Charles John Huffam Dickens (7 tháng 2 năm 1812 – 9 tháng 6 năm 1870), bút danh "Boz", là tiểu thuyết gia và người chỉ trích xã hội người Anh. Ông đã tạo ra một số nhân vật hư cấu được biết đến nhiều nhất trên toàn cầu và được coi là người viết văn nổi tiếng nhất thời đại Nữ hoàng Victoria.[1] Charles Dickens được xem là một trong những nhà văn vĩ đại viết bằng ngôn ngữ tiếng Anh, ông được ca ngợi về khả năng kể chuyện và trí nhớ, được nhiều người ở khắp nơi yêu mến trong suốt quãng đời của ông. Ông là tác giả hiện thực lớn nhất của nước Anhthế kỷ 19. Các tác phẩm của ông chủ yếu dành cho thiếu nhi và mang tính chất hiện thực. Sang thế kỷ 20, thiên tài văn học của ông đã được các nhà phê bình và các học giả thừa nhận rộng rãi. Tiểu thuyết và những truyện ngắn của ông tiếp tục được phổ biến rộng rãi.[2][3]
Ông sinh ngày 7 tháng 2 năm 1812 tại 1 Mile End Terrace (hiện tại là 393 Commercial Road), Landport, ngoại ô thành phố Postmouth, thuộc vùng Hampshire, Tây Nam nước Anh trong một gia đình công chức bình dân. Ông là người con thứ 2 trong 8 người con của John Dickens (1786–1851), mẹ ông là Elizabeth Dickens (nhũ danh Barrow, 1789–1863). Cha ông là một nhân viên bán hàng trong Văn phòng Thanh toán của Hải quân và tạm thời đóng quân trên địa bàn huyện. Ông đã nhờ Christopher Huffam,[5] người quan hệ với Hải quân, một người đàn ông đáng kính, và là người đứng đầu một công ty danh tiếng, làm cha đỡ đầu cho cậu bé Charles. Huffam được cho là nguồn cảm hứng cho Paul Dombey, chủ sở hữu của một công ty vận tải biển trong tác phẩm cùng tên Dombey và các con (1848) của Dickens.[5]
Năm ông 5 tuổi, gia đình chuyển đến một thành phố nhỏ, cách London không xa. Nhưng 5 năm sau đó, vì gánh nặng nợ nần chồng chất không có khả năng thanh toán, cha ông đã tù giam. Vì vậy, ông đã phải vào làm thợ phụ tại xưởng chế tạo xi đánh giày.
Thời gian sau, ông may mắn vì được kế thừa gia tài của một người họ hàng, vì thế cha ông cũng thoát được cảnh tù đày. Ông tiếp tục con đường học hành.
16 tuổi, ông học tốc ký rồi làm thư ký cho tòa án và nghị viện rồi làm phóng viên cho tờ Thời sự buổi sáng. Đây chính là dịp ông nâng cao hiểu biết, tích lũy vốn sống mà nhất là thấy được bộ mặt xấu xa của chính quyền tư sản nước Anh bấy giờ.
Ông bắt đầu sáng tác văn học từ năm 1833 và mau chóng gặt hái được những thành công vang dội. Tên tuổi ông nhanh chóng được biết đến khắp nước Anh và châu Âu.
Năm 1842, ông đã dành nửa năm trời để du lịch bên Mỹ, và trở về với tập Ghi chép về nước Mỹ (1842) để vạch trần chính sách phân biệt chủng tộc, thủ đoạn đê hèn của chính quyền và báo chí Mỹ bấy giờ.
Ông đã từng giữ chức Tổng biên tập tờ tin Tin hàng ngày vào năm 1846 với hi vọng đem lại hạnh phúc và phồn vinh cho mọi người qua các bài viết.
Dickens là một tiểu thuyết gia nổi tiếng nhất thời ông,[6] và là một trong những tác giả người Anh nổi tiếng nhất và có nhiều độc giả. Các tác phẩm của ông không bao giờ in ra,[7] và liên tục được điều chỉnh cho màn ảnh kể từ khi chuyển thể thành phim,[8] với ít nhất 200 tác phẩm điện ảnh và chương trình TV dựa trên các tư liệu của ông.[9]
Không chỉ thành công ở mảng tiểu thuyết và viết báo, ông còn rất thành công khi viết các tác phẩm truyện ngắn. Rất nhiều các tác phẩm truyện ngắn của ông đã giành được những thành công và sự ủng hộ từ đông đảo bạn đọc như:
Sketches by Boz (Phác thảo của Boz, 1836)
The Mudfog Papers (Thư từ Mudfog, 1837)
Reprinted Pieces (Tái bản, 1861)
The Uncommercial Traveller (Người du hành vô sản, 1860–1869)
Black, Joseph Laurence (2007). “Charles Dickens”. Trong Black, Joseph Laurence (biên tập). The age of romanticism. The Victorian era. The twentieth century and beyond. The Broadview Anthology of British Literature. 2. Broadview Press. tr. 735–743. ISBN978-1-55111-869-7. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2016.
Flint, Kate (2001). “The middle novels: Chuzzlewit, Dombey and Copperfield”. Trong Jordan, John O (biên tập). The Cambridge Companion to Charles Dickens. Cambridge University Press. ISBN978-0-521-66964-1.
Furneaux, Holly (2011). “Childhood”. Trong Ledger, Sally; Furneaux, Holly (biên tập). Dickens in Context. Cambridge University Press. tr. 186–193. ISBN978-0-521-88700-7. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 10 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 7 năm 2015.
Kucich, John; Sadoff, Dianne F (2006). “Charles Dickens”. Trong Kastan, David Scott (biên tập). The Oxford Encyclopedia of British Literature, Volume. 1. Oxford University Press. tr. 154–164. ISBN978-0-19-516921-8. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 18 tháng 2 năm 2016.
Levin, Harry (Autumn 1970). “Charles Dickens (1812–1870)”. The American Scholar. 39 (4).
Patten, Robert L (2001). “From Sketches to Nickleby”. Trong Jordan, John O (biên tập). The Cambridge Companion to Charles Dickens. Cambridge University Press. ISBN978-0-521-66964-1.
Sasaki, Toru (2011). “Modern screen adaptations”. Trong Ledger, Sally; Furneaux, Holly (biên tập). Dickens in Context. Cambridge University Press. tr. 67–73. ISBN978-0-521-88700-7. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 2 tháng 7 năm 2015.
Smith, Grahame (2001). “The Life and Times of Charles Dickens”. Trong Jordan, John O (biên tập). The Cambridge Companion to Charles Dickens. Cambridge University Press. ISBN978-0-521-66964-1.