Tiếng Hawaii

Tiếng Hawaii
ʻŌlelo Hawaiʻi
Khu vực	Hawaiʻi: tập trung tại đảo Niʻihau và Hawaiʻi.
Tổng số người nói	~2000 bản địa (1997) 24.000+ (2008)[1]
Phân loại	Nam Đảo Ngữ tộc Malay-Polynesia Oceanic Fijian-Polynesia Polynesia Polynesia hạt nhân Eastern Polynesia Central Eastern Marquesic Tiếng Hawaii
Hệ chữ viết	Chữ cái Latinh và ký hiệu Hawaii
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Hawaiʻi (cùng với tiếng Anh) được công nhận là ngôn ngữ thiểu số tại một số nơi tại: Hoa Kỳ Lục địa
Mã ngôn ngữ
ISO 639-2	haw
ISO 639-3	haw
ELP	Hawaiian

Tiếng Hawaii (tiếng Hawaiian: ʻŌlelo Hawaiʻi^[2]) là một ngôn ngữ thuộc nhóm Polynesia của Ngữ tộc Malay-Polynesia trong Ngữ hệ Nam Đảo. Tên của ngôn ngữ này được gọi theo tên của Hawaiʻi, hòn đảo lớn nhất quần đảo Hawaii và cả Hoa Kỳ. Tiếng Hawaii cùng với tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của tiểu bang Hawaii. Vua Kamehameha III đã ban hành Hiến pháp đầu tiên bằng tiếng Hawaii vào năm 1839 và 1840.

Vì nhiều nguyên nhân, bao gồm việc từng bị cấm xuất hiện trong trường học, số người nói tiếng Hawaii bản địa đã giảm dần từ những năm 1830 đến những năm 1950. Tiếng Hawaii về cơ bản bị thay thế bởi tiếng Anh tại 6 trong số 7 hòn đảo có người sinh sống (trừ đảo Niʻihau). Năm 2001, số người nói tiếng Hawaii bản địa là dưới 0,1% dân số toàn bang. Các nhà ngôn ngữ học lo ngại về sự tuyệt chủng của ngôn ngữ này ^[3]

Tuy thế, từ năm 1949 đến nay, ngôn ngữ này đang dần dần được chú ý và khuyến khích. Một ngôn ngữ khác được nói tại Hawaii nói chung được gọi là "Hawaii Creole English". Ngôn ngữ này được phát triển từ tiếng Anh bồi và thường được gọi là "Pidgin"(tiếng bồi). Chỉ có 12 chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Hawaii, cộng thêm dấu ʻ(okina) cho âm tắc hầu, được coi là một phụ âm.

Tham khảo

1. U.S. Census (2010)
2. Mary Kawena Pukui and Samuel Hoyt Elbert (2003). "lookup of ʻōlelo"
3. [see e.g. (Hinton & Hale 2001)]

Xem thêm

• Danh sách ngôn ngữ
• Danh sách các nước theo ngôn ngữ nói

Liên kết ngoài

• Ulukau - the Hawaiian electronic library, includes English to/from Hawaiian dictionary
• Hawaiian Vocabulary List Lưu trữ 2010-02-09 tại Wayback Machine (from the World Loanword Database)
• Ka Haka ʻUla O Keʻelikōlani, College of Hawaiian Language Lưu trữ 2008-05-16 tại Wayback Machine
• Kulaiwi — learn Hawaiian through distance learning courses
• Was Hawaiian outlawed?
• Examples of published claims that Hawaiian was outlawed
• Ethnologue: Languages of the World . SIL International.^{[Bản mẫu này đã lỗi thời và phải được thay bằng bản mẫu chỉ đến ấn bản Ethnologue tương ứng]}
• Hawaiian.saivus.org Lưu trữ 2011-11-14 tại Wayback Machine — Detailed Hawaiian Language Pronunciation Guide
• Hawaiian and Indonesian with Japanese translation incl. sound file
• Traditional and Neo Hawaiian: The Emergence of a New Form of Hawaiian Language as a Result of Hawaiian Language Regeneration Lưu trữ 2016-01-24 tại Wayback Machine
• "Hale Pa'i" Lưu trữ 2010-05-31 tại Wayback Machine Article about Hawaiian language newspapers printed at Lahainaluna on Maui. Maui No Ka 'Oi Magazine Vol.12 No.3 (May 2008).
• "Speak Hawaiian" Article about Hawaiian language resource on iPhone. (May 2010).
• A Hawaiian Glossary
• How to Pronounce "Hawai'i", Kelley L. Ross, Ph.D, 2008
• OLAC Resources in and about the Hawaiian language