Die Karamazof-broers

Die Karamazof-broers
Oorspronklike titelБратья Карамазовы
SkrywerFjodor Dostojefski
LandVlag van Rusland Rusland
TaalRussies
GenreFilosofiese roman
UitgewerThe Russian Messenger (as reeks)
Uitgegee1879–1880; aparte uitgawe in 1880
Voorloper Die sagmoedige
VervolgDagboek van 'n skrywer
Letterkunde-portaal

Die Karamazof-broers (Russies: Бра́тья Карама́зовы, Brat'ya Karamazovy, [ˈbratʲjə kərɐˈmazəvɨ]) word algemeen beskou as die beste roman deur die Russiese skrywer Fjodor Dostojefski. Die werk het regoor die wêreld byval gevind as 'n meesterstuk in letterkunde en een van die beste romans wat ooit geskryf is. Die boek handel oor 'n moord en die vermoorde man se seuns wat verskeie vlakke van kompleksiteit het. Op 'n dieper vlak is dit 'n sprirituele drama oor die morele stryd tussen geloof, twyfel, rede en vrye wil. Die roman is hoofsaaklik in Staraja Russa saamgestel, wat ook hoofsaaklik is waar die storie afspeel. Dostojewski spandeer 'n groot deel van twee jaar daaraan om die boek te skryf en voltooi dit in 1880. Die boek is in reeksvorm gepubliseer in "Die Russiese Boodskapper". Dostojewski sterf minder as vier maande na publikasie daarvan.

Konteks en agtergrond

[wysig | wysig bron]
Die Optina-klooster het gedurende die 19de eeu as Rusland se spirituele sentrum gedien en as inspirasie gedien vir Die Karamazof-broers.

Alhoewel Dostojefski in April 1878 sy eerste aantekeninge vir "Die Karamazof-broers" gemaak het, het hy jare tevore reeds verskeie ander onvoltooide werke geskryf. Hy sou enkele elemente van dié pogings in sy toekomstige werk inkorporeer, veral uit die beplande epos, "The Life of a Great Sinner", waarop hy in die somer van 1869 begin werk het. Dit het uiteindelik onvoltooid gebly, nadat Dostojefski begin belangstel het in die Sergei Nechayev-affêre, waartydens 'n groep radikale een van hul voormalige lede vermoor het. Hy het die storie opgetel en met die roman "Duiwels" begin. [1] Die onvoltooide "Drama in Tobolsk" (Драма. В Тобольске) word beskou as die eerste konsep van hoofstuk 1 van "Die Karamazof-broers". Dit is gedateer 13 September 1874, en handel oor 'n fiktiewe moord in Staraya Russa wat gepleeg word deur 'n praporshchik genaamd Dmitri Ilynskov (gebaseer op 'n regte soldaat uit Omsk), wat daarvan verdink word dat hy sy vader vermoor het. Die verhaal gaan voort en sy vader se liggaam word skielik ontdek in 'n kuil onder 'n huis. [2] "Sorokoviny" (Сороковины), wat ook onvoltooid gelaat is en 1 Augustus 1875 gedateer is, word gebruik in boek IX, hoofstuk 3–5 asook boek XI, hoofstuk 9. [3]

In die artikel 'Aan die Leser' (gedateer Oktober 1877) in sy ' 'n Skrywer se Dagboek', maak Dostojefski melding van " 'n literêre werk wat onwillekeurig begin vorm aanneem het gedurende hierdie twee jaar wat ek die 'Dagboek' gepubliseer het." Dostojefski se 'Dagboek', 'n versameling artikels, bevat temas waarvan "Die Karamazof-broers" later gebruik van sou maak. Hierdie temas sluit vadermoord, wet en orde en maatskaplike probleme in.[4] Alhoewel Dostojefski deur godsdiens en filosofie beïnvloed is, het 'n persoonlike tragedie wat tydens die skryf van Die Karamazof-broers plaasgevind het, die werk verander. In Mei 1878 het Dostojefski se driejarige seuntjie Alyosha as gevolg van epilepsie omgekom,[5] welke kondisie van sy vader geërf is. Die bedroefdheid en hartseer van die skrywer is orals merkbaar in die werk; Dostojefski het die held Alyosha genoem, en hom ook toegerus met eienskappe wat hy die meeste bewonder. Sy verlies word ook weerspieël in die verhaal van kaptein Snegiryov en sy jong seun Ilyusha. 

Misdaad en Straf en Dostojefski se latere (finale) meesterstuk, Die Karamazof-broers, is in een opsig soortgelyk: hulle plaas die leser  binne die brein van 'n krimineel.[6] Henry Hitchings

Die dood van sy seun het meegebring dat Dostojefski later daardie jaar na die Optina-klooster gegaan het. Daar het hy inspirasie gevind vir verskillende aspekte wat in Die Karamazof-broers voorkom, alhoewel hy destyds van plan was om 'n roman oor mens se tyd as kind te skryf. Dele van die biografiese gedeelte van Zosima se lewe is gebaseer op "The Life of the Elder Leonid", 'n teks wat hy by Optina gevind het en wat "byna woord vir woord" gekopieer is. [7]

Struktuur

[wysig | wysig bron]
Dostojefski se notas vir Hoofstuk 5 van Die Karamazov-broers

Alhoewel dit in die 19de eeu geskryf is, bevat Die Karamazof-broers 'n aantal moderne elemente. Dostojefski het 'n verskeidenheid letterkundige tegnieke in die werk gebruik. Alhoewel hy naby aan die gedagtes en gevoelens van die protagonis verkeer, is die verteller 'n self-verklaarde skrywer; hy bespreek gereeld sy eie maniërismes en persoonlike persepsies in die roman, soveel so dat hy self 'n karakter word. Deur middel van sy beskrywings, smelt die verteller se stem weg in die van die mense wat hy beskryf, en brei dit dikwels tot die karakters se mees persoonlike gedagtes uit. Daar is geen gesaghebbende stem in die verhaal nie (sien Mikhail Bakhtin se "Problems of Dostoevsky's Poetics" vir meer inligting oor die verhouding tussen Dostojefski en sy karakters). Benewens die hoofverteller, is daar verskillende afdelings wat volledig deur ander karakters vertel word, soos die verhaal van die "Grand Inquisitor", en die bekentenisse van Zosima. Hierdie tegniek bevorder die tema van waarheid, en maak in die proses verskeie aspekte van die verhaal heeltemal subjektief.

Dostojefski gebruik individuele spraakstyle om die innerlike persoonlikheid van elke persoon uit te druk. Verskeie intrige-afwykings bied insig in ander oënskynlik minder belangrike karakters. Die verhaal in Boek 6 word byvoorbeeld feitlik geheel en al gewy aan Zosima se biografie, wat 'n bekentenis bevat van 'n man wat hy jare tevore ontmoet het. Dostojefski maak nie staat op 'n enkele bron of 'n groep hoofkarakters om die temas van hierdie boek oor te dra nie, maar maak deurgaans gebruik van 'n verskeidenheid standpunte en karakters.

Vertalings

[wysig | wysig bron]

Alhoewel Die Karamazof-broers reeds uit die oorspronklike Russies in 'n aantal tale vertaal is, bemoeilik die roman se uiteenlopende reeks stemme en letterkundige tegnieke die vertaling daarvan. Constance Garnett het die eerste Engelse vertaling geskryf wat in 1912 vrygestel is. [8]

In 1958 het David Magarshack en Manuel Komroff vertalings van die roman vrygestel, wat onderskeidelik deur Penguin-uitgewers en The New American Library of World Literature gepubliseer is. [9] In 1976 het Ralph Matlaw die werk van Garnett deeglik hersien vir sy Norton Critical Edition volume. [10] Dit was op sy beurt die basis vir Victor Terras se invloedryke "A Karamazov Companion". [11] 'n Ander gewilde vertaling is dié deur Julius Katzer, wat in 1981 deur Progress Publishers gepubliseer is en later deur Raduga Uitgewers Moskou herdruk is.

In 1990 het Richard Pevear en Larissa Volokhonsky 'n nuwe vertaling vrygestel; dit het in 1991 'n PEN/Boek-van-die-maand-vertaalprys gewen en positiewe resensies van The New York Times Book Review en die Dostojefski-kenner, Joseph Frank, ontvang, wat dit geprys het as die getrouste weergawe aan Dostojefski se oorspronklike Russies. [12]

In The Oxford Guide to Literature in English Translations skryf die akademikus Peter France met betrekking tot die vertalings van Constance Garnett: "[haar] vertalings lees maklik ... die basiese betekenis van die Russiese teks word oor die algemeen akkuraat weergegee. Dit is waar; soos wat kritici soos Nikoliukin aangetoon het; dat sy verkort en vereenvoudig; wat Dostojefski se kontraste demp en sy voortgesette ritmes en herhalings opoffer en die Russiese kleur daarvan verdof, en dat sy op allerlei maniere verklarings bied en dinge op allerhande maniere normaliseer .... Garnett verkort sommige van Dostojefski se vreemdhede ten einde 'n aanvaarbare Engelse teks te produseer, maar haar weergawes was in baie gevalle baanbrekerswerke; pragtig soos dit mag wees, maar die werk het hierdie vreemde nuwe stem [Dostojefski] toegelaat om die Engelse letterkunde storm te loop, en dit moontlik gemaak vir latere vertalers om verder te gaan in die soeke na meer oorspronklike stemme." [13]

Met betrekking tot David Magarshack se vertalings van Dostojefski sê France: "dit is nie seker of Magarshack [se werk] so goed as Garnett s'n is nie. Hy verbeter verseker sommige van haar foute; hy mik ook na 'n meer opgedateerde styl wat makliker in Engels vloei....Omdat die vertaling selfs meer aangepas is vir die Engels as Garnett se werk, ontbreek die vreemde element en opwinding selfs nog meer in Magarshack se vertaling." [14]

Oor die Amerikaanse weergawe van MacAndrew lewer hy as as volg kommentaar: "Hy vertaal redelik vryelik, verander besonderhede, herrangskik, verkort, en verduidelik die Russies sodat 'n teks geskep word wat nie oor 'n eiesoortige stem beskik nie." [14]

Oor McDuff se Penguin-vertaling skryf hy: "McDuff dra hierdie letterkunde die verste van al die vertalers. In sy Die Karamazof-broers word die vreemde, kieskeurige toon van die verteller goed weergegee in die voorwoord ... Soms kan die ingewikkelde styl daarvan die leser, wat onbekend is met Dostojefski se Russies, die vakmanskap van die vertaler laat bevraagteken. Op 'n meer ernstige noot, beteken dit dat die dialoog soms onmoontlik vreemd voorkom - en as gevolg daarvan eerder effe onaptytlik .... dit sorg vir moeilike leeswerk."[15]

Oor Pevear en Volokhonsky se vertaling skryf France: "Terwyl hulle ook die behoefte beklemtoon om die werklike, onverdunde Dostojefski voort te bring en die normalisering wat vroeëre vertalers beoefen het probeer vermy, produseer Pevear en Volokhonsky oor die algemeen 'n meer bevredigende kompromie tussen letterlikheid en leesbaarheid. In die besonder is hul weergawes van die dialoog dikwels lewendiger en meer aards as McDuff se weergawe. Dit moet ook gesê word dat die begeerte om die woordeskat of die sintaksis van die Russies te herhaal, onnodige ongemaklikheid en onduidelikheid tot gevolg het." [16]

In sy kommentaar op Ignat Avsey se vertaling skryf hy: "Sy nie-heeltemal ongekende keuse van 'n meer natuurlike Engelse formulering, is simptomaties van die algemene begeerte om sy teks te verengels ...."[16]

Invloed

[wysig | wysig bron]

Die Karamazof-broers het oor die jare heen 'n diep invloed op baie openbare figure uitgeoefen. Bewonderaars sluit wetenskaplikes soos Albert Einstein,[17] die filosoof Ludwig Wittgenstein[18] en Martin Heidegger,[19] sowel as skrywers soos Virginia Woolf,[20] Cormac McCarthy,[21] Kurt Vonnegut,[22] Haruki Murakami,[23] en Frederick Buechner in.[24]

Die Britse skrywer C. P. Snow skryf oor Einstein se bewondering vir die roman: "Die Karamazof-broers- dit was vir hom in 1919 die hoogste prestasie van alle letterkunde. Dit was steeds so toe ek in 1937 met hom gepraat het, en waarskynlik tot aan die einde van sy lewe."[25]

Sigmund Freud het dit "die wonderlikste roman wat ooit geskryf is" genoem, en was gefassineerd met wat hy beskou het as die Oedipus-temas wat daarin voorkom. In 1928 publiseer Freud 'n referaat met die titel "Dostojefski en vadermoord" waarin hy Dostojefski se eie neurose ondersoek.[26] Freud het beweer dat Dostojefski se epilepsie nie 'n natuurlike toestand was nie, maar eerder 'n fisiese manifestasie van die skrywer se verborge skuld oor die dood van sy eie vader. Daarvolgens sou Dostojefski (en alle ander seuns) 'n begeerte hê vir die dood van sy vader, vanweë 'n verskuilde begeerte vir sy moeder; met verwysing na die feit dat Dostojefski se epileptiese aanvalle op die ouderdom van 18 begin het, die jaar dat sy vader oorlede is. Dit volg derhalwe dat meer ooglopende temas van vadermoord en skuldgevoelens, veral in die vorm van die morele skuld wat deur die karakter Ivan Karamazof geïllustreer word, verdere letterkundige bewys van sy teorie is.

Franz Kafka het gevoel dat hy baie verskuldig was aan Dostojefski en Die Karamazof-broers vanweë die invloed daarvan op sy eie werk. Kafka het homself en Dostojefski "bloedverwante" genoem, miskien vanweë die Russiese skrywer se soortgelyke eksistensiële motiewe. Kafka het in groot mate aangetrokke gevoel tot die haat wat die broers teenoor hul vader in die roman toon, en bied sy eie weergawe van die gespanne vader-seun-verhouding, soos hy dit persoonlik ervaar het, in baie van sy werke aan. (veral in werke soos "Die Vonnis").[27]

James Joyce het geskryf:

Tolstoi het hom bewonder, maar was van mening dat hy oor weinig verhewe of artistieke gedagtes beskik het. Maar tog, soos hy gesê het, "het hy sy hart bewonder", welke kritiek baie waarheid bevat, want alhoewel sy karakters buitensporig en byna waansinnig optree, is hul nogtans stewig begrond ... Die Karamazof-broers ... het 'n diep indruk op my gemaak ... hy [Dostojefski] het 'n paar onvergeetlike tonele geskep [detail] ... Waansin mag u dit noem, maar daarin lê waarskynlik die geheim van sy genialiteit... Ek verkies die woord verhewenheid; verhewenheid wat soms met waansin kan saamsmelt. In werklikheid het al die groot mans uit die geskiedenis die geneigdheid in hulle gehad; dit was die bron van hul grootheid; die redelike man bereik niks.[28]

Daar word gesê dat die filosoof Ludwig Wittgenstein Die Karamazof-broers "so dikwels gelees het dat hy hele passasies daarvan uit sy kop uit geken het."[29] Wittgenstein het 'n eksemplaar van die roman saamgeneem na die oorlogsfront tydens die Tweede Wêreldoorlog; dit was een van die min besittings wat hy saamgeneem het.[29]

Martin Heidegger, die hooffiguur van eksistensialisme, identifiseer Dostojefski se gedagtes as een van die belangrikste bronne vir sy vroeë en bekendste boek, Being and Time.[30] Van die twee portrette wat Heidegger teen die muur van sy kantoor gehou het, was een van Dostojefski.[31]

Volgens die filosoof Charles B. Guignon, het die mees fassinerende karakter van die roman, Ivan Karamazof, teen die middel van die twintigste eeu die ikoon geword van die eksistensialistiese opstand in die werke van die eksistensialistiese filosowe Albert Camus en Jean-Paul Sartre.[31] Camus het in sy boek uit 1951 getiteld Die Rebel, gefokus op Ivan Karmazof se opstand. Een van die bekendste gedeeltes van die roman, soos vertel deur die karakter Ivan, bevat die titel "The Grand Inquisitor", en is waarskynlik een van die bekendste passasies in moderne letterkunde vanweë die idees daarin vervat oor die menslike aard, vryheid, mag, gesag en godsdiens, sowel as vir die fundamentele dubbelsinnigheid daarvan.[31] 'n Verwysing daarna kan gevind word in die Engelse romanskrywer Aldous Huxley se Brave New World Revisited en die Amerikaanse skrywer David Foster Wallace se roman Infinite Jest.

Die Nobel laureaat William Faulkner het die boek gereeld herlees en beweer dat dit sy grootste letterkundige inspirasie naas die werke van Shakespeare en die Bybel is. Hy het een keer geskryf dat hy van mening is dat die Amerikaanse letterkunde nog niks groot genoeg opgelewer het wat vergelyk kan word met Dostojevski se roman nie.[20]

In 'n essay oor Die Karamazof-broers wat na die die Russiese rewolusie en die Eerste Wêreldoorlog geskryf is, beskryf die Nobelpryswenner Hermann Hesse Dostojefski as, nie 'n "digter" nie, maar 'n "profeet".[32] Die Britse skrywer W. Somerset Maugham het die boek opgeneem in sy lys van tien grootste romans ter wêreld.[33]

Die kontemporêre Turkse Nobelpryswenner Orhan Pamuk het tydens 'n lesing in Sint Petersburg gesê dat sy lewe verander is nadat hy Die Karamazof-broers gelees het. Hy voel dat Dostojefski deur sy verhaal heeltemal unieke insigte in die lewe en die menslike aard openbaar.[20]

Die Amerikaanse filosofiese romansier Walker Percy het in 'n onderhoud gesê: "My model is byna altyd Dostojefski. Hy was 'n man met baie sterk oortuigings, maar sy karakters het die kragtigste temas, kwessies en tendense van sy tyd geïllustreer en ingelei. Ek dink die grootste roman van alle tye is waarskynlik Die Karamazof-broers, wat ... byna alles profeteer en voorspel het- al die bloedige gemors en kwessies van die 20ste eeu."[34]

Pous Benedictus XVI het die boek in die 2007 sikliese Spe Salvi aangehaal. [35]

Die Sowjetse kommunistiese diktator Joseph Stalin het Dostojefski sedert sy jeugjare gelees en die skrywer as 'n groot sielkundige beskou. Sy eksemplaar van Die Karamazof-broers onthul uitgebreide notas en aantekeninge in die kantlyne wat hy gemaak het tydens die lees van die werk, wat deur verskeie navorsers bestudeer en geanaliseer is.[36][37] Die Russiese politikus Wladimir Poetin het Die Karamazof-broers al beskryf as een van sy gunsteling boeke.[38]

Volgens die Serwiese nuusagentskap Tanjug het die Serwiese president Aleksandar Vučić Dostojefski beskryf as sy gewildste romanskrywer en gesê: "Die Karamazof-broers is miskien die beste werk van wêreldliteratuur".[39] Die Amerikaanse eerste dame Laura Bush het gesê dat sy 'n bewonderaar van die roman is. [40]

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Lantz, pp. 240–42
  2. ↑ Complete Works, vol. 17, bl. 427
  3. ↑ Complete Works, vol . 17, bl. 430
  4. ↑ Lantz, bl. 40–41
  5. ↑ Frank (2003), bl. 383–84
  6. ↑ Henry Hitchings (2012). Who's Afraid of Jane Austen? How to Really Talk About Books You Haven't Read. Hodder & Stoughton. p. 127. ISBN 978-1-84854-719-3.
  7. ↑ Figes, Orlando (2002). Natasha's Dance, A Culture History of Russia. New York: Picador. bl. 325
  8. ↑ Jones, Terry, bl. 216
  9. ↑ Manuel Komroff, The Brothers Karamazov. New York, 1957.
  10. ↑ Ralph E. Matlaw, The Brothers Karamazov. New York: W.W. Norton, 1976, 1981
  11. ↑ Victor Terras, A Karamazov Companion. Madison, WI: University of Wisconsin Press, 1981, 2002.
  12. ↑ David Remnick (7 November 2005). "The Translation Wars". The New Yorker (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2014. Besoek op 23 April 2008.
  13. ↑ France, Peter. Entry: Dostoevsky, under Russian.The Oxford Guide to Literature in English translations (2000, Oxford University Press), bl. 595–96.
  14. ↑ 14,0 14,1 France, Peter.Entry:Dostoevsky, under Russian. The Oxford Guide to Literature in English translations (2000, Oxford University Press), bl. 596.
  15. ↑ France, Peter. Entry: Dostoevsky, under Russian. The Oxford Guide to Literature in English translations (2000, Oxford University Press), bl. 596–97.
  16. ↑ 16,0 16,1 France, Peter. Entry: Dostoyevsky, under Russian. The Oxford Guide to Literature in English translations (2000, Oxford University Press), bl. 597.
  17. ↑ The Collected Papers of Albert Einstein, Volume 9: The Berlin Years: Correspondence, January 1919 – April 1920
  18. ↑ Malcolm, Norman; Von Wright, G.H.; Wittgenstein, Ludwig (2001). Ludwig Wittgenstein: A Memoir. Oxford University Press. p. 45. ISBN 0-19-924759-5.
  19. ↑ Schalow, Frank. Heidegger and the Quest for the Sacred: From Thought to the Sanctuary of Faith. Springer Verlag. p. 23. ISBN 978-1-4020-0036-2.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Guzeva, Alexandra (2 Mei 2018). "5 Western writers influenced by Fyodor Dostoyevsky". www.rbth.com (in Engels (VSA)). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020. Besoek op 20 April 2019.
  21. ↑ Hage, Erik. Cormac Mccarthy: A Literary Companion. McFarland. p. 71. ISBN 978-0-7864-5559-1.
  22. ↑ Vonnegut, Kurt (1999). Slaughterhouse-Five. Dial Press Trade Paperback. p. 160. ISBN 978-0-385-33384-9.
  23. ↑ Anderson, Sam (21 Oktober 2011). "The Fierce Imagination of Haruki Murakami". The New York Times (in Engels). ISSN 0362-4331. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2020. Besoek op 24 Augustus 2016.
  24. ↑ Dale., Brown, W. (1997). Of fiction and faith : twelve American writers talk about their vision and work. Grand Rapids, Mich.: W.B. Eerdmans Pub. ISBN 0802843131. OCLC 36994237.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  25. ↑ Moszkowski, Alexander (1972). Conversations with Einstein. London: Sidgwick and Jackson. pp. vii. ISBN 0283979240.
  26. ↑ Freud, S. (1 Januarie 1945). "Dostoevsky and parricide". The International Journal of Psycho-Analysis. 26: 1–8. ISSN 0020-7578. PMID 21006519.
  27. ↑ Roman S. Struc. "Kafka and Dostoevsky as Blood Relatives" (in Engels). University of Toronto. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Julie 2012. Besoek op 8 Junie 2012.
  28. ↑ James Joyce,"Conversations with James Joyce"
  29. ↑ 29,0 29,1 Monk, Ray (1991). Ludwig Wittgenstein: The Duty of Genius (in Engels). Penguin Books. pp. 136. ISBN 978-0140159950.
  30. ↑ "Heidegger, Martin: Frühe Schriften – Vittorio Klostermann – Philosophie, Recht, Literatur, Bibliothek". www.klostermann.de (in Duits). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Augustus 2019. Besoek op 24 Augustus 2016.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Dostoyevsky, Fyodor; Guignon, Charles B. (1993). The Grand Inquisitor: With Related Chapters from The Brothers Karamazov (in Engels). Hackett Publishing. ISBN 0872201937.
  32. ↑ Connolly, Julian W. (2013). Dostoevsky's The Brothers Karamazov (in Engels). A&C Black. ISBN 978-1623560508.
  33. ↑ Maugham, W. Somerset (2010). Ten Novels And Their Authors (in Engels). Random House. ISBN 978-1409058427.
  34. ↑ Desmond, John F. (Spring 2012). "Fyodor Dostoevsky, Walker Percy and the Demonic Self". The Southern Literary Journal. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 April 2019. Besoek op 27 Mei 2020 – via questia.
  35. ↑ Spe salvi , afdeling 44, 2007: "Genade kanselleer nie geregtigheid uit nie. Dit maak nie verkeerd reg nie, dit is nie 'n spons wat alles wegvee nie, sodat enigiets wat iemand op aarde gedoen het, ewe veel waarde het nie. Dostojefski was byvoorbeeld reg om te protesteer teen hierdie soort Hemel en daardie soort genade in sy roman Die Karamazof-broers. Kwaaddoeners sit op die ou end nie sonder onderskeid langs hul slagoffers aan tafel by die ewige banket asof niks gebeur het nie.", aangehaal in God and the Devil are Fighting: The Scandal of Evil in Dostoyevsky and Camus, deur Stephen M. O'Brien.
  36. ↑ "Stalin's Brothers Karamazov - Hungarian Review". www.hungarianreview.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Maart 2018. Besoek op 24 Augustus 2016.
  37. ↑ Brinkley, Tony; Kostova, Raina (1 Januarie 2006). "Dialogic Imaginings: Stalin's Re-Reading in the 1930s of the Brothers Karamazov". The Dostoevsky Journal. 7 (1): 55–74. doi:10.1163/23752122-00701003. ISSN 2375-2122.
  38. ↑ Bezrukov, Artem. "Vladimir Putin's 9 favorite books". favobooks.com. Besoek op 24 Augustus 2016.
  39. ↑ "Vucic: SAD vec imaju bazu u Srbiji". politika.co.rs (in Kroaties). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Oktober 2018.
  40. ↑ "The Former First Lady As A Literary Device". The New Yorker (in Engels). 16 Oktober 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Junie 2018. Besoek op 24 Augustus 2016.