Chiến tranh du kích Rhodesia

Chiến tranh du kích Rhodesia
Thời gian 4 tháng 7 năm 1964 – 12 tháng 12 năm 1979 (15 năm, 5 tháng, 1 tuần và 1 ngày) Địa điểm Rhodesia (ngày nay là Zimbabwe); Zambia; Mozambique; Botswana Kết quả Thỏa thuận Lancaster House Chấm dứt chiến tranh vũ trang Bầu cử tự do với sự tham gia của ZANU và ZAPU Sự hình thành Zimbabwe
Tham chiến
Nam Rhodesia (1964-1965) Rhodesia (1965-1979) Zimbabwe Rhodesia (1979-1980) Liên hiệp Nam Phi Hỗ trợ bởi: Israel(sau 1967) Bồ Đào Nha(cho đến năm 1974)	ZAPU Hỗ trợ bởi: Trung Quốc Ethiopia Libya Bắc Triều Tiên Tanzania Nam Tư Thụy Điển ZANU Đại hội Dân tộc Phi Hỗ trợ bởi: Cộng hòa Nhân dân Bulgaria Cuba Đông Đức Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa România Liên Xô Nam Tư Zambia
Chỉ huy và lãnh đạo
Ian Smith P. K. van der Byl Peter Walls Mick McLaren Frank Mussell Ronald Reid-Daly Ken Flower Abel Muzorewa Ndabaningi Sithole James Chikerema Hendrik Verwoerd John Vorster P. W. Botha	Robert Mugabe Herbert Chitepo † Josiah Tongogara Ndabaningi Sithole Edgar Tekere Solomon Mujuru Samora Machel Joshua Nkomo James Chikerema Jason Moyo † Lookout Masuku Dumiso Dabengwa Oliver Tambo Joe Slovo Nelson Mandela
Lực lượng
:10,800 quân thường trực 15,000 dự bị 8,000 cảnh sát 19,000 cảnh sát dự bị :2,000–5,000 quân	25,500 du kích (ZANU) 20,000 du kích (ZAPU)
Thương vong và tổn thất
Rhodesia: hơn 1,000 thành viên thuộc Lực lượng An ninh Rhodesia bị giết	10,000+ du kích bị giết
20,000 bị giết tổng cộng

Chiến tranh du kích Rhodesia là 1 cuộc chiến tranh du kích diễn ra ở Rhodesia (nay là Zimbabwe) giữa phe xã hội chủ nghĩa Maoxít chống lại chính quyền người da trắng của Ian Smith lãnh đạo. Diễn ra từ ngày 4 tháng 7 năm 1964 đến 12 tháng 12 năm 1979 sau thỏa thuận Lancaster House.

Tên gọi

Rhodesian bush war là tên gọi phổ biến để tượng trưng cho 1 cuộc chiến tranh du kích nhưng có quy mô nhỏ hơn rất nhiều và các trận đánh hoặc chiến dịch chỉ diễn ra ở các khu vực nông thôn, cánh rừng hoặc không có người ở.

Nguyên nhân

Nguyên nhân cho cuộc chiến bắt nguồn từ sự kiện Ian Smith (Thủ tướng của Rhodesia) nắm quyền ở Nam Rhodesia do ông nghĩ rằng nếu để người da đen lãnh đạo sẽ gây bất ổn cho quốc gia, điều này đã vô tình khiến đi trái với mong muốn của Vương quốc Anh là để cho dân tộc của quốc gia đó tự chủ, khiến cho người Anh cảm thấy tức giận và họ đã vận động các quốc gia khác chống lại Rhodesia.

Chủ nghĩa dân tộc châu phi cũng có thù ghét với người da trắng, đặc biệt là khi họ nắm quyền, dẫn đến sự thành lập của ZAPU và ZANU với các cánh vũ trang của họ với một mục đích là lật đổ Rhodesia và thành lập 1 quốc gia do chính họ cầm quyền, do đó họ đã nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ từ các quốc gia trên thế giới, thậm chí Cuba và Mozambique đã từng yêu cầu tham chiến quân sự để giúp đỡ nhưng cả 2 đều từ chối.

Rhodesia cũng không đứng 1 mình trong cuộc chiến khi mà họ có sự hỗ trợ đến từ Liên hiệp Nam Phi và Israel, Bồ Đào Nha cũng hỗ trợ cho Rhodesia nhưng chỉ cho đến năm 1974 sau khi mà Mozambique độc lập và cách mạng hoa cẩm chướng. Liên hiệp Nam Phi hỗ trợ cho Rhodesia là vì họ và Rhodesia có cùng chế độ phân biệt chủng tộc, tuy nhiên Rhodesia cũng chưa bao giờ nhận được sự công nhận độc lập từ họ.

Các phe tham chiến

Lực lượng an ninh Rhodesia

Lực lượng an ninh của Rhodesia là 1 lực lượng thiện chiến đã từng tham chiến thế chiến thứ hai.

Họ cũng có 1 lực lượng hơn 10,000 quân thường trực (1978-1979)(khoảng 3,400 vào 1970); 15,000 quân dự bị cùng với 27,000 cảnh sát được huấn luyện kĩ càng và rất chuyên nghiệp.

Họ thể hiện sự thiện chiến và chiến thuật phản du kích hiệu quả như cách mà Hoa Kỳ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam thông qua một số chiến dịch như: chiến dịch Gatling (Với 1 binh sĩ chết mà đã giết hơn 1,500 du kích (nguồn: wikipedia tiếng anh) với tỉ lệ 1:1500); chiến dịch Eland (không thương vong; 1,000+ du kích bị giết hoặc bị thương) hay chiến dịch Dingo (tỉ lệ 1:1500 với 2 binh sĩ chết),...

Độ tuổi yêu cầu cho việc phục vụ bao gồm: đàn ông trên 60 tuổi có thể được yêu cầu tham chiến còn ở độ tuổi dưới 35 có thể yêu cầu 6 tuần huấn luyện. Quân đội cũng nhận được sự hỗ trợ từ tình nguyện viên đến từ các nước khác như: Bồ Đào Nha, Anh quốc, Hồng Kông, Hoa Kỳ, Canada,...

Thiết bị của lực lượng an ninh giống như Bồ Đào Nha trong chiến tranh thuộc địa.

ZANU

ZAPU

Dòng thời gian

Giai đoạn 1

Giai đoạn 2

Sau chiến tranh

Hội nghị Lancaster House

Kết thúc chiến tranh

Nguồn

• Arnold, Guy (2018). Wars in the Third World Since 1945. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-4742-9103-3.
• Barnett, Thomas P. M. (1992). Romanian and East German Policies in the Third World: Comparing the Strategies of Ceaușescu and Honecker. Praeger. ISBN 978-0-275-94117-8.
• Beit-Hallahmi, Benjamin (1987). The Israeli Connection: Who Israel Arms and why. Pantheon. ISBN 978-1-85043-069-8.
• Abbott, Peter; Botham, Philip (tháng 6 năm 1986). Modern African Wars: Rhodesia, 1965–80. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-0-85045-728-5.
• Beckett, Ian F. W. (tháng 9 năm 2007). “The Rhodesian Army: Counter-Insurgency, 1972–1979 Part II”. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2011.
• Bennett, David C. (tháng 3 năm 1990). “The Army of Zimbabwe: a role model for Namibia” (PDF). Carlisle Barracks, Pennsylvania: United States Army War College. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 24 tháng 2 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2011.
• Binda, Alexandre (tháng 5 năm 2008). The Saints: The Rhodesian Light Infantry. Johannesburg: 30° South Publishers. ISBN 978-1-920143-07-7.
• Brent, W. A (1987). Rhodesian Air Force A Brief History 1947–1980. Kwambonambi: Freeworld Publications. ISBN 978-0-620-11805-7.
• Britannica (1976). Britannica Books of the Year 1971, 1972, 1974 and 1976: Events of 1970, 1971, 1973 and 1975 . Chicago, Illinois: Encyclopædia Britannica, Inc. ISBN 978-0-85229-158-0.
• Cary, Robert; Mitchell, Diana (1977). African Nationalist Leaders in Rhodesia who's who. Salisbury: Books of Rhodesia. ISBN 978-0-86920-152-7.
• Cilliers, Jackie (tháng 12 năm 1984). Counter-Insurgency in Rhodesia. London, Sydney & Dover, New Hampshire: Croom Helm. ISBN 978-0-7099-3412-7.
• Dabengwa, Dumiso (1995). Bhebe, Ngwabi; Ranger, Terrence (biên tập). Soldiers in Zimbabwe's Liberation War. 1. Harare: University of Zimbabwe.
• Doron, Roy; Thomas, Charles G. (2019). “Introducing the New Lens of African Military History”. Journal of African Military History. 3 (2): 79–92. doi:10.1163/24680966-00302004. S2CID 213431661.
• Eppel, Shari (26 tháng 3 năm 2008). “Matabeleland: Its Struggle for National Legitimacy, and the Relevance of this in the 2008 Election” (PDF). Berlin: Heinrich Böll Foundation. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 5 năm 2013. Truy cập ngày 31 tháng 10 năm 2013.
• Friedman, Sgt-Major Herbert A. (28 tháng 11 năm 2006). “Rhodesia Psyop 1965–1980”. www.psywarrior.com. Truy cập ngày 20 tháng 10 năm 2011.
• Halliday, Fred; Molyneux, Maxine (1983). The Ethiopian Revolution. Verso.
• Hamence, Michael (Winter 1993). “'Cyclone Five': The Canberra in Rhodesian/Zimbabwean Service, Part One”. Air Enthusiast (52): 28–42. ISSN 0143-5450.
• Hamence, Michael (Spring 1994). “'Cyclone Five': The Canberra in Rhodesian/Zimbabwean Service, Part Two”. Air Enthusiast (53): 41. ISSN 0143-5450.
• Harris, P. B. (tháng 9 năm 1969). “The Rhodesian Referendum: June 20th, 1969”. Parliamentary Affairs. 23 (1969sep): 72–80. doi:10.1093/parlij/23.1969sep.72.
• Helliker, Kirk; Bhatasara, Sandra; Chiweshe, Manase Kudzai (2021). Fast Track Land Occupations in Zimbabwe In the Context of the Zvimurenga. Springer. ISBN 978-3-030-66347-6.
• Howard, M. T. (2021). “The Rhodesian army, between facts and fiction”. Journal of Southern African Studies. 47 (4): 721–726. Bibcode:2021JSAfS..47..723H. doi:10.1080/03057070.2021.1917921. S2CID 236290715.
• Kalley, Jacqueline Audrey (tháng 2 năm 1999). Southern African Political History: A chronological of key political events from independence to mid-1997. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-30247-3.
• Kriger, Norma J. (1988). “The Zimbabwean War of Liberation: Struggles within the Struggle”. Journal of Southern African Studies. 14 (2): 304. Bibcode:1988JSAfS..14..304K. doi:10.1080/03057078808708176. S2CID 144222740.
• Kriger, Norma J. (tháng 5 năm 2003). Guerrilla Veterans in Post-war Zimbabwe: Symbolic and Violent Politics, 1980–1987. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81823-0.
• Lake, Anthony (tháng 6 năm 1976). The 'Tar Baby' Option: American Policy Toward Southern Rhodesia. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-04066-2.
• Lohman, Major Charles M.; MacPherson, Major Robert I. (7 tháng 6 năm 1983). “Rhodesia: Tactical Victory, Strategic Defeat” (PDF). War Since 1945 Seminar and Symposium. Truy cập ngày 19 tháng 10 năm 2011.
• Lyons, Tanya (tháng 1 năm 2004). Guns and Guerilla Girls: Women in the Zimbabwean National Liberation Struggle. Trenton, New Jersey: Africa Research & Publications. ISBN 978-1-59221-167-8.
• Moorcraft, Paul L.; McLaughlin, Peter (2008) [1982]. The Rhodesian War: A Military History. Barnsley: Pen and Sword Books. ISBN 978-1-84415-694-8.
• Moore, D.S. (2005). Suffering for Territory: Race, Place, and Power in Zimbabwe. Durham, North Carolina: Duke University Press. ISBN 978-0-8223-3570-2.
• Muzondidya, James (tháng 1 năm 2005). Walking on a Tightrope: Towards a Social History of the Coloured Community of Zimbabwe. Trenton, New Jersey: Africa Research & Publications. ISBN 978-1-59221-246-0.
• Norman, Andrew (tháng 12 năm 2003). Robert Mugabe and the Betrayal of Zimbabwe. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-1686-8.
• Nyarota, Geoffrey (tháng 9 năm 2006). Against the Grain. Cape Town: Struik Publishers. ISBN 978-1-77007-112-4.
• Palley, Claire (1966). The constitutional history and law of Southern Rhodesia 1888–1965, with special reference to Imperial control . Oxford: Clarendon Press. ASIN B0000CMYXJ.
• Preston, Matthew (tháng 9 năm 2004). Ending civil war: Rhodesia and Lebanon in perspective. London: I.B. Tauris. ISBN 978-1-85043-579-2.
• Ranger, Terence (1985). Peasant consciousness and guerrilla war in Zimbabwe: a comparative study. Harare: University of Zimbabwe. ISBN 9780852550014.
• Reed, William Cyrus (1990). From Liberation Movement to Government: ZANU and the Formulation of the Foreign Policy of Zimbabwe. Indiana University.
• Reid-Daly, Lt-Col Ron; Stiff, Peter (tháng 1 năm 1983). Selous Scouts: Top Secret War. Johannesburg: Galago Publishing. ISBN 978-0-620-06674-7.
• Rogers, Anthony (1998). Someone Else's War: Mercenaries from 1960 to the Present. Hammersmith: Harper Collins. ISBN 978-0-00-472077-7.
• Sellström, Tor (tháng 3 năm 1999). Sweden and National Liberation in Southern Africa. Volume I: Formation of a Popular Opinion 1950–1970. Uppsala: Nordic Africa Institute. ISBN 978-91-7106-430-1.
• Sibanda, Eliakim M. (tháng 1 năm 2005). The Zimbabwe African People's Union 1961–87: A Political History of Insurgency in Southern Rhodesia. Trenton, New Jersey: Africa Research & Publications. ISBN 978-1-59221-276-7.
• Smith, Ian (tháng 6 năm 1997). The Great Betrayal: The Memoirs of Ian Douglas Smith. London: John Blake Publishing. ISBN 978-1-85782-176-5.
• St. John, Lauren (tháng 4 năm 2007). Rainbow's End: A Memoir of Childhood, War, and an African Farm . New York: Scribner. ISBN 978-0-7432-8679-4.
• Stearns, Peter N. biên tập (tháng 1 năm 2002). The Encyclopedia of World History: Ancient, Medieval and Modern – Chronologically Arranged . Cambridge: James Clarke & Co. ISBN 978-0-227-67968-5.
• Thomas, Scott (tháng 12 năm 1995). The Diplomacy of Liberation: the Foreign Relations of the ANC Since 1960 . London: I.B. Tauris. ISBN 978-1-85043-993-6.
• Wessels, Hannes (tháng 7 năm 2010). P. K. van der Byl: African Statesman. Johannesburg: 30° South Publishers. ISBN 978-1-920143-49-7.
• Waddy, Nicholas. "The Strange Death of 'Zimbabwe-Rhodesia': The Question of British Recognition of the Muzorewa Regime in Rhodesian Public Opinion, 1979." South African Historical Journal 66#2 (2014): 227-248.
• Waddy, Nicholas L. "Free and Fair? Rhodesians Reflect on the Elections of 1979 and 1980." African Historical Review 49#1 (2017): 68–90.
• Williams, Gwyneth; Hackland, Brian (tháng 7 năm 1988). The Dictionary of Contemporary Politics of Southern Africa . London: Routledge. ISBN 978-0-415-00245-5.
• Windrich, Elaine (13 tháng 3 năm 1975). The Rhodesian problem: a documentary record, 1923–1973 . London: Routledge & Kegan Paul. ISBN 978-0-7100-8080-6.
• Wood, J. R. T. (tháng 6 năm 2005). So far and no further! Rhodesia's bid for independence during the retreat from empire 1959–1965. Victoria: Trafford Publishing. ISBN 978-1-4120-4952-8.
• Wood, J. R. T. (tháng 4 năm 2008). A matter of weeks rather than months: The Impasse between Harold Wilson and Ian Smith: Sanctions, Aborted Settlements and War 1965–1969. Victoria: Trafford Publishing. ISBN 978-1-4251-4807-2.
• Wood, J. R. T. (tháng 7 năm 2009). Counter-strike From the Sky: The Rhodesian All-arms Fireforce in the War in the Bush 1974–1980. Johannesburg: 30° South Publishers. ISBN 978-1-920143-33-6.
• Wall, Dudley (2009). Insignia and History of the Rhodesian Armed Forces. 1890–1980 (ấn bản thứ 4). Durban, South Africa: Just Done Productions Publishing (xuất bản 25 tháng 11 năm 2009). ISBN 978-1-920315-53-5. Bản gốc lưu trữ 13 tháng Chín năm 2014.
• Diedericks, André (2007). Journey Without Boundaries (ấn bản thứ 2). Durban, South Africa: Just Done Productions Publishing (xuất bản 23 tháng 6 năm 2007). ISBN 978-1-920169-58-9. Bản gốc lưu trữ 6 tháng Mười năm 2014.
• Geldenhuys, Preller (2007). Rhodesian Air Force Operations with Air Strike Log. Durban, South Africa: Just Done Productions Publishing (xuất bản 13 tháng 7 năm 2007). ISBN 978-1-920169-61-9. Bản gốc lưu trữ 24 Tháng mười hai năm 2014.
• White, Luise (2021). Fighting and Writing: The Rhodesian Army at War and Postwar . Durham: Duke University Press. ISBN 978-1-4780-2128-5.