi dưỡng thêm thức ăn tinh và rau cỏ non cho cừu có chửa nhưng tuyệt đối tránh thức ăn hôi mốc; Khi có dấu hiệu sắp đẻ (bầu vú căng, xuống sữa, sụt mông, âm hộ sưng to, dịch nhờn chảy ra, cào bới sàn…) nên nhốt ở chuồng riêng có lót ổ rơm và chăn dắt gần, tránh đồi dốc.

Thông thường cừu mẹ nằm đẻ nhưng cũng có trường hợp đứng đẻ, tốt nhất nên chuẩn bị đỡ đẻ cho cừu; Sau khi đẻ cừu mẹ tự liếm cho con. Tuy nhiên, vẫn phải lấy khăn sạch lau khô cho cừu con, nhất là ở miệng và mũi cho cừu con dễ thở. Lấy chỉ sạch buộc cuống rốn (cách rốn 4–5 cm), cắt cuống rốn cho cừu con và dùng cồn Iod để sát trùng; Giúp cừu con sơ sinh đứng dậy bú sữa đầu càng sớm càng tốt (vì trong sữa đầu có nhiều kháng thể tự nhiên); Đẻ xong cho cừu mẹ uống nước thoải mái (có pha đường 1% hoặc muối 0.5%).

Cừu con trong 10 ngày đầu sau khi đẻ cừu con bú sữa mẹ tự do; Từ 11-21 ngày tuổi cừu con bú mẹ 3 lần/ngày, nên tập cho cừu con ăn thêm thức ăn tinh và cỏ non, ngon; 80-90 ngày tuổi có thể cai sữa. Giai đoạn này phải có cỏ tươi non, ngon cho cừu con để kích thích bộ máy tiêu hóa phát triển (đặc biệt là dạ cỏ) và bù đắp lượng dinh dưỡng thiếu hụt do sữa mẹ cung cấp không đủ; Cừu sinh trưởng và phát triển nhanh, mạnh ở giai đoạn này.

Tham khảo

"The Breed". Lleyn Sheep Society. Archived from the original on ngày 21 tháng 9 năm 2008. Truy cập 2009-01-10.
"Lleyn/United Kingdom". Breed Data Sheet. Domestic Animal Diversity Information System. Truy cập 2009-09-01.
Budiansky, Stephen (1999). The Covenant of the Wild: Why animals chose domestication. Yale University Press. ISBN 0-300-07993-1.
Ensminger, Dr. M.E.; Dr. R.O. Parker (1986). Sheep and Goat Science, Fifth Edition. Danville, Illinois: The Interstate Printers and Publishers Inc. ISBN 0-8134-2464-X.
Pugh, David G. (2001). Sheep & Goat Medicine. Elsevier Health Sciences. ISBN 0-7216-9052-1.
Simmons, Paula; Carol Ekarius (2001). Storey's Guide to Raising Sheep. North Adams, MA: Storey Publishing LLC. ISBN 978-1-58017-262-2.
Smith M.S., Barbara; Mark Aseltine PhD; Gerald Kennedy DVM (1997). Beginning Shepherd's Manual, Second Edition. Ames, Iowa: Iowa State University Press. ISBN 0-8138-2799-X.
Weaver, Sue (2005). Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. 3 Burroughs Irvine, CA 92618: Hobby Farm Press, an imprint of BowTie Press, a division of BowTie Inc. ISBN 1-931993-49-1.Quản lý CS1: địa điểm (liên kết)
Wooster, Chuck (2005). Living with Sheep: Everything You Need to Know to Raise Your Own Flock. Geoff Hansen (Photography). Guilford, Connecticut: The Lyons Press. ISBN 1-59228-531-7.

Cừu Lleyn

Đặc điểm

Chăn nuôi

Chăm sóc

Tham khảo

Liên kết ngoài