Dolly Rathebe

Dolly Rathebe
Geboorte (1928-04-02)2 April 1928
Sterfte 16 September 2004 (op 76)
Nasionaliteit Suid-Afrikaans
Beroep(e) Aktrise
Internet-rolprentdatabasis-profiel

Dolly Rathebe (2 April 1928 – 16 September 2004)[1] was 'n Suid-Afrikaanse aktrise en sangeres, wat saam met die Elite Swingsters-jazzgroep opgetree het, en in Alf Herbert se African Jazz and Variety Show. Sy was ook bekend vir haar rolle in die rolprente African Jim (1949), The Magic Garden (1951), Mapantsula (1988), en Cry, the Beloved Country (1995).

Rathebe is op 16 September 2004 aan 'n beroerte oorlede.[2]

Musiekloopbaan

[wysig | wysig bron]

Rathebe is in Randfontein, Suid-Afrika, gebore, maar het in Sophiatown grootgeword, wat sy beskryf as "'n wonderlike plek". Sy is omstreeks 1948 ontdek nadat sy tydens 'n piekniek in Johannesburg gesing het.[3]'n Talentagent van Gallo het haar genader en dit het nie lank geduur voordat sy 'n ster geword het nie.[4]

Rathebe het in 1949 op 21-jarige ouderdom bekendheid verwerf toe sy as 'n nagklub-sanger in die Britse film Jim Comes To Jo'burg verskyn het - die eerste film wat stedelike Afrikane in 'n positiewe lig uitgebeeld het. Tydens 'n fotosessie vir die tydskrif Drum op 'n mynhoop is Rathebe en die wit fotograaf, Jürgen Schadeberg, in hegtenis geneem ingevolge die Ontugwet, wat interrasseverhoudinge verbied.

Toe Alf Herbert se African Jazz and Variety-show in 1954 open, tree Rathebe op en bly dit jare lank as die belangrikste trekpleister van Herbert. Sy het 'n internasionale ster geword toe sy in 1964 saam met die Afro-jazzgroep, die Elite Swingsters, gesing het.

Nadat Sophiatown in die laat 1950's en vroeë 1960's deur die Apartheidsregering platgestoot is, het Rathebe dit al moeiliker gevind om op te tree, veral nadat 'n aandklokreël van 20:00 ingestel is. Sy het saam met haar gesin na die Kaapstad verhuis, en om te oorleef, het sy jare lank 'n sjebeen bedryf.

In 1989 het Rathebe weer met die Elite Swingsters verenig om op te tree in 'n rolprent wat in Johannesburg in die 1950's afspeel. Die groep het saamgebly en 'n nuwe album, Woza, uitgereik in 1991. Dit is gevolg deur nog twee albums, A Call for Peace (1995) en Siya Gida / We Dance (1997).

In 2001 ontvang Rathebe die lewenslange bydrae toekenning tydens die South African Music Awards.

In 2003, op 75-jarige ouderdom, verskyn Rathebe in 'n Johannesburgse program Sof'Town, A Celebration!, waar sy 'Randfontein' sing, die verhaal van 'n dronk mynwerker wat terugkeer huis toe om sy vrou in die bed te vind saam met 'n ander man, wie dan geslaan en uitgejaag word.

Gemeenskapswerk

[wysig | wysig bron]

In haar laaste jare was Rathebe 'n toonaangewende lig in die Ikageng Women's League in Pretoria. Sy befonds die bou van 'n veeldoelige saal in die Sofasonke-dorpie naby Klipgat, noord van Pretoria. Die saal heet Meriting kwaDolly, wat 'Dolly se toevlugsoord' beteken.

In 2004 word die Suid-Afrikaanse Orde van Ikhamanga in Silwer aan Rathebe toegeken vir haar 'uitstekende bydrae tot musiek en die uitvoerende kunste en toewyding aan die ideale van geregtigheid, vryheid en demokrasie'.

Filmografie

[wysig | wysig bron]

Rolprente

[wysig | wysig bron]
  • 1949: African Jim
  • 1951: The Magic Garden
  • 1988: Mapantsula
  • 1995: Cry, the Beloved Country
  • 2003: Sophiatown

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Shola Adenekan, "Dolly Rathebe - South Africa's first internationally renowned black diva", The Guardian, 28 September 2004.
  2. ↑ "Dolly Rathebe dies". South African Government. 10 November 2004. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 September 2007. Besoek op 23 April 2007.
  3. ↑ "Dolly Rathebe | Biography & History | AllMusic". AllMusic. Besoek op 10 September 2018.
  4. ↑ sahoboss (17 Februarie 2011). "Dolly Rathebe". South African History Online (in Engels). Besoek op 10 September 2018.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]