Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian

Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian
On Earth We're Briefly Gorgeous
Ấn bản phát hành tại Việt Nam
Thông tin sách
Tác giả	Ocean Vương
Quốc gia	Mỹ
Ngôn ngữ	Tiếng Anh
Thể loại	Tiểu thuyết bằng thư
Nhà xuất bản	Penguin Press
Ngày phát hành	4 tháng 1 năm 2019
Kiểu sách	In (bìa cứng)
Số trang	256
ISBN	978-0-525-56202-3
Bản tiếng Việt
Người dịch	Khánh Nguyên
Nhà xuất bản	Nhà xuất bản Hội nhà văn
Ngày phát hành	Tháng 12 năm 2021
Kiểu sách	Sách in
Số trang	304

Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian (tựa gốc tiếng Anh: On Earth We're Briefly Gorgeous) là quyển tiểu thuyết đầu tay của nhà thơ người Mỹ gốc Việt Ocean Vương, do Penguin Press chịu trách nhiệm xuất bản và phát hành vào ngày 4 tháng 1 năm 2019. Được viết dưới dạng tiểu thuyết thư từ, tác phẩm có nội dung là một bức thư mà một chàng trai gửi cho người mẹ không biết đọc của mình,^[1][2] với hy vọng nếu có kiếp sau thì bà sẽ trở lại và đọc được tâm sự của anh.^[3]

Ngay khi ra mắt, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian đã trở thành best-seller của New York Times và giành được nhiều giải thưởng lớn nhỏ khác nhau. Hơn nữa, tác phẩm cũng nhận được sự đón chờ từ phía độc giả khi được phát hành ở Việt Nam.

Nội dung

Dưới dạng những lá thư của một cậu con trai gửi cho người mẹ, tác phẩm khắc hoạ lại cuộc đời của nhân vật chính Cún Con, từ thuở ấu thơ cho đến lúc trưởng thành. Đồng thời, cuốn sách còn xoay quanh các thế hệ trải dài từ bà, mẹ cho đến cậu, trong một cuộc di cư dài đằng đẵng từ miền quê Việt Nam sang đất nước Mỹ.^[4]

Nhân vật

• Cún Con - nhân vật chính của tiểu thuyết, có tuổi đời ngoài 20.
• Rose (Hồng) - mẹ của Cún Con.
• Bà ngoại Cún Con.
• Trevor - cháu trai của một chủ đồn điền thuốc lá mà Cún Con đến làm thuê.

Phát triển

Sau khi tập thơ đầu của Ocean Vương là Night Sky with Exit Wound (Trời đêm những vết thương xuyên thấu) đoạt giải T. S. Eliot năm 2017, anh đã bắt tay chắp bút cuốn tiểu thuyết đầu tay, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, như một sự nối tiếp của những thứ được ghi lại trong tập thơ.^[5]

Chuyển ngữ

Tiểu thuyết đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, trong đó bản dịch tiếng Việt do Nhã Nam nắm bản quyền và được thực hiện bởi Khánh Nguyên. Tác phẩm đã ra mắt vào giữa tháng 12 năm 2021 và nhận được sự hưởng ứng nồng nhiệt từ độc giả.^[6] Trong thư viết cho đơn vị phát hành tại Việt Nam, Ocean Vương giãi bày rằng anh thật sự tự hào và phấn khích khi cuốn sách sẽ được sống bằng tiếng Việt, "thứ ngôn ngữ gần gũi nhất trong tôi với ý niệm về "nhà'".^[7]

Ngày 16 tháng 1 năm 2022, nhân sự kiện ra mắt Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, tác giả Ocean Vương đã có dịp giao lưu với độc giả Việt Nam thông qua nền tảng trực tuyến. Tại đó, anh cũng nói rằng "Cuốn sách là lá thư của một người Việt Nam nói với một người Việt Nam khác, người Mỹ da trắng muốn đọc thì phải bước vào thế giới của chúng ta, đọc về Việt Nam, về văn hóa, tính cách và con người nước Việt".^[8]

Đón nhận

Trên hệ thống tổng hợp kết quả đánh giá Book Marks, cuốn tiểu thuyết đã nhận được xếp hạng "Tích cực" dựa trên 41 bài đánh giá, gồm: 22 bài đánh giá "Tán dương", 14 bài đánh giá "Tích cực" cùng 5 bài "Trái chiều".^[9] Tác phẩm cũng ra mắt ở vị trí thứ sáu trong danh sách best-seller của The New York Times trong tuần.^[10]

Báo Tuổi trẻ đã đưa ra lời nhận định rằng "Dịu dàng và thô ráp như vậy, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian cũng có thể nói là một cuốn tiểu thuyết tham vọng và táo bạo theo nghĩa nó tìm cách kể câu chuyện của những con người vốn không được đoái hoài đến trong nền văn chương Mỹ và xã hội Mỹ."^[5] Cây bút Minh Trang từ báo Phụ Nữ Online bình luận "Dệt nên từ hoài niệm và những tâm tư sâu kín, cuốn sách chất chứa những dằn vặt tuổi trưởng thành, sự hoài nghi về căn tính và nỗi cô đơn của kẻ bên lề...", đồng thời còn so sánh tác phẩm với bộ phim Nomadland trên phương diện "nhìn sâu vào tình trạng xê dịch của con người do những biến cố lớn của thời đại".^[11] Trong khi đó, tạp chí Ngày Nay lại cho rằng "Có thể nói, khi vật lộn với niềm trăn trở về cuộc sống và với những giới hạn của ngôn ngữ, Ocean Vuong "cố gắng thoát ra" bằng cách viết".^[12]

Tiểu thuyết đã được The Washington Post vinh danh là một trong mười cuốn sách hay nhất năm 2019.^[13] Tác phẩm đã lọt vào vòng chung kết của Giải PEN/Faulkner cho Sách hư cấu năm 2020,^[14] đồng thời còn góp mặt trong danh sách mở rộng của Giải thưởng Sách Quốc gia Mỹ cho Tác phẩm hư cấu 2019.^[15]

Tranh cãi về nội dung

Chiều ngày tháng 5 năm 2024, một phụ huynh của Trường Quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh - Học viện Mỹ (ISHCMC) đã đăng một bài viết trên một nhóm Facebook^[16] về việc phát hiện nội dung có yếu tố "ngôn từ đồi truỵ, nhớp nhúa, nội dung khiêu dâm" trong cuốn sách.^[17] Cụ thể, phụ huynh này nói rằng giáo viên đã phát cho con gái cô cuốn sách để đọc trong ngày nghỉ lễ, nhưng cô đã phát hiện những chi tiết miêu tả hành vi tình dục của hai nhân vật Trevor và Cún Con trong truyện. Sau khi đăng, bài viết đã gây ra một cuộc tranh cãi lớn. Bài viết sau đó đã bị xoá nhưng đã có một số người reup lại bài viết.^[18] Trong cuộc tranh cãi này, phản ứng tiêu cực đã số đến từ phía những cá nhân là cha mẹ, phụ huynh có con nhỏ lên tiếng về việc đem nội dung tình dục vào trong giảng dạy, song cũng có nhiều đối tượng khác đã nhân cơ hội này có những phát ngôn ghê sợ đồng tính. Về phía chuyên gia, phần nhiều những nhà văn, người làm giáo dục đã khẳng định có yếu tố tình dục trong nội tác phẩm, nhưng đồng thời cũng đưa ra nhận định rằng đây không phải là văn hoá phẩm đồi truỵ, khiêu dâm.^[19][20][21]

Ngày 6 tháng 5, ông Nguyễn Nguyên, cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ TT&TT, phản hồi với báo chí rằng đã đề nghị phía bên nhà xuất bản báo cáo, đồng thời cho biết sẽ thẩm định và mời một số giáo sư đầu ngành đọc, đưa ra ý kiến về những tranh cãi trong tác phẩm Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian;^[22][23] Cục sẽ có đánh giá thẩm định phục vụ cho yêu cầu nghiệp vụ quản lý chứ không thẩm định về mặt nội dung giống như các nhà xuất bản.^[24] Sáng ngày 8 tháng 5 theo múi giờ Mỹ, nhà văn Ocean Vuong cũng đã nhận được tin tức và bày ỏ lo lắng qua một bài đăng story trên Instagram tác phẩm có thể bị cấm tại quốc gia nơi tác giả được sinh ra.

Ngày 19 tháng 5 năm 2024, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian của Ocean Vuong đang tái bản với bìa dán nhãn 18+. Trước đó, báo cáo với Cục Xuất bản, In và Phát hành về cuốn sách, nhà xuất bản Hội Nhà văn cho biết cuốn sách được xuất bản đúng quy trình, có nội dung tốt, không vi phạm các quy định của Điều 10 Luật Xuất bản.^[25]

Chuyển thể

Một bộ phim chuyển thể do hãng A24 đảm trách đã được công bố trong tập The A24 Podcast vào ngày 21 tháng 12 năm 2020.^[26] Bing Liu, đạo diễn của bộ phim tài liệu được đề cử giải Oscar Minding the Gap, là người phụ trách khâu chuyển thể tác phẩm này lên màn ảnh.^[27]

Tham khảo

1. Haber, Leigh (3 tháng 6 năm 2019). “Ocean Vuong's Lush Debut Novel Will Stick With You Long After the Final Page”. Oprah Daily (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2022.
2. Tolentino, Jia (3 tháng 6 năm 2019). “Ocean Vuong's Life Sentences”. The New Yorker (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2022.
3. Trần Ngọc Sinh (16 tháng 1 năm 2022). “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian”. Tuổi trẻ. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
4. T.Văn (29 tháng 12 năm 2021). “'Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian' - tiểu thuyết đầu tay của Ocean Vuong”. Người đô thị. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
5. ^ Nguyễn Huy Hoàng (21 tháng 6 năm 2019). “"Trên mặt đất chúng ta đã một thoáng huy hoàng"”. Tuổi trẻ. Truy cập 19 tháng 12 năm 2021.
6. “Vì sao "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian" của Ocean Vương được đón đợi?”. Kiến thức. 7 tháng 12 năm 2021. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
7. Hoàng Vân (26 tháng 12 năm 2021). “Vì sao Ocean Vuong, nhà văn 8X gốc Việt nổi tiếng văn đàn Mỹ?”. Sức khoẻ và Đời sống. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
8. Hạnh Đỗ (18 tháng 1 năm 2022). “Thiên tài văn chương gốc Việt về 'nhà'”. Tiền phong. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
9. “On Earth We're Briefly Gorgeous”. Book Marks. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2020.
10. “Hardcover Fiction Books – Best Sellers”. The New York Times. 23 tháng 6 năm 2019.
11. Minh Trang (31 tháng 12 năm 2021). “"Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian": Sinh ra từ cái đẹp”. Phụ nữ Online. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
12. Nguyệt Linh (6 tháng 1 năm 2022). “Hiện tượng văn chương gốc Việt ra sách mới”. Ngày nay. Truy cập 26 tháng 1 năm 2022.
13. “Best Books of 2019”. The Washington Post. 21 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 26 tháng 11 năm 2019.
14. “Our Video Celebration of the 2020 PEN/Faulkner Award”. The PEN/Faulkner Foundation. 4 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 11 năm 2021.
15. “2019 National Book Awards Longlist for Fiction”. National Book Foundation. 19 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 20 tháng 11 năm 2021.
16. “Facebook”. www.facebook.com. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2024.
17. “Phụ huynh trường quốc tế sốc khi con được cho đọc sách có chi tiết 18+”. Znews.vn. 2 tháng 5 năm 2024. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 6 năm 2024. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
18. “Facebook”. www.facebook.com. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
19. “Thạc sĩ Văn học nói về cuốn sách "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian"”. laodong.vn. 7 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
20. “Tranh luận trái chiều việc phát cho học sinh lớp 11 đọc sách có yếu tố tình dục”. laodong.vn. 6 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
21. VnExpress. “'Sách của Ocean Vuong không phải truyện khiêu dâm'”. vnexpress.net. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
22. News, VietNamNet. “Báo VietnamNet”. VietNamNet News (bằng tiếng vietnamese). Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
23. “Có nên dán nhãn 18+ cho sách như phim?”. 6 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
24. Minh, Báo Pháp Luật TP Hồ Chí (7 tháng 5 năm 2024). “Cục Xuất bản, In và Phát hành đề nghị NXB báo cáo về sách có nội dung nhạy cảm”. Báo Pháp Luật TP. Hồ Chí Minh. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
25. ONLINE, TUOI TRE (19 tháng 5 năm 2024). “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian của Ocean Vuong tái bản, dán nhãn 18+”. TUOI TRE ONLINE. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2024.
26. Moreau, Jordan (22 tháng 12 năm 2020). “A24 Developing Film Adaptation of 'On Earth We're Briefly Gorgeous'”. Variety. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2020.
27. “All The Ways To Be with Bryan Washington & Ocean Vuong”. a24films.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 3 tháng 1 năm 2021.