Galba (keiser)

Servius Galba

Tydvak Vierkeiserjaar
Voorganger Nero
Periode 10 Junie 68 – 15 Januarie 69
Opvolger Otho
Geboortedatum 24 Desember 3 v.C.[1]
Sterfdatum 15 Januarie 69
Geboortenaam Servius Sulpicius Galba
Keisernaam Servius Sulpicius Galba Imperator Caesar Augustus
Vader Gaius Sulpicius Galba
Moeder Mummia Achaica
Adopsie-moeder Livia Ocellina
Kinders Twee seuns, vroegtydig dood
Adopsie-seun Lucius Calpurnius Piso Licinianus
Eggenote Aemilia Lepida
Broer van Gaius Sulpicius Galba

Servius Sulpicius Galba (24 Desember 3 v.C., Terracina – 15 Januarie 69, Rome was 'n Romeinse senator en generaal, die eerste princeps (dws. keiser) in die vierkeiserjaar 69 . Hy was die eerste princeps wat nie tot die Juliaans-Claudiese dinastie behoort het nie en regeer slegs vir sewe maande.

Biografie

[wysig | wysig bron]

Geboorte en vroeë loopbaan

[wysig | wysig bron]

Galba is op 24 Desember 3 v. C. gebore in Tarracina in Campanië die seun van Gaius Sulpicius Galba, Romeinse Konsul en Mummia Achaica.[2] Aan sy vader se kant behoort hy tot die gens Sulpicia en sy moeder was 'n kleindogter van Quintus Lutatius Catulus en agterkleindogter van Lucius Mummius Achaicus, twee prominente Romeine. Sy vader hertrou met die ryk en mooi Livia Ocellina (familie van Livia Drusilla ).[3] Livia adopteer Galba waarna hy sy naam verander na Lucius Livius Ocella.[4] Sy stiefma besit ook eiendomme by Tarracina wat Galba na haar dood geërf het.[5] Nie alleen sy grootvader, maar ook sy voorgangers Augustus en Tiberius het Galba se heerskappy voorsien.[6]

Nadat hy die toga virilis aangeneem het, het hy gedroom dat die godin Fortuna hom besoek het en gesê het dat sy al lange tyd voor sy deur gewag het. Toe hy wakker word vind hy 'n beeld van Fortuna by die deur van sy huis se atrium. Hy het die beeld na sy buiteverblyf in Tusculum geneem en haar daar vereer.[7] Hy het die vrye kunste en die reg bestudeer.[8]

Sy verwantskap met Livia Drusilla het sy loopbaan bevorder en hy het haar hoog geag.[9] Hy het vyftig miljoen sesterses by haar geërf, Tiberius het dit verminder na slegs 'n half miljoen, maar die is ook nooit uitbetaal nie.[10] In die jaar 20 word hy "praetor" op 23-jarige leeftyd, hoewel 'n mens minstens 30 moes wees vir die amp.[11] Daarna is hy as propraetor na die provinsie "Gallia Aquitania" gestuur.[12]

Hy trou met Aemilia Lepida en het twee seuns by haar. Na haar dood en die van sy seuns bly hy wewenaar ondanks die vlerkslepery van Agrippina major, self toe hy nog getroud was.[8]

In 33 word Galba saam met Lucius Cornelius Sulla Felix consul ordinarius.[13] In 39 vervang hy Gnaius Cornelius Lentulus Gaetulicus , wat in opstand was teen Caligula, as legatus Augustus pro praetore (dws. aanvoerder) van die legioene in Germania Superior.[14] Toe Caligula in 41 vermoor is, probeer Galba nie om die mag oor te neem nie, ondanks die aandrang van sy vriende.[15] Claudius het hom daarvoor beloon deur in 43 te wag met 'n ekspedisie na Britannia totdat Galba van 'n siekte herstel het en kon saamgaan as "comes" (metgesel).[15] Waarskynlik was Galba van 44 tot 46 proconsul (dws. goewerneur) van die Romeinse provinsie "Africa" met die opdrag om die gebied tot rus te bring.[15] Weens sy streng optrede in Germania Superior en Africa word die ornamenta triumphalia aan hom toegeken en word hy lid van die priester-kolleges van die quindecemviri, Titii en Augustales.[16] In 60 word Galba, wat toe al sestig was deur Nero aangestel as legatus Augustus pro praetore (dws. goewerneur) van "Hispania Tarraconensis".[16] Hy het die provinsie agt jaar lank bestuur.[17]

Opstand teen Nero

[wysig | wysig bron]

Toe hy in 67 gehoor het dat daar 'n opstand in Gallia uitgebreek het en briewe van Gaius Iulius Vindex ontvang het waarin hy gevra word om "beskermer en leier van die menslike ras" te word, het hy die opdrag aanvaar. Hy het eerder briewe van Nero onderskep waarin die sy "procuratores" opdrag gee om Galba uit die weg te ruim.[18] In 68 kom hy werklik in opstand teen Nero. Toe sy soldate hom in April 68 uitroep tot "imperator", weier hy die titel, maar vra vir die titel legatus Senatus Populique Romani (legaat van die senaat en die Romeinse volk), waarmee hy die bal in die kamp van die senaat speel.[19] Die senaat verklaar hom egter op Nero se versoek tot hostis publicus (staatsvyand).[20] Hy het nuwe troepe bymekaar gemaak, waaronder die legio VII Galbiana of Gemina, asook auxilia (hulptroepe).[21] Hy rig 'n concilium (raad) op van die vooraanstaandes van die provincia en stel jong equites (ruiters) aan as lyfwagte.[22] Hy wil hom voordoen as die nuwe Augustus wat die staat sou red, soos blyk uit die inskripsies van die munte wat hy laat slaan het: LIBERTAS RESTITUTA (libertas (vryheid) herstel), ROM RENASC (Rome hergebore) en SALUS GENERIS HUMANI (redder van die mensheid).[23] Galba het Otho van Lusitania en Aulus Caecina Alienus, die quaestor van Hispania Baetica aan sy kant gekry,[24] maar in Mei 68 het Lucius Clodius Macer, die legatus legionis van die legio III Augusta in Afrika, in opstand gekom teen Nero en sny die graanvoorsiening na Rome af. Omdat hy Galba nie wil erken nie,[25] noem hy homself propraetor, slaan sy eie munte en rig die nuwe legioen legio I Macriana liberatrix op. Galba laat hom eksekuteer. In dieselfde periode voer Lucius Verginius Rufus, de legatus Augustus pro praetore van Germania Superior, die gekombineerde strydkragte van Germania Superior en Inferior aan om Vindex uiteindelik te verslaan by Vesontio in Gallia Lugdunensis.[26] Verginius weier egter de titel van imperator, wat hom aangebied word deur sy troepe en die troepe aan die Donau.[27] Galba trek terug na Clunia, waar hy wag op verder verwikkelinge.[28]

Galba word princeps

[wysig | wysig bron]
Denarius met 'n borsbeeld van Galba aan die voorkant en die inskripsie IMP SER GALBA CAESAR AVG en aan die agterkant die godin Victoria.

Uiteindelik ontvang hy die tyding van Nero se selfmoord en sy eie erkenning as princeps op 8 Junie 69 deur die Pretoriaanse Garde en die senaat. Van daar af neem hy die titel Imperator Servius Galba Caesar Augustus aan. Hy het glo die titel Caesar pas aangeneem toe hy reeds uit Hispania vertrek het op pad na Rome.[29] Naderhand neem hy ook die titel tribunicia potestas aan en word hy aangestel as Pontifex Maximus.

Nymphidius het intussen sy posisie in Rome versterk en daaraan begin dink om self die mag in hande te neem. Toe hy hom deur die Pretoriaanse Garde wil laat uitroep tot Imperator is hy deur hulle vermoor. Toe Galba hiervan te hore kom, het hy Nymphidius se bondgenote laat vermoor.[30] Voordat hy egter Rome bereik, word hy gekonfronteer met een ruwe bende wat Nero as legioen wou gebruik teen Vindex. Hulle eis nou inlywing by die legioene en kasernes. Omdat hulle nie wou padgee nie het Galba se troepe hulle aangeval en baie van hulle vermoor.[31]

Ondergang

[wysig | wysig bron]

Galba se intog in Rome, met Otho aan sy sy, verloop nie baie goed nie. Boonop het sy aristokratiese en outoritêre houding sowel die soldate as die senaat teen hom laat draai. Hy weier die beloofde "donativum" aan die Pretoriaanse Garde. Hy ontbind ook die Germaanse keiserlike wag wat deur Gaius Marius ingestel en deur Augustus uitgebou is. Sy toekenning van Romeinse burgerskap aan die Galliese stamme wat hom gehelp het in die stryd teen Vindex was 'n belediging vir die legioene in Germania Superior. Hy het ook hulle aanvoerder Verginius Rufus vervang. Ten slotte het hy by sy aankoms in Rome 'n nuwe legioen wat daar gestig is "gedesimeer" wat daartoe gelei het dat die soldate teen hom gedraai het. Hy het ook hardhandig teen die senaat opgetree. Senator en "consul designatus" Cingonius Varro wat met Nymphidius saamgesweer het en Lucius Clodius Macer wat in Afrika teen Nero in opstand gekom het, maar Galba nie wou erken nie, het hy laat eksekuteer. Sy korrupte raadgewers soos Titus Vinius, 'n generaal uit Hispania, die nuwe "praefectus praetorio" Cornelius Laco en sy vrygelate slaaf Icelus het hy laat opneem in die orde van die "equites". Nero se uitspattige uitgawes het hom gedwing om nuwe belastings te hef wat hom nie gewild gemaak het onder die gewone burgers nie.

Toe hy op 1 Januarie 69 sy tweede konsulaat begin met die korrupte Titis Vinius as konsul, weier die legioene in Mogontiacum in Germania Superior om die eed van trou af te lê en vernietig beelde van Galba. Die volgende dag roep hulle Aulus Vitellius uit tot Imperator op aanstigting van Fabius Valens en Aulus Caecina Alienus.[32] Toe Galba van die muitery te hore kom, adopteer hy Lucius Calpurnius Piso Licinianus op 10 Januarie 69 waardeur hy hom aandui as sy opvolger. Otho het gedink dat sy hulp aan Galba hom die uitverkore opvolger sou maak, en gryp toe self die mag. Op 15 Januarie 69 word hy, Otho, deur die Pretoriaanse Garde uitgeroep tot "princeps".[33] Galba word deur muitende ruiters naby die Lacus Curtius op die Forum Romanum vermoor. Sy lyk word begrawe in sy tuine aan die Via Aurelia. Daar word 'n damnatio memoriae (verdoeming van die nagedagtenis) oor hom uitgespreek, maar dié word op 1 Januarie 70 onder Vespasianus deur die senaat ongedaan gemaak.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Moderne Bronne

[wysig | wysig bron]

Antieke bronne

[wysig | wysig bron]
  • Plutarchus, Galba.
  • Suetonius, Galba.
  • Tacitus, Historiae I 1-42.
  • Lucius Cassius Dio, Historia Romana LXIV 1-6.
  • Aurelius Victor, De Caesaribus 6.
  • Eutropius, Historia ecclesiastica VII 10.

Voetnota's

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Gaius Suetonius Tranquillus, Galba 4.1, maar sy geboortejaar word aan die einde van sy lewe (Galba 23) as 5 v. C. aangegee (vgl. Lucius Cassius Dio, LXIV (of LXIII?) 6.52 en Publius Cornelius Tacitus, Historiae I 27.1.).
  2. ↑ Suetonius, Galba 4.1. en Plutarchus, Galba 3.1.
  3. ↑ Plutarchus, Galba 3.2.
  4. ↑ Suetonius, Galba 4.1.
  5. ↑ W. Eck, Sulpicii Galbae und Livii Ocellae – zwei senatorische Familien in Tarracina, in Listy Filologické 114 (1991), pp. 93-100.
  6. ↑ Suetonius, Galba 4.1-2. , Tacitus, Ann. VI 20.2 en Flavius. Jos., Ant. Iud. XVIII 216.
  7. ↑ Suetonius, Galba 4.3.
  8. ↑ 8,0 8,1 Suetonius, Galba 5.1.
  9. ↑ Suetonius, Galba 5.2,en Plutarchus., Galba 3.2, 14.3.
  10. ↑ Suetonius, Galba 5.2. en Suetonius, Tiberius 51.2.
  11. ↑ Suetonius, Galba 5.2.
  12. ↑ Suetonius, Galba 6.1.
  13. ↑ Suetonius, Galba 5.1. .
  14. ↑ Suetonius, Galba 6.2.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Suetonius, Galba 7.1.
  16. ↑ 16,0 16,1 Suetonius, Galba 8.1.
  17. ↑ Suetonius, Galba 8.
  18. ↑ Suetonius, Galba 9.2.
  19. ↑ Suetonius, Galba 10.1. en Cassius Dio, LXIII 23.
  20. ↑ Plutonius, Galba 5.4.
  21. ↑ Suetonius, Galba 10.2; P. Le Roux, L'armée romaine et l'organisation des provinces ibériques d'Auguste à l’invasion de 409, Parijs, 1982, pp. 131-132; W. Eck, Fünf 'Ehreninschriften' auf Bronze aus Spanien, in Chiron 27 (1997), pp. 203ff.
  22. ↑ Suetonius, Galba 10.2-3.
  23. ↑ C.H.V. Sutherland, Roman Imperial Coinage, I.2, Londen, 1984, pp. 197-215, 216-257. Vir sy voorstelling as die nuwe Augustus, sien C.L. Murison, Galba, Otho and Vitellius: Careers and Controversies, Hildesheim, 1993, pp. 31-44.
  24. ↑ R. Syme, Partisans of Galba, in Historia 31 (1982), pp. 460-483.
  25. ↑ Plut., Galba 6.1-2.
  26. ↑ Plutonius, Galba 6.1-3.
  27. ↑ Cassius Dio, LIII 24-25. Cf. Plut., Galba 6.2.
  28. ↑ Plut., Galba 6.4.
  29. ↑ C.L. Murison, Galba, Otho and Vitellius: Careers and Controversies, Hildesheim, 1993, pp. 27-30. Vir die toestand in Rome, sien K. Wellesley, The Long Year A.D. 69, Bristol, 19892, pp. 15-30.
  30. ↑ Plutonius, Galba 2, 8-9, 13-15.
  31. ↑ Tacitus, Hist. I 6.2, Plutonius, Galba 15, Cassius Dio, LXIV 3.1-2. Sien ook C.L. Murison, Galba, Otho and Vitellius: Careers and Controversies, Hildesheim, 1993, pp. 63-64.
  32. ↑ Tacitus, Hist. I 52.3, 61.1.
  33. ↑ Tacitus, Hist. I 21.1.


Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.