Hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải

Một đoạn thượng nguồn sông Bắc Hưng Hải

Hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải là một hệ thống kênh, đập, trạm bơm, đê điều nhằm phục vụ việc tưới tiêu và thoát ứng cho một vùng tứ giác nước được giới hạn bởi sông Hồng ở phía Tây, sông Đuống ở phía Bắc, sông Thái Bình ở phía Đông, và sông Luộc ở phía Nam. Mỗi tỉnh thành Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên và Hải Dương đều có một phần địa bàn của mình trong tứ giác này. Vì thế hệ thống thủy lợi này được đặt tên là Bắc Hưng Hải.

Hệ thống được xây dựng bắt đầu từ cuối năm 1958. Tổng chiều dài của hệ thống kênh chính là 200 km. Trong quá trình chuẩn bị và xây dựng hệ thống này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã một vài lần tới công trường thăm, động viên và kiểm tra. Việc đào kênh, đắp đê chủ yếu được thực hiện bởi sức người. Hệ thống máy bơm do Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa viện trợ.

Cảnh "mười năm chín hạn", "sống ngâm da, chết ngâm xương" đã trở thành nỗi ám ảnh của nông dân nhiều địa phương trước khi có hệ thống thủy lợi BHH. Trong khi nhiều vùng thường xuyên phải chịu cảnh thiếu nước tưới thì những vùng trũng thấp lại trở thành rốn lũ. Hệ thống thủy lợi manh mún đã làm cho việc điều tiết nước phục vụ sản xuất gặp không ít khó khăn. Giá trị sản xuất nông nghiệp đạt thấp.

Trước thực trạng trên, tháng 6.1956, Bộ Thủy lợi - Kiến trúc mà trực tiếp là ngành thủy lợi đã tập trung nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi BHH. Ngày 1.10.1958, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã cuốc nhát đầu tiên khởi công xây dựng cống Xuân Quan (Hà Nội) trên đê Bát Tràng ngay đầu Ecopark bây giờ, mở ra đại công trường thủy lợi BHH. Sau 7 tháng đúng ngày Lao động Quốc tế 1/5/1959, đại công trình thủy lợi điều phối tưới tiêu cung ứng cho ba tỉnh BẮC Ninh-HƯNG Yên-HẢI Dương đã hoàn thành.

Hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải là công trình thủy lợi lớn nhất miền Bắc Việt Nam một thời và từng được gọi là Đại thủy nông Bắc - Hưng - Hải. Năm 1959, bộ phim tài liệu "Nước về Bắc Hưng Hải" về quá trình xây dựng hệ thống thủy lợi này được dựng; sau này đoạt giải Giải Bông sen vàng và huy chương vàng tại Liên hoan phim Matxcơva 1959.

Hiện nay, việc điều hòa lượng nước trong hệ thống thủy lợi cũng như việc duy tu, nâng cấp hệ thống do Công ty Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải (công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên) đảm nhiệm.

Tham khảo