Mạc Can

Mạc Can
Nghệ sĩ Mạc Can.
Tên khai sinh	Lê Trung Can
Sinh	14 tháng 4, 1945 (79 tuổi) Sài Gòn, Liên bang Đông Dương
Nghề nghiệp	Diễn viên điện ảnh Diễn viên hài Nhà văn Nhà ảo thuật Dẫn chương trình
Năm hoạt động	Thập niên 1964 - nay

Lê Trung Can (sinh 14 tháng 4 năm 1945), thường được biết đến với nghệ danh Mạc Can là một nghệ sĩ, nhà văn, nhà ảo thuật Việt Nam. Ông nổi tiếng là một nghệ sĩ đa tài, tham gia vào nhiều lĩnh vực hoạt động nghệ thuật như đóng hài, đóng phim, biểu diễn ảo thuật và viết văn. Ngoài ra ông còn làm MC cho các chương trình ca nhạc thiếu nhi, nổi tiếng là cuốn video "Út Cưng" do Trùng Dương Audio-Video thực hiện năm 1995.

Tiểu sử

Mạc Can sinh năm 1945. Theo lời mẹ kể ông được sinh ra trong một đêm mưa, trên chiếc ghe hát "Xiếc" nhỏ của cha ông, được biết đến với nghệ danh là Sạc lô - Trần. Sinh ra trong một gia đình có cha đam mê nghệ thuật sân khấu, mẹ là người Miến Điện gốc Hoa. Suốt thời thơ ấu của mình, ông cùng với 1 người anh trai và 1 cô em gái rong ruổi, ngược xuôi sông nước từ miền Tây sang miền Đông Nam Bộ biểu diễn "Xiếc", bán thuốc dán và làm ảo thuật.

Sau khi rời ghe thuyền, Mạc Can tham gia vào những đoàn làm phim. Ông tạo ấn tượng với khán giả bởi các vai diễn hồn hậu, dí dỏm và hào sảng trong “Người đẹp Tây Đô”, “Xích lô, “Đất phương Nam”, “Đất khách”, “Vó ngựa trời Nam”, “Áo lụa Hà Đông”, “Khi đàn ông có bầu”... Trong đó, vai bác Ba Phi ở phim “Đất phương Nam” (1997) của đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn được nhiều người yêu thích. Sau đó, còn rất nhiều bộ phim truyền hình, tiểu phẩm hài, sân khấu kịch hài các đạo diễn cũng mời Mạc Can tham gia.^[1]

Ông có một con gái chung với một người phụ nữ Mỹ gốc Nhật tên Yoko, tuy vậy hai người không kết hôn với nhau. Ông cũng đã từng có thời gian sang sinh sống tại Houston, Texas, nhưng rồi lại trở về Việt Nam vào năm 2011, sau chưa đầy 3 năm vì không hòa nhập được với cuộc sống nơi xứ người. Có rất ít thông tin về vợ con chính thức của ông ở Việt Nam, chỉ biết vợ ông đã mất vào năm 2022, hai người từng chia tay vì những bất đồng trong cuộc sống, sau đó tái hợp nhờ sự hàn gắn của em gái ông. Ông sống một mình, nhưng vẫn có con gái út lại ghé thăm, mua đồ dùng và nấu nướng cho ông.

Dù có cuộc sống tuổi già khó khăn và thiếu thốn về mặt tiền bạc, nhưng ông vẫn rất tự trọng, không nhờ cậy vào sự giúp đỡ từ người thân hoặc khán giả, nhờ vậy ông lại được rất nhiều người yên mến và tôn trọng.

Sự nghiệp

Phim đã tham gia

Năm	Tên phim	Ghi chú	Vai
1994	Cổ tích Việt Nam: Phượng Hoàng đất	Cổ tích Việt Nam 3	Ông Ất
	Cổ tích Việt Nam: Đúc người	Cổ tích Việt Nam 4	Bá hộ Lý
	Thời thơ ấu
1999	Cổ tích Việt Nam: Hoàng tử cứu mẹ	Cổ tích Việt Nam 10	Mụ yêu tinh
2002	Cổ tích Việt Nam: Người học trò và ba con quỷ	Cổ tích Việt Nam 14	Quỷ xanh
2003	Cổ tích Việt Nam: Sự tích con muỗi	Cổ tích Việt Nam 13	Ông lão
2005	Danh nhân đất Việt: Lê Như Hổ	Danh nhân Đất Việt 1	Ông Bá hộ
1998	"Dũng Sài Gòn"		Chú Tài
?	Một thời ngang dọc
?	Cái bóng bên chồng
?	Cải ơi!
?	Ngôi nhà bí ẩn
?	Chết lúc nửa đêm
?	Trinh thám nghiệp dư
?	Xóm suối sâu
?	Minh Tâm kỳ án
?	Đánh thức trái tim
?	Xóm trọ vui nhộn
1982	Ván bài lật ngửa		Ảo thuật gia
1995	Xích lô		Người đi tiểu nhiều
1996	Người đẹp Tây Đô		Chủ sòng bài
1997	Người con báo hiếu		Điền Thanh
	Đất phương Nam		Bác Ba Phi
1998	Cổ tích Việt Nam: Cô gái và cục bướu	Cổ tích Việt Nam 9	Phú ông
2001	Vật đổi sao dời	Trung tâm Vân Sơn phát hành	Tài xế xe lam
2002	Xóm cũ
2004	Một chuyến phiêu lưu
2005	Khi đàn ông có bầu		Ông quản gia
	Xóm cào cào		Người cưa bom
2005	Danh nhân đất Việt: Lê Như Hổ	Phim lịch sử thiếu nhi "Danh nhân đất Việt" - tập 1	Ông Bá hộ
2006	Áo lụa Hà Đông		Ông già chiếu phim
	Dưới cờ đại nghĩa		Ông chủ quán rượu
2007	Hoạ Mi
	Linh lan trắng		Ông Tư
2008	Kính vạn hoa		Tổ trưởng dân phố
2009	Taxi
	Hoa dại		Chú Ngầu
2010	Vó ngựa trời Nam		Ông Năm xe ngựa
2011	Thiên sứ lông bông		Bệnh nhân già
2013	Hiệp sĩ guốc vông
2015	Tiếng cú đêm
	Sitcom: Cười để ngẫm
	Thế giới cổ tích		Ông Tám
2016	Bông trang đỏ
	Biệt thự trắng
2017	Gia đình số 1 (Phần 1 - Tập 173)		Hàn Thư Sinh
2018	Mỹ nhân sài thành		Ông Lai
2019	Gia đình số 1 (Phần 2)
2020	Giòng Sông Không Nhìn Thấy	Phim Ngắn	Thầy Chùa
2022	Chuyện ma gần nhà

Tác phẩm văn học

Năm	Tên	Thể loại
1999	Món nợ kịch trường	tập truyện ngắn
2004	Tấm ván phóng dao	tiểu thuyết
2004	Tờ 100 đôla âm phủ	tập truyện ngắn
2005	Cuộc hành lễ buổi sáng	tập truyện ngắn
2006	Tạp bút Mạc Can	tạp bút
2006	Người nói tiếng bồ câu	tập truyện ngắn
2007	Phóng viên mồ côi	tiểu thuyết
2008	Những bầy mèo vô sinh	tiểu thuyết
2010	Ba... ngàn lẻ một đêm	tập truyện ngắn
2010	Quỷ với Bụt và Thần Chết	tiểu thuyết
2010	Tuyển tập Mạc Can	tuyển tập
2011	Nhớ	tập truyện ngắn
2013	Mạc Can – Truyện ngắn chọn lọc[2]	tập truyện ngắn

Các talk show truyền hình đã tham gia

Năm	Tên gameshow	Ghi chú
2017	Gương hai chiều	Tập 12
2018	Sau ánh hào quang	Tập 19
2020	Vang bóng một thời	Tập 8
2020	Ký ức vui vẻ	Tập 1

Các chương trình video đã dẫn

Tên chương trình	Năm sản xuất	Đơn vị thực hiện	Định dạng	Kết hợp cùng
Ca nhạc tạp kỹ thiếu nhi "Những nốt nhạc hồng"	1993	Bến Thành Audio - Video	VHS	Đội Sơn ca Nhà Thiếu nhi Quận 1, nhóm 3 Con mèo, nhóm rối Nụ cười,...
Tự học nấu ăn 1	1994	Hãng phim Phương Nam	VHS, VCD, DVD	Nguyễn Thị Thanh - Giáo viên nữ công gia chánh Nhà văn hoá TP HCM
Tự học nấu ăn 2	1994	Hãng phim Phương Nam	VHS, VCD, DVD	Nguyễn Thị Thanh - Giáo viên nữ công gia chánh Nhà văn hoá TP HCM
Ca nhạc thiếu nhi "Ngựa gỗ"	1995	Hãng phim Trẻ	VHS	Đội Sơn ca Nhà Thiếu nhi Quận 1
Ca nhạc thiếu nhi "Út cưng"	1995	Trùng Dương Audio - Video	VHS, VCD	Đội ca Nhà thiếu nhi TP HCM
Ca nhạc thiếu nhi "Thêm 1 tuổi hồng"	1996	Bến Thành Audio - Video	VHS, VCD, DVD	Linh Sang, Đội ca Nhà thiếu nhi TP HCM
Ca nhạc thiếu nhi "Út cưng" 2000	2000	Công ty TNHH Thùy Dương	VCD	Đội ca Nhà thiếu nhi TP HCM
Ca nhạc thiếu nhi “Trường mầm non của bé”	2001	Công ty TNHH Thùy Dương	VHS, VCD	Bé Xuân Mai, Đội ca Nhà Thiếu nhi Quận 5

MV đã tham gia diễn xuất

Tên ca khúc	Chương trình	Đơn vị thực hiện	Ca sĩ thể hiện	Năm sản xuất
Câu lạc bộ làm quen	Paris by Night 55: "Dưới Ánh Nắng Mặt Trời"	Trung tâm Thúy Nga	Như Quỳnh	2000
Có ông bà, có ba má	Ca nhạc thiếu nhi "Ba mẹ cho con"	Bến Thành Audio - Video	Gia Luật	1996
Siêu Quậy	Ca nhạc thiếu nhi “Em muốn làm ca sỹ (Tiếng hát bé Trần Mỹ Linh (Vol.1))”	Tùng Productions	Trần Mỹ Linh	2004

Giải thưởng

• Giải A cuộc thi tiểu thuyết năm 2005 của Hội Nhà văn Việt Nam (cuốn Tấm ván phóng dao).

Chú thích

1. daidoanket.vn (13 tháng 11 năm 2022). “Cứ gọi tôi là Mạc Can”. daidoanket.vn. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2024.
2. “Mạc Can có tác phẩm mới”. Tuổi Trẻ.^{[liên kết hỏng]}

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Mạc Can.

• Mạc Can: Tin yêu những người sống quanh mình...
• Mạc Can tái xuất với "Ba… ngàn lẻ một đêm". Lưu trữ 2011-02-25 tại Wayback Machine
• Mạc Can "biệt tích" trở về.
• Mạc Can và thời kỳ bí ẩn ở Mỹ.
• "Nhà văn trẻ" Mạc Can: Không đâu nghĩa tình bằng quê hương.
• Mạc Can: "Tui bất ngờ khi thành cảm tình Đảng". Lưu trữ 2011-09-18 tại Wayback Machine
• Năm chuyện 'kỳ cục' của Mạc Can