Gà sa lửa

Gà sa lửa

Gà sa lửa tại Lễ hội ẩm thực Cửa Việt năm 2023
Tên khác	Gà nướng Buôn Đôn
Loại	Gà nướng
Xuất xứ	Việt Nam
Vùng hoặc bang	Tây Nguyên
Thành phần chính	Thịt gà vườn, muối ớt, mật ong, nước sả, lá é
Nấu ăn: Gà sa lửa

Gà sa lửa, hay còn được gọi là Gà nướng Buôn Đôn,^[1] là một món gà nướng có nguồn gốc từ các tỉnh ở Tây Nguyên, Việt Nam. Đây là món ăn dân dã của người Êđê ở Buôn Đôn, xuất phát từ cuộc sống gần gũi, dựa vào thiên nhiên.^[2] Món ăn có cách chế biến nhanh gọn và có thể tự chế biến khi ở trong rừng. Đây được xem là một đặc sản và là loại đồ ăn đặc trưng của vùng Tây Nguyên.

Chế biến

Tiền thân của gà sa lửa là gà rừng, nhưng khi số lượng gà rừng không còn nhiều, người dân nơi này đã thay thế bằng những con gà thả vườn nhưng vẫn giữ được hương vị ban đầu.^[3] Những con gà được đem đi nướng thường là gà tơ, nặng trên dưới 1 kg (khoảng 1,5 kg), thịt mềm nhưng không bở.^[3] Gà được làm sạch, để nguyên con, bỏ dọc phần ức và lấy tất cả nội tạng ra bên ngoài, sau đó bẻ dẹt ra để ướp gia vị. Gia vị của món ăn gồm muối ớt giã, nước sả (để tăng hương thơm), một ít mật ong nếu có,^[2] hay lá é.^[4] Dùng loại muối hạt to, rang lên giã nhuyễn cùng với ớt xanh rừng, lá é, rồi cho thêm ít sả.^[2] Tiếp theo, ướp đều hai mặt của món ăn, chờ khoảng 30 phút đến khi thấm gia vị và đem đi nướng.^[3]

Những thanh tre được gập đôi lại, kẹp gà vào giữa cùng một ít lá chanh rồi nướng chín trên bếp than hồng.^[3] Trong quá trình nướng, gà được trở đều tay, cứ mười phút lật một lần để lớp thịt bên trong chín đều, lớp da bên ngoài có màu vàng ươm hoặc vàng sậm.^[1][5] Khác với cách nướng cho gà trực tiếp lên than ở nhiều nơi, gà sa lửa Tây Nguyên thì chín dần bằng hơi lửa nên vàng đều, không bị cháy khét.^[4] Ngoài ra, cơm lam cũng có thể nướng trên cùng đống lửa.^[1] Khi nấu xong, gà sa lửa thường được chấm với muối lá é,^[4] muối hột giã nhuyễn, ớt xanh, chanh và ăn kèm với cơm lam.

Tiêu thụ

Đây là một trong những biến tấu của món gà nướng Bản Đôn.^[6] Hầu như khu vực nào cũng có món ăn này, nhưng người ta cho rằng gà sa lửa ở Bản Đôn có hương vị thơm ngon nhất.^[7] Mỗi vùng có cách chế biến khác nhau mà vẫn giữ được mùi vị đặc trưng.^[8] Khi du khách đến Tây Nguyên, họ sẽ được thưởng thức món ăn này và có thể tự tay nướng chúng. Ngoài ra, loại đồ ăn này thường xuất hiện trong các bữa ăn của người dân nơi đây.

Hình ảnh

• 
  Gà sa lửa thành phẩm
• 
  Gà sa lửa với củi nấu
• 
  Gà sa lửa nhìn từ dưới lên trên

Xem thêm

• Gà nướng lò đất Tandoori
• Gà nướng đất sét
• Các món ăn từ thịt gà

Tham khảo

1. ^ Thanh, Vũ (30 tháng 5 năm 2015). “Gà "sa lửa" trên cao nguyên”. An ninh thủ đô. Truy cập 1 tháng 11 năm 2020.
2. ^ Huỳnh, Thủy (27 tháng 1 năm 2020). “Gà nướng 'sa lửa' Tây Nguyên: Nhìn thôi đã thèm”. Tiền phong. Truy cập 1 tháng 11 năm 2020.
3. ^ Khánh, Hoà (24 tháng 6 năm 2013). “Cơm lam, gà sa lửa đặc sản Tây Nguyên”. VnExpress. Truy cập 31 tháng 10 năm 2020.
4. ^ Nguyễn, Ngọc (28 tháng 3 năm 2017). “Đến Tây Nguyên thưởng thức cơm lam, gà sa lửa”. Báo Long An. Truy cập 1 tháng 11 năm 2020.
5. “Gà sa lửa: món ngon đặc trưng ở Tây Nguyên”. Quê hương Online. 21 tháng 1 năm 2014. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 11 năm 2020. Truy cập 31 tháng 1 năm 2020.
6. “Gà nướng sa lửa”. Tự hào Việt. 8 tháng 11 năm 2013. Truy cập 31 tháng 10 năm 2020.
7. “3 món gà nướng "danh bất hư truyền" của Việt Nam”. VietnamNet. 28 tháng 2 năm 2016. Truy cập 17 tháng 10 năm 2020.
8. Huỳnh, Thủy (16 tháng 3 năm 2019). “Thơm ngon gà nướng sa lửa”. Báo Dắk Lắk. Truy cập 31 tháng 10 năm 2020.