Phùng Cung

Phùng Cung (1928 - 1997) là nhà thơ, nhà văn Việt Nam thế kỷ 20. Ông tham gia phong trào Nhân văn Giai phẩm tại miền Bắc vào những năm 1955 - 1957. Sau đó ông bị kết án lợi dụng các bài viết của mình để kích động bạo loạn, và bị bắt giam 12 năm trong các nhà tù Hỏa Lò, Bất Bạt, Yên Bái, Phong Quang...^[1] Một số tác phẩm tiêu biểu của ông là Con ngựa già của Chúa Trịnh và Dạ Ký, có ngụ ý đả kích những văn nghệ sĩ bẻ cong ngòi bút, bị lưu đày trong cõi tung hô.^[2]

Tiểu sử

Phùng Cung sinh ngày 18 tháng 7 năm 1928 tại xã Hồng Châu huyện Yên lạc tỉnh Vĩnh Yên. Quê tổ ở đường Lâm Ba Vì Hà Tây, nay là Hà Nội. Năm 1945, ông tham gia cách mạng và làm chủ tịch liên xã Hồng Liên Châu. Ông lãnh đạo nhân dân nổi dậy cướp chính quyền. Năm 1949, địch trấn áp dữ dội vùng kháng chiến, ông phải rút lên Chiến khu Việt Bắc và tham gia công tác văn nghệ ở đó. Năm 1954, Thủ đô Hà Nội giải phóng, ông về sống tại Hà Nội và vẫn hoạt động văn nghệ cho đến khi bị bắt giam vào năm 1961.^[3]

Năm 1973, Phùng Cung được phóng thích tuy nhiên vẫn bị quản thúc và theo dõi. Sau khi được phóng thích, ông sinh sống bằng nghề làm đinh và vẫn âm thầm làm thơ. Tập thơ "Xem Đêm" của ông được nhà nước Việt Nam cho phép xuất bản vào năm 1995. Sinh thời, trong những năm tháng gian khó sau khi mãn hạn tù, ông là người anh kết nghĩa thân thiết của nhà thơ Phùng Quán.

Ngày 28 tháng 4 năm 1997, ông qua đời tại bệnh viện Saint Paul.^[4]

Tác phẩm

• Con ngựa già của Chúa Trịnh (truyện ngắn)
• Dạ Ký (truyện ngắn)
• Mộ Phách (truyện ngắn)
• Kép Nghề (truyện ngắn)
• Chiếc mũ lông (truyện ngắn)
• Quản thổi (truyện ngắn)
• Xem Đêm (thơ)
• Phùng Cung - truyện và thơ

Một số bài thơ tiêu biểu

• Chiều Cun Cút

Áo song chàng

Nón lá

Phới về quê

Dệt dạt tối ngày khoai dáy

Lúc thảnh thơi

Quần vận khấu bò

Rong ruổi chốn rau dưa

Tôi gõ rỗ

Khe khẽ ê a

Chiều cun cút

Một mình

Không lửa không đèn

Nhòm nhõm thâu đêm

Chết thèm cái bóng

Xa là trời sao

Gần là đom đóm.

• Trà

Quất mãi nước sôi

Trà đau nát bã

Không đổi giọng Tân Cương

• Tự họa

Tôi nhúng ngón tay

Vẽ mình trong đĩa nước

Vẽ muôn ngàn lần

Ngón đau - Đĩa cạn

Biết đến bao giờ

Tôi mới vẽ nên tôi^[5]

Bài thơ Tự họa của Phùng Cung lần đầu tiên được dịch sang tiếng Anh với bản dịch của Vương Quân Hoàng, với sự hiệu đính của Giáo sư Nancy K. Napier, (Self-portrait, 2022):^[6]

• Self-portrait

I dip my finger

Drawing myself on a water plate.

A thousand times, I repeat

Till my finger hurts and the plate dries.

Will there be a time

When that face becomes mine?

Chú thích

1. Phùng Cung, nxb Hội nhà văn, 2011, trang 5
2. “Tọa đàm thơ Phùng Cung: 'Xem đêm' giữa ban ngày”. Báo điện tử VnExpress. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 12 năm 2022. Truy cập ngày 25 tháng 12 năm 2022.
3. Phùng Cung, nxb Hội nhà văn, 2011, bìa 1
4. Phùng Cung, NXB Hội nhà văn, 2011, trang 213
5. cand.com.vn. “Thi sĩ Phùng Cung: Một đời mê mải quê nhà”. Báo Công an Nhân dân điện tử. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 12 năm 2022. Truy cập ngày 25 tháng 12 năm 2022.
6. “Quan-Hoang Vuong. (2022). "Self-portrait" by Phung Cung”. mindsponge.info (bằng tiếng Anh). 31 tháng 10 năm 2022. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 10 năm 2022. Truy cập ngày 25 tháng 12 năm 2022.

Liên kết ngoài