Oskar Pastior

Oskar Pastior (20.10.1927 – 4.10.2006) là nhà thơ và dịch giả người Đức gốc România. Ông là thành viên người Đức duy nhất của Oulipo^[1].

Cuộc đời và sự nghiệp

Sinh trong một gia đình người Sachsen Transilvania ở Sibiu (Hermannstadt), ông bị đày tới Trại cải tạo lao động của Liên Xô năm 1945 bởi Lực lượng Xô Viết chiếm đóng Romania. Oskar Pastior thuộc thành phần 100.000 thành viên của Rumäniendeutsche^[2], những người bị đày ải như người Đức lao động cưỡng bách ở Liên Xô trong tháng 1 năm 1945, mà phần lớn những người sống sót đã được phóng thích trong các năm 1948/49.^[3]

Ông trở lại Romania năm 1949, và học ngành Đức học ở Đại học Bucharest từ năm 1955. Sau khi tốt nghiệp, ông làm việc cho ban tiếng Đức của Công ty Truyền thanh Romania. Năm 1964, ông xuất bản tuyển tập thơ đầu tiên của mình tên là "Offne Worte".

Sau khi bị Securitate^[4] giám sát trong 4 năm, Pastior trở thành người chỉ điểm cho Securitate năm 1961 với bí danh là "Otto Stein".^[5] cho tới năm 1968, khi ông được một học bổng sang học ở Vienne (Áo) và lìa bỏ chế độ Cộng sản Romania. Vụ làm chỉ điểm mãi tới năm 2010 mới được biết đến, 4 năm sau khi ông qua đời.

Pastior di chuyển sang Đức, ban đầu sống ở München, sau đó ở Tây Berlin cho tới cuối đời. Ông nổi tiếng về những bản dịch văn học Romania sang tiếng Đức (trong số đó có các tác phẩm của Tudor Arghezi, George Coşbuc, Tristan Tzara, Gellu Naum, Marin Sorescu, và Urmuz).

Năm 2009 quyển tiểu thuyết Everything I Possess I Carry With Me của nhà văn đoạt giải Nobel Herta Müller, dựa trên những kinh nghiệm thời trẻ của Pastior khi bị đày tới Trại cải tạo lao động của Liên Xô. Ban đầu, Pastior và Müller đã có kế hoạch viết chung một quyển sách về những kinh nghiệm của ông ở Trại cải tạo lao động của Liên Xô, nhưng năm 2006 thì Pastior từ trần.^[6]

Oskar Pastior qua đời ngày 4.10.2006 tại Frankfurt am Main

Giải thưởng mang tên Pastior

Theo di chúc của ông, hiện nay "Quỹ Oskar Pastior" đã lập ra "Giải Oskar Pastior" dành cho những tác giả văn học thực nghiệm với khoản tiền thưởng là 40.000 euro.

Giải bắt đầu được trao từ năm 2010 trong một buổi lễ trao giải tổ chức ở Tòa thị chính thành phố Berlin ngày 28.5.2010 cho Oswald Egger.^[7]

Giải thưởng và Vinh dự

1965 Giải văn học của tạp chí Neue Literatur (văn học mới) ở Bucharest
1967 Giải thơ của Liên hiệp các nhà văn Romania
1969 Giải Andreas Gryphius
1978 Giải thưởng của Ủy ban văn hóa Liên đoàn kỹ nghệ Đức
1980 Giải văn hóa của thành phố đại học Marburg và quận Marburg-Biedenkopf
1981 Học bổng Villa Massimo
1983 Giải thưởng của tạp chí văn học SWF
1988 Giải danh dự của Ủy ban văn hóa Liên đoàn kỹ nghệ Đức
1988 Giải Kịch truyền thanh của tháng (tháng Ba: Mordnilapsuspalindrom)
1990 Giải Hugo Ball
1993 Ernst-Meister-Preis für Lyrik (Giải Ernst Meister về Thơ)
1997 Horst-Bienek-Preis für Lyrik (Giải Horst Bienek về Thơ)
1998 Giải văn hóa Sachsen Transilvania
1999 Giải của thành phố Münster về Thơ châu Âu chung với Gellu Naum
2000 Giải văn học Walter Hasenclever
2001 Giải Peter Huchel
2001 Ti ến sĩ danh dự của Đại học Lucian Blaga Sibiu
2002 Giải Erich Fried
2006 Giải Georg Büchner (truy tặng)

Tác phẩm

Fludribusch im Pflanzenheim, Bucharest 1960
Offne Worte, Bucharest 1964
Ralph in Bukarest, Bucharest 1964
Gedichte, Bucharest 1965
Vom Sichersten ins Tausendste, Frankfurt am Main 1969
Gedichtgedichte, Darmstadt u. a. 1973
Höricht, Lichtenberg 1975
An die neue Aubergine, Berlin 1976
Fleischeslust, Lichtenberg 1976
Der krimgotische Fächer, Erlangen 1978
Ein Tangopoem und andere Texte, Berlin 1978
Wechselbalg, Spenge 1980
33 Gedichte, München u. a. 1983 (Bearbeitungen von Gedichten von Francesco Petrarca)
Sonetburger, Berlin 1983
Anagrammgedichte, München 1985
Ingwer und Jedoch, Göttingen 1985
Lesungen mit Tinnitus, München u. a. 1986
Römischer Zeichenblock, Berlin 1986
Teure Eier, Paris 1986
Jalousien aufgemacht, München u. a. 1987
Modeheft des Oskar Pastior, München 1987
Anagramme, Berlin 1988 (chung với Galli)
Kopfnuß, Januskopf, München u. a. 1990
Neununddreißig Gimpelstifte, Berlin 1990
Eine Scheibe Dingsbums, Ravensburg 1990
Feiggehege, Berlin 1991
Urologe küßt Nabelstrang, Augsburg 1991
Vokalisen & Gimpelstifte, München u. a. 1992
Eine kleine Kunstmaschine, München u. a. 1994
Das Unding an sich, Frankfurt am Main 1994
Gimpelschneise in die Winterreise-Texte von Wilhelm Müller, Weil am Rhein u. a. 1997
Das Hören des Genitivs, München u. a. 1997
Come in to frower, Tokyo u. a. 1998 (chung với Veronika Schäpers và Silke Schimpf)
Der Janitscharen zehn, Berlin 1998
Standort mit Lambda, Berlin 1998
Pan-tum tam-bur, Frankfurt am Main 1999 (chung với Uta Schneider)
Saa uum, Frankfurt am Main 1999
O du roher Iasmin, Weil am Rhein u. a. 2000
Villanella & Pantum, München u. a. 2000
Ein Molekül Tinnitus, Berlin 2002 (chung với Gerhild Ebel)
Werkausgabe, München u. a.
- Tậo 2. „Jetzt kann man schreiben was man will!", 2003
- Tập 3. „Minze Minze flaumiran Schpektrum", 2004
- Tập 1. „…sage, du habest es rauschen gehört", 2006
- Tập 4. „…was in der Mitte zu wachsen anfängt", 2008
Gewichtete Gedichte. Chronologie der Materialien, Hombroich 2006
Speckturm. 12 x 5 Intonationen zu Gedichten von Charles Baudelaire, Basel 2007

Tác phẩm dịch

Tudor Arghezi: Im Bienengrund, Bucharest 1963
Tudor Arghezi: Schreibe, Feder …, Bucharest 1964
Tudor Arghezi: Von großen und kleinen Tieren, Bucharest 1966
Ștefan Bånulescu: Verspätetes Echo, Berlin 1984 (dịch chung với Ernest Wichner)
Lucian Blaga: Ausgewählte Gedichte, Bucharest 1967
Lucian Blaga: Chronik und Lied der Lebenszeiten, Bucharest 1968
George Coșbuc: Die Geschichte von den Gänsen, Bucharest 1958
Welimir Chlebnikow, Mein Chlebnikov. Russisch/ deutsch. Mit Audio-CD. Urs Engeler Editor, Weil am Rhein 2003. ISBN 3-905591-70-7
Radu Dumitru: Das letzte Lächeln, Frankfurt am Main 1991
Mihail Eminescu: Der Prinz aus der Träne, Bucharest 1963
Panaït Istrati: Kyra Kyralina. Die Disteln des Bărăgan, Bucharest 1963
Wiel Kusters: Ein berühmter Trommler, München u. a. 1998 (chung với Joep Bertrams)
Wiel Kusters: Carbone notata, Berlin 1988
Gellu Naum: Oskar Pastior entdeckt Gellu Naum, Hamburg u. a. 2001
Gellu Naum: Rede auf dem Bahndamm an die Steine, Zürich 1998
Tudor Opriș: Wunderwelt, Bucharest 1963
Marin Sorescu: Abendrot Nr. 15, München u. a. 1985
Marin Sorescu: Aberglaube, Berlin 1974
Marin Sorescu: Der Fakir als Anfänger, München u. a. 1992
Marin Sorescu: Noah, ich will dir was sagen, Frankfurt am Main 1975
Gertrude Stein: Ein Buch mit Da hat der Topf ein Loch am Ende, Berlin 1987
Gertrude Stein: Reread another, Basel u. a. 2004
Petre Stoica: Und nirgends ein Schiff aus Attika, Berlin 1977
Tristan Tzara: Die frühen Gedichte, München 1984
Urmuz: Das gesamte Werk, München 1976

Tác phẩm dịch sang tiếng Anh

Many Glove Compartments: selected poems (2001, Burning Deck Press). Translated by Harry Mathews, Christopher Middleton, Rosmarie Waldrop, and John Yau.
Poempoems (, trans. Malcolm Green, Atlas Press, 1992, http://www.atlaspress.co.uk/index.cgi?action=view_printed_head&number=5&series=1 Lưu trữ 2012-01-28 tại Wayback Machine

Tác phẩm dịch sang tiếng Pháp

Pétrarque, 33 poèmes, 1990, ISBN 2-905271-37-X

Tác phẩm dịch sang tiếng Romania

Versuri, 1968

Sách viết về Oskar Pastior

Theo Breuer, »Die Nacht als Oskar Pastior starb«, in: T.B., Kiesel & Kastanie. Von neuen Gedichten und Geschichten Lưu trữ 2016-06-06 tại Wayback Machine, Monographie zur zeitgenössischen Lyrik und Prosa nach 2000, Edition YE, Sistig/Eifel 2008. ISBN 978-3-87512-347-0.
Jürgen H. Koepp: Die Wörter und das Lesen - zur Hermeneutik Oskar Pastiors. Über die Konstruktion von Sinn und Bedeutung in Poetik und Hermeneutik, Bielefeld: Aisthesis-Verl. 1990, ISBN 3-925670-27-0
Auskünfte von und über Oskar Pastior, Bamberg: Arbeitsbereich d. Neueren deutschen Literaturwissenschaft an d. Univ. Bamberg 1985.
Festschrift für Oskar Pastior, München: Rohr 1987, ISBN 3-926602-02-3
Grazziella Predoiu: Sinn-Freiheit und Sinn-Anarchie. Zum Werk Oskar Pastiors, Frankfurt am Main u. a.: Lang 2004, ISBN 3-631-51864-1 - Kritische Auseinandersetzung mit dieser Veröffentlichung im Periodikum Spiegelungen
Burkhard Tewes: Namenaufgeben. Das Wort in zeitgenössischer Lyrik am Beispiel von Texten Oskar Pastiors , Essen: Verl. Die Blaue Eule 1994. (= Literaturwissenschaft in der Blauen Eule; 12) ISBN 3-89206-595-0

Tham khảo và Chú thích

^ viết tắt của tiếng Pháp «Ouvroir de littérature potentielle» (Nhóm hội thảo về văn học tiềm ẩn), gồm những nhà văn và nhà toán học quốc tế nói tiếng Pháp, chủ trương tìm kiếm một cấu trúc mới cho ngôn ngữ. Nhóm Oulipo do Raymond Queneau và François Le Lionnais thành lập năm 1960
^ nhóm thiểu số người Đức ở Romania
^ The Expulsion of 'German' Communities from Eastern Europe at the end of the Second World War Lưu trữ 2009-10-01 tại Wayback Machine, Steffen Prauser and Arfon Rees, European University Institute, Florense. HEC No. 2004/1 p.65.
^ tên đầy đủ là Departamentul Securității Statului=Cục An ninh quốc gia tức Cơ quan Công an mật vụ Romania thời Cộng sản
^ “Der Dichter Oskar Pastior war IM der Securitate”. Frankfurter Allgemeine. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2010. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |accessdate= (trợ giúp)
^ “Literaturnobelpreis: „Der Vorwurf ist absurd" - Nobelpreis”. FOCUS Online. Truy cập 11 tháng 3 năm 2015.
^ Artikel Oswald Egger bekommt erstmals vergebenen Pastior-Preis‘‘ Lưu trữ 2015-05-05 tại Wayback Machine (Abgerufen am 12. Juli 2010)