Tổng thống Bồ Đào Nha

Tổng thống Cộng hoà Bồ Đào Nha
Presidente da República Portuguesa
Quốc huy Cộng hoà Bồ Đào Nha
Hiệu kỳ tổng thống
Đương nhiệm Marcelo Rebelo de Sousa từ 9 tháng 3 năm 2016
Kính ngữ	Ngài[1]
Thành viên của	Hội đồng Nhà nước Hội đồng Bộ trưởng
Dinh thự	Cung điện Belém, Lisbon, Bồ Đào Nha
Bổ nhiệm bởi	Bầu cử trực tiếp; Bầu cử hai vòng, Đầu phiếu phổ thông
Nhiệm kỳ	5 năm; có thể tái cử một lần, liên tiếp.
Tuân theo	Hiến pháp Đệ Tam Cộng hoà
Tiền thân	Vua của Bồ Đào Nha
Thành lập	5 tháng 10 năm 1910
Người đầu tiên giữ chức	Manuel de Arriaga
Lương bổng	93,364.74€(2015) (6,668.91€/tháng)[2]
Website	presidencia.pt

Tổng thống Cộng hoà Bồ Đào Nha (tiếng Bồ Đào Nha: Presidente da República Portuguesa, phát âm [pɾɨziˈðẽtɨ ðɐ ʁɛˈpuβlikɐ puɾtuˈɡezɐ]) là nguyên thủ quốc gia của Bồ Đào Nha. Quyền hạn, nhiệm vụ và trọng trách của các vị tổng thống tiền nhiệm, và mối quan hệ của họ với Thủ tướng và Nội các có sự khác biệt theo thời gian tùy quy định theo hiến pháp.

Đương kim Tổng thống Bồ Đào Nha là Marcelo Rebelo de Sousa, nhậm chức ngày 9 tháng 3 năm 2016.

Vai trò

Đệ Tam Cộng hòa Bồ Đào Nha là chính thể bán tổng thống. Không như các vị tổng thống ở các nước châu Âu khác, Tổng thống có thực quyền. Mặc dù Thủ tướng và Quốc hội trực tiếp giải quyết các vấn đề thường nhật của quốc gia, Tổng thống có những quyền lực và ảnh hưởng nhất định, đặc biệt trong các vấn đề nội an và chính sách ngoại giao. Tổng thống là chức vụ chính trị cao cấp nhất của Bồ Đào Nha.

Tổng thống có đặc quyền lựa chọn Thủ tướng, đây là quyền quan trọng nhất của Tổng thống. Tuy vậy, do Quốc hội có quyền giải tán chính phủ của Thủ tướng, Thủ tướng Bồ Đào Nha do Tổng thống chỉ định phải phải nhận được sự ủng hộ của đa số nghị sỹ quốc hội, kẻo bị đứng trước một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm. Tổng thống Bồ Đào Nha có quyền giải tán quốc hội bất cứ khi nào ông thấy thích hợp (sẽ được xem như "bom hạt nhân" ở Bồ Đào Nha), và Tổng thống Sampaio đã sử dụng quyền này hồi cuối năm 2004 để bãi bỏ nội các tranh cãi của Thủ tướng đương thời Pedro Santana Lopes, mặc dù đa số tuyệt đối nghị sỹ ủng hộ chính phủ này.

Trước Cách mạng hoa cẩm chướng, quyền lực của tổng thống có sự khác biệt lớn trong các nhiệm kỳ; một số tổng thống hầu như là độc tài (như Pais, và Carmona trong những năm đầu nhiệm kỳ), trong khi số khác thì nhỉnh hơn vai trò nghi thức một chút (như Carmona những năm cuối nhiệm sở, Craveiro Lopes, và Américo Thomaz; trong những năm tại vị của họ, quyền lực tối cao tập trung vào tay Thủ tướng António de Oliveira Salazar).

Danh sách tổng thống Bồ Đào Nha

Đệ nhất Cộng hòa (1910–1926)

№	Tên tổng thống (Năm sinh–Năm mất)	Chân dung	Năm đắc cử	Thời gian tại nhiệm		Đảng phái chính trị
Chủ tịch Chính phủ Lâm thời Cộng hoà Bồ Đào Nha (1910–1911)
–	Teófilo Braga		–	5 tháng 10 năm 1910	24 tháng 8 năm 1911	Đảng Cộng hòa
Các Tổng thống Cộng hòa (1911–1926)
1	Manuel de Arriaga (1840–1917)		1911	24 tháng 8 năm 1911	26 tháng 5 năm 1915(Từ chức)	Đảng Cộng hòa về sau thuộc Đảng Dân chủ
2	Teófilo Braga (1843–1924)		Tháng 5 năm 1915	29 tháng 5 năm 1915	5 tháng 10 năm 1915	Đảng Dân chủ
3	Bernardino Machado (1851–1944)		Tháng 8 năm 1915	5 tháng 10 năm 1915	5 tháng 12 năm 1917 (Đảo chính)	Đảng Dân chủ
4	Sidónio Pais		Tháng 4 năm 1918	28 tháng 4 năm 1918	14 tháng 12 năm 1918 (Bị lật đổ)	Đảng Cộng hòa Quốc gia
5	João do Canto e Castro		tháng 12 năm 1918	16 tháng 12 năm 1918	5 tháng 10 năm 1919	Đảng Cộng hòa Quốc gia
6	António José de Almeida (1866–1929)		1919	5 tháng 10 năm 1919	5 tháng 10 năm 1923	Evolutionist Party sau gia nhập Đảng Cộng hòa Tự do
7	Manuel Teixeira Gomes (1860–1941)		1923	5 tháng 10 năm 1923	11 tháng 12 năm 1925 (Từ chức)	Đảng Dân chủ
8	Bernardino Machado (1851–1944) lần thứ 2		1925	11 tháng 12 năm 1925	31 tháng 5 năm 1926 (Đảo chính)	Đảng Dân chủ

Đệ nhị Cộng hòa (1926–1974)

№	Tên tổng thống (Năm sinh–Năm mất)	Chân dung	Năm đắc cử	Thời gian tại nhiệm		Đảng phái chính trị
Độc tài quân sự (1926–1932)
9	José Mendes Cabeçadas		–	31 tháng 5 năm 1926	17 tháng 6 năm 1926 (Đảo chính)	Quân nhân
10	Manuel Gomes da Costa[3] (1863–1929)		–	29 tháng 6 năm 1926	9 tháng 7 năm 1926 (Đảo chính)	Quân nhân
11	Óscar Carmona		–	29 tháng 11 năm 1926	15 tháng 4 năm 1928	Quân nhân
Nhà nước mới (1932–1974)
11	Óscar Carmona (1869–1951)		1928	15 tháng 4 năm 1928	26 tháng 4 năm 1935	Quân nhân từ năm 1932 gia nhập Liên minh Quốc gia
			1935	26 tháng 4 năm 1935	15 tháng 4 năm 1942
			1942	15 tháng 4 năm 1942	20 tháng 4 năm 1949
			1949	20 tháng 4 năm 1949	18 tháng 4 năm 1951 (Qua đời khi đương chức)
–	António de Oliveira Salazar (interim)		–	18 tháng 4 năm 1951	21 tháng 7 năm 1951	Liên minh Quốc gia
12	Francisco Craveiro Lopes (1894–1964)		1951	21 tháng 7 năm 1951	9 tháng 8 năm 1958	Liên minh Quốc gia
13	Américo Tomás (1894–1987)		1958	9 tháng 8 năm 1958	9 tháng 8 năm 1965	Liên minh Quốc gia từ năm 1970 gia nhập Đảng Nhân dân Hành động Quốc gia
			1965	9 tháng 8 năm 1965	9 tháng 8 năm 1972
			1972	9 tháng 8 năm 1972	25 tháng 4 năm 1974 (Đảo chính)

Đệ tam Cộng hòa (1974–nay)

№	Tên tổng thống (Năm sinh–Năm mất)	Chân dung	Năm đắc cử	Thời gian tại nhiệm		Đảng phái chính trị
Các đời tổng thống trong thời kì Cách mạng hoa cẩm chướng (1974–1976)
14	António de Spínola (1910–1996)		–	15 tháng 5 năm 1974	30 tháng 9 năm 1974 (Từ chức)	Quân nhân
15	Francisco da Costa Gomes (1914–2001)		–	30 tháng 9 năm 1974	13 tháng 7 năm 1976	Quân nhân
Các đời tổng thống sau Cách mạng hoa cẩm chướng (1976–nay)
16	António Ramalho Eanes (1935–)		1976	14 tháng 7 năm 1976	14 tháng 1 năm 1981	Quân nhân từ năm 1985 gia nhập Đảng Dân chủ Đổi mới
			1980	14 tháng 1 năm 1981	9 tháng 3 năm 1986
17	Mário Soares (1924–2017)		1986	9 tháng 3 năm 1986	9 tháng 3 năm 1991	Đảng Xã hội chủ nghĩa
			1991	9 tháng 3 năm 1991	9 tháng 3 năm 1996
18	Jorge Sampaio (1939–2021)		1996	9 tháng 3 năm 1996	9 tháng 3 năm 2001	Đảng Xã hội chủ nghĩa
			2001	9 tháng 3 năm 2001	9 tháng 3 năm 2006
19	Aníbal Cavaco Silva (1939–)		2006	9 tháng 3 năm 2006	9 tháng 3 năm 2011	Đảng Dân chủ Xã hội chủ nghĩa
			2011	9 tháng 3 năm 2011	9 tháng 3 năm 2016
20	Marcelo Rebelo de Sousa (1948–)		2016	9 tháng 3 năm 2016	9 tháng 3 năm 2021	Đảng Dân chủ Xã hội chủ nghĩa
			2021	9 tháng 3 năm 2021	Đương nhiệm

Tham khảo

1. "United Nations Protocol and Liaison Service Public List: Heads of State - Heads of Government - Ministers For Foreign Affairs". Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2016.
2. Miguel Santos (ngày 23 tháng 9 năm 2015). “E agora um tema sensível: os políticos são mal pagos?”. Observador (bằng tiếng Bồ Đào Nha). Lisbon. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2016. Todos os salários de detentores de cargos políticos são calculados em função do salário bruto do Presidente da República — 6 668 euros brutos (a que acresce 25% de despesas de representação).
3. Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên ditadura