Louisiana (Nieu-Frankryk)

Louisiane (fr)
Louisiana (en)

1682–1762 1800–1803
Ligging of Frans-Louisiana
Hoofstad	La Nouvelle-Orléans (New Orleans)
Taal/Tale	Frans
Godsdiens	Rooms-Katolieke Kerk
Regering	Monargie
Geskiedenis
- Gevestig	1682 1800

Louisiana (Frans: La Louisiane; vanaf omstreeks 1879: La Louisiane française) of Frans-Louisiana was 'n administratiewe distrik van Nieu-Frankryk. Die gebied, wat tussen 1682 en 1762 en nog eens tussen 1802 en 1803 onder Franse bewind gestaan het, is deur die Franse verkenner René-Robert Cavelier, Sieur de la Salle ter ere van koning Lodewyk XIV Louisiana genoem, terwyl die magtige Mississippi die Colbertrivier gedoop is - 'n naam wat ter ere van Lodewyk XIV se minister van finansies, Jean-Baptiste Colbert, gekies is, maar uiteindelik weer in vergetelheid geraak het. Die inheemse Ojibwa-naam Mississippi sou later algemeen gebruiklik wees.^[1]

Die distrik het oorspronklik oor 'n wye geografiese gebied gestrek wat die grootste deel van die Mississippirivier se dreineringsgebied ingesluit en vanaf die Groot Mere in die noorde suidwaarts tot die kusgebied van die Golf van Mexiko, en vanaf die Appalache-bergreeks in die ooste weswaarts tot die Rotsgebergte gestrek het. Die kolonie is verder onderverdeel in Bo-Louisiana (Frans: Haute-Louisiane), 'n streek wat noord van die Arkansasrivier gestrek het (soms ook Pays des Illinois genoem), en Laer Louisiana (Basse-Louisiane).

Alhoewel die Franse verkenning van die gebied reeds gedurende die regentskap van Lodewyk XIV begin het, is vanweë die gebrek aan menslike en finansiële hulpbronne min aandag aan die ekonomiese ontwikkeling van die kolonie geskenk. Ná sy nederlaag in die Sewejarige Oorlog is Frankryk in 1763 genoodsaak om die oostelike gedeelte van die gebied aan die seëvierende Britte af te staan, terwyl die westelike gedeelte as skadevergoeding vir dié land se verlies van Florida onder Spaanse bewind gekom het. Met die geheime Verdrag van San Ildefonso is die Franse bewind oor die westelike gedeelte in 1800 herstel, tog was Frankryk se verpligtinge in Europa so omvangryk dat Napoléon Bonaparte besluit het om die gebied in die sogenaamde Louisiana Purchase van 1803 aan die Verenigde State te verkoop. Frankryk het hom vervolgens heeltemal aan Louisiana onttrek.

Die Verenigde State het op hulle beurt met die Verdrag van 1818, wat op die Brits-Amerikaanse Oorlog van 1812 gevolg het, 'n deel van die Louisiana Purchase aan die Verenigde Koninkryk afgestaan. Dié gebied noord van die 49ste breedtegraad maak tans deel uit van die Kanadese provinsies Alberta en Saskatchewan. Die huidige Amerikaanse deelstaat Louisiana is na die historiese Franse kolonie vernoem, alhoewel dit net 'n klein gedeelte van die gebied beslaan waarop Frankryk oorspronklik aanspraak gemaak het.

Verwysings

1. Dianne Guenin-Lelle: The Story of French New Orleans. History of a Creole City. Jackson, MS: University Press of Mississippi 2016, bl. 13