Danh sách Phó vương Peru

Phó vương Peru
Virrey del Perú
Người cuối cùng giữ chức José de la Serna e Hinojosa 29 tháng 1 năm 1821 – 9 tháng 12 năm 1824
Dinh thự	Dinh thự Phó vương Nay là Dinh thự Chính phủ
Bổ nhiệm bởi	Vua Tây Ban Nha
Thành lập	15 tháng 5 năm 1544
Người đầu tiên giữ chức	Blasco Núñez Vela
Người cuối cùng giữ chức	José de la Serna e Hinojosa
Bãi bỏ	9 tháng 12 năm 1824

Dưới đây là danh sách các phó vương Peru.

Trong thời gian Peru là một phần của Đế quốc Tây Ban Nha (1533 – 1584), vùng đất này được quản lý bởi một chính quyền do vua Tây Ban Nha chỉ định. Người nắm chức quản lý đầu tiên là Chinh phục tướng quân Francisco Pizarro (1533 – 1542) với danh xưng chức vụ là Đại tướng quân và Thống đốc xứ Peru.

Để tập trung hóa hơn nữa quyền lực cũng như tăng cường sức mạnh của mình tại các thuộc địa, vương quyền Tây Ban Nha quyết định ban hành một chỉ dụ hoàng gia, theo đó thành lập nên phó vương quốc Peru vào ngày 20 tháng 10 năm 1542. Vị phó vương được bầu này cũng là phó tướng (Tiếng Tây Ban Nha: Capitán general) và là người đứng đầu của Toà án Hoàng gia Lima. Tổng cộng đã có hơn 40 phó vương được chỉ định cai trị phó vương quốc này.

Nhiệm kỳ làm việc của một phó vương thường kéo dài khoảng 3 năm (sau là 5 năm), nhưng sẽ kéo dài hơn khi việc chỉ định phó vương xảy ra vấn đề (hoặc cũng có thể do phó vương chưa tới nơi làm việc được). Khi phó vương mất khi đang tại chức, thường là người nhiều tuổi nhất của toà án thượng tố hoàng gia Tây Ban Nha tại Lima sẽ đảm nhận chức vụ phó vương Peru cho đến khi nhà nước trung ương bổ nhiệm được người thay thế vị trí. Tuy vậy, một số ngoại lệ vẫn xuất hiện như Lope García de Castro, người đảm nhận chức vụ thống đốc tạm quyền thay thế cho phó vương (1564 – 1569), hay phó vương tạm quyền là Tổng giám mục giáo phận Lima, Diego Morcillo Rubio de Auñón (năm 1716).

Danh sách

Tên	Chân dung	Danh xưng chức vụ	Thời gian bổ nhiệm	Thời gian làm việc	Quân chủ
Francisco Pizarro Hầu tước xứ los Atavillos (1478 – 1541)		Thống đốc và Phó tướng Peru	26 tháng 7 năm 1529	16 tháng 11 năm 1533 – 26 tháng 6 năm 1541	Carlos I (1516 – 1556)
Diego de Almagro el Mozo (1522 – 1542)		Thống đốc Peru	Trên thực tế	26 tháng 6 năm 1541 – 16 tháng 9 năm 1542
Cristóbal Vaca de Castro (c. 1492 – 1566)			9 tháng 9 năm 1540	7 tháng 8 năm 1542 – 17 tháng 5 năm 1544
Blasco Núñez Vela (1495 – 1546)		Phó vương Peru	1 tháng 5 năm 1543	17 tháng 5 – 18 tháng 9 năm 1544
Diego Vázquez xứ Cepeda (1510 – c. 1550)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	18 tháng 9 năm 1544	18 tháng 9 – 28 tháng 10 năm 1544
Gonzalo Pizarro (c. 1510 – c. 1548)		Phó tướng và Chánh án xứ Peru	Trên thực tế	28 tháng 10 năm 1544 – 9 tháng 4 năm 1548[1]
Pedro de la Gasca (1493 – 1567)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	16 tháng 2 năm 1546	12 tháng 8 năm 1546 – 6 tháng 1 năm 1550
Andrés de Cianca (c. 1513 – 1553)			6 tháng 1 năm 1550	6 tháng 1 năm 1550 – 14 tháng 9 năm 1551
Antonio xứ Mendoza (1490/1493 – 1552)		Phó vương Peru	8 tháng 7 năm 1459	14 tháng 9 năm 1551 – 21 tháng 9 năm 1552
Andrés de Cianca (c. 1513 – 1553)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	21 tháng 9 năm 1552	21 tháng 9 năm 1552 – 11 tháng 4 năm 1553
Melchor Bravo xứ Saravia (c. 1512 – 1577)			11 tháng 4 năm 1553	11 tháng 4 năm 1553 – 29 tháng 6 năm 1556
Andrés Hurtado xứ Mendoza Hầu tước thứ 2 xứ Cañete (1510 – 1560/1561)		Phó vương Peru	10 tháng 5 năm 1555	29 tháng 6 năm 1556 – 17 tháng 4 năm 1560	Felipe II (1556 – 1598)
Diego López nhà Zúñiga và Velasco Hầu tước thứ 5 xứ Nieva (c. 1500 – 1564)			15 tháng 12 năm 1558	17 tháng 4 năm 1560 – 18 tháng 2 năm 1564
Hernando de Saavedra (c. 1520 – sau năm 1601)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	19 tháng 2 năm 1564	20 tháng 2 – 22 tháng 9 năm 1564
Lope García de Castro (1516 – 1576)		Thống đốc Peru	16 tháng 8 năm 1563	22 tháng 9 năm 1564 – 30 tháng 11 năm 1569
Francisco Álvarez de Toledo (1515 – 1582)		Phó vương Peru	30 tháng 11 năm 1568	30 tháng 11 năm 1569 – 15 tháng 5 năm 1581
Martín Enríquez de Almansa (1508/1511 – 1583)			26 tháng 5 năm 1580	15 tháng 5 năm 1581 – 9 tháng 3 năm 1583
Cristóbal Ramírez de Cartagena (1516 – 1576)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	9 tháng 3 năm 1583	9 tháng 3 năm 1583 – 11 tháng 11 năm 1585
Fernando Torres của Bồ Đào Nha Bá tước thứ nhất xứ Villardompardo (? – 1594)		Phó vương Peru	31 tháng 3 năm 1584	11 tháng 11 năm 1585 – 6 tháng 1 năm 1590
García Hurtado xứ Mendoza Hầu tước thứ 4 xứ Cañete (1535 – 1609)			30 tháng 8 năm 1588	6 tháng 1 năm 1590 – 24 tháng 6 năm 1596
Luis xứ Velasco và Castilla (1534 – 1617)			6 tháng 6 năm 1596	24 tháng 6 năm 1596 – 13 tháng 9 năm 1598
				13 tháng 9 năm 1598 – 8 tháng 12 năm 1604	Felipe III (1598 – 1621)
Gaspar de Acevedo Velasco xứ Zúñiga Bá tước thứ 5 xứ Monterrey (1560 – 1606)			28 tháng 5 năm 1603	8 tháng 12 năm 1604 – 10 tháng 2 năm 1606
Diego Núñez de Avendaño (? – 1606)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	10 tháng 2 năm 1606	10 tháng 2 – 26 tháng 5 năm 1606
Juan Fernández de Boán (1549 – 1615)			26 tháng 5 năm 1606	26 tháng 5 năm 1606 – 21 tháng 12 năm 1607
Juan xứ Mendoza và Luza Hầu tước thứ 3 xứ Montesclaros (1571 – 1628)		Phó vương Peru	22 tháng 11 năm 1606	21 tháng 12 năm 1607 – 18 tháng 12 năm 1615
Francisco xứ Bojia và Aragon Vương tế xứ Esquilache (1581 – 1658)			19 tháng 7 năm 1614	18 tháng 12 năm 1615 – 31 tháng 3 năm 1621
				31 tháng 3 năm 1621 – 31 tháng 12 năm 1621	Felipe IV (1521 – 1665)
Juan Jiménez de Montalvo (1561 – 1629)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	31 tháng 12 năm 1621	31 tháng 12 năm 1621 – 25 tháng 7 năm 1622
Diego Fernández xứ Córdoba Hầu tước thứ nhất xứ Guadalcázar (1578 – 1630)		Phó vương Peru	22 tháng 8 năm 1620	25 tháng 7 năm 1622 – 14 tháng 1 năm 1629
Luis Jerónimo Fernández xứ Cabrera và Bobadilla Bá tước thứ 4 xứ Chinchón (1589 – 1647)			11 tháng 2 năm 1628	14 tháng 1 năm 1629 – 18 tháng 12 năm 1639
Pedro Álvarez xứ Toledo và Leiva Hầu tước thứ nhất xứ Mancera (1585 – 1654)			24 tháng 10 năm 1638	18 tháng 12 năm 1639 – 20 tháng 9 năm 1648
García Sarmiento xứ Sotomayor Bá tước thứ hai xứ Salvatierra (? – 1659)			18 tháng 6 năm 1647	20 tháng 9 năm 1648 – 24 tháng 2 năm 1655
Luis Enríquez de Guzmán Bá tước thứ 9 xứ Alba de Liste (c. 1600 – 1667)			22 tháng 3 năm 1653	24 tháng 2 năm 1655 – 31 tháng 7 năm 1661
Diego xứ Benavides và la Cueva Bá tước thứ 8 xứ Santisteban (1607 – 1666)			5 tháng 8 năm 1659	31 tháng 7 năm 1661 – 17 tháng 9 năm 1665
				17 tháng 9 năm 1665 – 17 tháng 3 năm 1666	Carlos II (1665 – 1700)
Bernardo de Iturrizarra (1608 – 1678)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	17 tháng 3 năm 1666	17 tháng 3 năm 1666 – 21 tháng 11 năm 1667
Pedro Antonio Fernández de Castro Bá tước thứ 10 xứ Lemos (1632 – 1672)		Phó vương Peru	21 tháng 11 năm 1666	21 tháng 11 năm 1667 – 6 tháng 12 năm 1672
Álvaro de Ibarra (1619 – 1675)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	6 tháng 12 năm 1672	6 tháng 12 năm 1672 – 15 tháng 8 năm 1674
Baltasar de la Cueva Henríquez Bá tước thứ 7 xứ Castellar (1627 – 1686)		Phó vương Peru	26 tháng 9 năm 1973	15 tháng 8 năm 1674 – 7 tháng 7 năm 1678
Melchor de Liñán y Cisneros Tổng giám mục xứ Lima (1629 – 1708)			26 tháng 2 năm 1678 (Tạm quyền)	7 tháng 7 năm 1678 – 2 tháng 11 năm 1681
Melchor de Navarra y Rocafull Công tước xứ Palata (1626 – 1691)			24 tháng 9 năm 1680	2 tháng 11 năm 1681 – 15 tháng 8 năm 1689
Melchor Portocarrero Lasso de la Vega Bá tước thứ 3 xứ Monclova (1636 – 1705)			3 tháng 5 năm 1688	15 tháng 8 năm 1689 – 1 tháng 11 năm 1700
				1 tháng 11 năm 1700 – 22 tháng 9 năm 1705	Felipe V (1700 – 1724)
Juan Peñalosa y Benavides (1625 ? – 1709)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	22 tháng 9 năm 1705	22 tháng 9 năm 1705 – 7 tháng 7 năm 1707
Manuel xứ Oms và Santa Pau Hầu tước thứ nhất xứ Castelldosrius (1651 – 1710)		Phó vương Peru	31 tháng 12 năm 1704	7 tháng 7 năm 1707 – 25 tháng 4 năm 1710
Miguel Núñez de Sanabria (1625 ? – 1709)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	25 tháng 4 năm 1710	25 tháng 4 năm 1710 – 14 tháng 9 năm 1710
Diego Ladrón de Guevara Giám mục xứ Quito (1641 – 1718)		Phó vương Peru	14 tháng 9 năm 1710	14 tháng 9 năm 1710 – 2 tháng 3 năm 1716
Mateo de la Mata Ponce de León (1645 ? – 1720)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	2 tháng 3 năm 1716	2 tháng 3 – 15 tháng 8 năm 1716
Diego Morcillo Rubio de Auñón Tổng giám mục xứ Charcas (1641 – 1718)		Phó vương tạm quyền	3 tháng 11 nắm 1715	15 tháng 8 – 5 tháng 10 năm 1716
Carmine Nicolao Caracciolo Thân vương xứ Santo Buono (1651 – 1710)		Phó vương Peru	1715	5 tháng 10 năm 1716 – 26 tháng 1 năm 1720
Diego Morcillo Rubio de Auñón Tổng giám mục xứ Lima (1641 – 1718)			-	26 tháng 1 năm 1720 – 15 tháng 1 năm 1724
				15 tháng 1 – 14 tháng 5 năm 1724	Luis I (1724)
José de Armendáriz Hầu tước thứ nhất xứ Castelfuerte (1670 – 1740)			1723	14 tháng 5 – 31 tháng 8 năm 1724
				31 tháng 8 năm 1724 – 4 tháng 1 năm 1736	Felipe V (1724 – 1746)
José Antonio xứ Mendoza, Caamaño và Sotomayor Hầu tước thứ ba xứ Villagarcía (1667 – 1746)			1736	4 tháng 1 năm 1736 – 12 tháng 7 năm 1745
José Antonio Manso de Velasco Bá tước thứ nhất xứ Superunda (1688 – 1766)			24 tháng 12 năm 1744	12 tháng 7 năm 1745 – 9 tháng 7 năm 1746
				9 tháng 7 năm 1746 – 10 tháng 8 năm 1759	Fernando VI (1746 – 1759)
				10 tháng 8 năm 1759 – 12 tháng 10 năm 1761	Carlos III (1759 – 1788)
Manuel de Amat y Junyent (1704 – 1782)			1761	12 tháng 10 năm 1761 – 17 tháng 7 năm 1776
Manuel de Guirior Hầu tước thứ nhất xứ Guirior (1708 – 1788)			24 tháng 8 năm 1775	17 tháng 7 năm 1776 – 21 tháng 7 năm 1780
Agustín de Jáuregui y Aldecoa (1711 – 1784)			10 tháng 1 năm 1780	21 tháng 7 năm 1780 – 6 tháng 4 năm 1784
Teodoro de Croix Hiệp sĩ xứ Croix (1708 – 1788)			15 tháng 1 năm 1783	6 tháng 4 năm 1784 – 14 tháng 12 năm 1784
				14 tháng 12 năm 1784 – 25 tháng 3 năm 1790	Carlos IV[2] (1788 – 1808)
Francisco Gil de Taboada (1733 – 1809)			10 tháng 1 năm 1790	25 tháng 3 năm 1790 – 6 tháng 6 năm 1796
Ambrosio O'Higgins Hầu tước xứ Osorno (1720 – 1801)			16 tháng 9 năm 1795	6 tháng 6 năm 1796 – 18 tháng 3 năm 1800
Manuel Arredondo y Pelegrín (1738 ? – 1822)		Trưởng Toà án Hoàng gia và Thống đốc tạm quyền xứ Peru	18 tháng 3 năm 1800	18 tháng 3 năm 1800 – 6 tháng 11 năm 1801
Gabriel xứ Avilés và Fierro Hầu tước thứ 4 xứ Avilés (1720 – 1801)		Phó vương Peru	14 tháng 7 năm 1800	6 tháng 11 năm 1801 – 26 tháng 7 năm 1806
José Fernando de Abascal y Sousa Hầu tước thứ nhất xứ Avilés (1743 – 1821)			10 tháng 11 năm 1804	26 tháng 7 năm 1806 – 19 tháng 3 năm 1808
				19 tháng 3 năm 1808 – 7 tháng 7 năm 1816	Fernando VII (1808 – 1833)
Joaquín xứ Pezuela và Sánchez Hầu tước thứ nhất xứ Viluma (1761 – 1830)			14 tháng 10 năm 1815	7 tháng 7 năm 1816 – 29 tháng 1 năm 1821[3]
José de la Serna e Hinojosa Công tước thứ nhất xứ Andes (1770 – 1832)			29 tháng 1 năm 1821 (Chỉ định bởi quân phiến loạn Aznapuquo) 29 tháng 7 năm 1821 (Chính quyền trung ương xác nhận)	29 tháng 1 năm 1821 – 9 tháng 12 năm 1824[4][5]

Xem thêm

• Phó vương quốc Peru
• Lịch sử Peru
• Tổng thống Peru

Tham khảo

1. Kẻ tiếm ngôi chức Thống đốc Peru. Tuyên bố quyền lực không chính thức đối với Peru cho tới tận trận Jaquijahuana.
2. Trong thời kỳ Pháp chiếm đóng Tây Ban Nha, Hội đồng Quân quản Trung ương tối cao (và sau ngày 25 tháng 8 năm 1808 là Hội đồng nhiếp chính Tây Ban Nha và xứ Đông Ấn) cai tri chính quyền thuộc địa ở châu Mỹ tha mặt cho Fernado VII. Chính quyền Tây Ban Nha thuộc địa không công nhận quyền cai trị của José I, người được Napoleon chỉ định vào ngôi vương Tây Ban Nha theo sau việc Hội đồng Castilla vào ngày 11 tháng 8 năm 1808 tuyên bố sự thoái vị tại Bayonne của hai cha con Carlos IV và Fernando VII là vô hiệu và tuyên bố Fernando là vua hợp pháp của Tây Ban Nha.
3. Ông bị đảo chính bởi các tướng lĩnh quân đội hoàng gia Tây Ban Nha trong sự kiện đảo chính Aznapuquio
4. Trước đà tiến của quân đoàn độc lập dưới sự chỉ huy của tướng José de San Martín, Serna buộc phải rời khỏi Lima vào ngày 6 tháng 6 năm 1821. Ông chọn Cuzco là thủ đô mới của Phó vương quốc, với phần lãnh thổ lúc này chỉ còn vỏn vẹn các vùng cao nguyên trung tâm của Phó vương quốc cùng với toàn bộ miền Nam Peru ngày nay và Thượng Peru (Bolivia ngày nay). Vào ngày 9 tháng 12 năm 1824, sau thất bại trong trận Ayacucho, la Serna ký văn kiện đầu hàng, chính thức chấm dứt quyền lực của Phó vương tại Peru.
5. Bất chấp các thất bại chiến trường của mình, Toà án Hoàng gia Cuzco tiến hành bổ nhiệm Pío de Tristán là Phó vương mới với việc ông này là sĩ quan cao tuổi nhất của Quân đội Hoàng gia và cũng vì tên ông này xuất hiên trên phần vải khâm liệm người đã khuất. Tuy nhiên, ông này từ chức ngay sau đó và vì thế không được tính vào danh sách với vai trò là một Phó vương chính thức. Triều đình trung ương Tây Ban Nha thậm chí bổ nhiệm Pedro Antonio Olañeta làm phó vương mới, người chỉ huy các cuộc kháng cự của quân đội hoàng gia tại vùng Thượng Peru và gửi các phái đoàn quan chức đến vùng. Tuy nhiên trước khi các viên chức của chính phủ có thể tới được nơi thì ông này đã bị quân giải phóng đánh bại và giết chết.

Nguồn

• Busto Duthurburu, José Antonio del (2011). La conquista del Perú. Lima: Empresa Editora El Comercio S.A. ISBN 978-612-306-077-0. Sưu tầm và tập hợp bởi José Antonio del Busto
• Busto Duthurburu, José Antonio del (2011). La pacificación del Perú. Lima: Empresa Editora El Comercio S.A. ISBN 978-612-306-078-7. Sưu tầm và tập hợp bởi José Antonio del Busto
• Chirinos Soto, Enrique (1985). Historia de la República (1821-1930). I. Lima: AFA Editores Importadores S.A.
• Tauro del Pino, Alberto (2001). Enciclopedia Ilustrada del Perú. Lima: PEISA. tr. 2767–2769. ISBN 9972-40-166-9. (Mục: VIRREINATO y VIRREY)