Tiếng Fon | |
---|---|
Fon gbè | |
Sử dụng tại | Benin, Togo |
Tổng số người nói | 2,2 triệu người |
Dân tộc | Fon nu |
Phân loại | Niger-Congo
|
Hệ chữ viết | Latinh |
Địa vị chính thức | |
Ngôn ngữ chính thức tại | Bénin |
Mã ngôn ngữ | |
ISO 639-2 | fon |
ISO 639-3 | tùy trường hợp:fon – Fonmxl – Maxiguw – Gungbh – Defiwem – Wemecib – Ci |
Glottolog | east2711 split up in Eastern Gbe[1] |
Tiếng Fon (tên bản địa Fon gbè, phát âm [fɔ̃̄ɡ͡bè]) là một phần của nhóm ngôn ngữ Gbe, thuộc về nhánh Volta–Niger của ngữ hệ Niger–Congo. Tiếng Fon được nói chủ yếu ở Benin bởi chừng 1,7 triệu người Fon. Nhưng các ngôn ngữ Gbe khác, tiếng Fon là ngôn ngữ phân tích với cấu trúc câu cơ bản SVO.
Capo (1988) xem Maxi và Gun là một phần của cụm phương ngữ tiếng Fon. Tuy vậy, ông, không như Ethnologue, không xếp Alada hay Toli (Tɔli) như một phần của phương ngữ Gun, mà xem chúng như những ngôn ngữ Phla–Pherá.
Tiếng Fon có bảy âm vị nguyên âm miệng và bảy âm vị nguyên âm mũi.
Miệng | Mũi | |||
---|---|---|---|---|
Trước | Sau | Trước | Sau | |
Đóng | i | u | ĩ | ũ |
Nửa đóng | e | o | ||
Nửa mở | ɛ | ɔ | ɛ̃ | ɔ̃ |
Mở | a | ã |
Môi | Răng | Vòm | Ngạc mềm | Môi -ngạc mềm | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
"Mũi" | m ~ b | n ~ ɖ | ||||||||
Tắc/ Tắc xát |
(p) | t | d | tʃ | dʒ | k | ɡ | kp | ɡb | |
Xát | f | v | s | z | x | ɣ | xʷ | ɣʷ | ||
Tiếp cận | l ~ ɾ | ɲ ~ j | w |
Tiếng Fon có hai thanh điệu, cao và thấp.
Chữ hoa | A | B | C | D | Ɖ | E | Ɛ | F | G | GB | I | J | K | KP | L | M | N | NY | O | Ɔ | P | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Chữ thường | a | b | c | d | ɖ | e | ɛ | f | g | gb | i | j | k | kp | l | m | n | ny | o | ɔ | p | r | s | t | u | v | w | x | y | z |
Âm thanh | a | b | tʃ | d | ɖ | e | ɛ | f | ɡ | ɡb | i | dʒ | k | kp | l | m | n | ɲ | o | ɔ | p | ɣ | s | t | u | v | w | x | j | z |
X được sử dụng cho /x/ trong vài trường hợp, h trong trường hợp khác. Thanh điệu thường không được viết, trừ khi cần thiết..
Từ Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền