Eupen
Eupen Néau | |
|---|---|
Munisipaliteit | |
 Uitsig oor Eupen | |
 Vlag  Wapen | |
 Ligging van Eupen in die provinsie Luik | |
| Koördinate: 50°38′00″N 6°02′00″O / 50.63333°N 6.03333°O | |
| Land |  België |
| Gewes (deelstaat) |  Wallonië |
| Provinsie |  Luik |
| Gemeenskap |  Duitstalige Gemeenskap |
| Regering | |
| • Burgemeester | Karl-Heinz Klinkenberg ((PFF) |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 103,74 km2 (40,05 vk. myl) |
| Bevolking | |
| • Totaal | 19 450 |
| • Digtheid | 187/km2 (480/vk. myl) |
| Poskode | 4700 (Eupen), 4701 (Kettenis) |
| Skakelkodes | 087 |
| Webwerf | www.eupen.be |
Eupen (Oudfrans: Néau) is die hoofstad van die Duitstalige Gemeenskap in Oos-België en lê in die provinsie Luik, sowat 16 kilometer van Aken (Duitsland) en 45 kilometer van Maastricht (Nederland) en die stad Luik (België). Sowat negentig persent van die ongeveer 19 000 inwoners (2011) is Duitstalig, net tien persent het Frans as hulle moedertaal. Die meeste inwoners is twee- of drietalig.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die eerste historiese dokument, wat na Eupen en die Nikolaaskapel verwys, dateer uit die jaar 1213. In 1288 is die Hertogdom Limburg onder Jan I van Brabant as gevolg van die Slag van Worringen by Brabant ingelyf. 1387 het Brabant en Limburg onder die heerskappy van die Huis Boergondië gekom. In die oorlog teen Gelderen is Eupen neergebrand.
1477 het Eupen saam met Brabant en Limburg onder die heerskappy van die Oostenrykse Habsburgers gekom. Keiser Karel V het in 1544 die reg om twee vrye jaarmarkte te hou. Eupen het in hierdie tydperk veral danksy die handel met lakens en naels bekendheid verwerf. In 1555 het Eupen saam met Brabant en Limburg onder die heerskappy van die Spaanse Habsburgers gekom.
.jpg)
Die eerste verwysing na Eupen se Protestantse beweging is in 1565 aangeteken. 1582 is sowat die helfte van die stad deur Nederlandse huursoldate afgebrand, en in 1635 het 'n pesepidemie 'n groot aantal slagoffers geëis. In 1648 het Eupen 'n vrye gebied in eie reg geword en in 1674 stadstatus verkry.
Die eerste fabriek, wat fyn lakens vervaardig het, is in 1680 opgerig. Agt jaar later, aan die begin van sy bloeitydperk, het Eupen die reg verkry om vyf jaarmarkte te hou. In 1695 het die stad ook 'n parogie geword.
Ná die Vrede van Utrecht het Eupen in 1713 saam met Brabant en Limburg weer onder die heerskappy van die Oostenrykse Habsburgers gekom. Die eerste kollege van koopmanne, 'n soort kamer van koophandel, is in 1783 gestig.
In 1794 het Eupen onder Franse heerskappy gekom. 1815 is Eupen volgens 'n besluit van die Weense Kongres by die Rynprovinsie van die Koninkryk Pruise ingelyf. Die eerste koerant in Eupen het in 1827 verskyn.
As gevolg van die Verdrag van Versailles is Eupen in 1920 deur die Duitse Ryk aan België afgestaan. Die stad het tot 1925 deel uitgemaak van die generaal-gouvernement Eupen-Malmedy onder generaal Herman Baltia.
Die Nasionaalsosialistiese Duitse Ryk het die gebiede van Eupen, Malmedy en Sankt Vith op 18 Mei 1940 geannekseer. Amerikaanse troepe het die gebiede in September 1944 bevry.
Koning Boudewyn I het in 1983 'n nuwe wapen aan Eupen toegeken, en in dieselfde jaar het Eupen die setel van die regering van die Duitstalige Gemeenskap geword.
Politiek
[wysig | wysig bron]Ná die omvorming van België tot 'n federale staat het Eupen die setel van die regering en parlement van die Duitstalige Gemeenskap geword. Dit fungeer as die politieke sentrum van die Duitse minderheid in België (sowat 73 000 mense).
Toerisme
[wysig | wysig bron]
Eupen lê aan die rand van die natuurpark Hohes Venn-Eifel en word in die ooste en suide deur bosse en in die weste deur weivelde omring.
Die middestad van Eupen met sy talle burgerhuise uit die 18de eeu is 'n belangrike besienswaardigheid. Die Sint-Nikolaaskerk op die historiese markplein is volgens planne van die Akense argitek Laurenz Mefferdatis in 1722 opgerig en sy hoogaltaar uit die jaar 1744 is deur Johann Josef Couven ontwerp.
Op die historiese Werthplein lê die monument vir gevalle soldate met Sint-Joris die Drakendoder, wat in die Pruisiese tydperk opgerig is, die Werthkapel en 'n aantal burgerhuise uit die tydperk tussen 1650 en 1800. Bekende museums is die stedelike museum in die historiese Gospertstraat en 'n sjokolademuseum in die nywerheidsgebied van Eupen.
In die omgewing van Eupen lê die Weservalleidam, België se belangrikste reservoir van drinkwater, en die landskap Hohes Venn (Frans: Hautes Fagnes) met die natuurparksentrum Botrange. Die Gileppedam tien kilometer wes van Eupen was in 1856 die grootste betondamwal in Europa.
