Pous Johannes XXIII

Vir die gelyknamige teenpous sien Teenpous Johannes XXIII

Pous Johannes XXIII
Geboortenaam	Angelo Giuseppe Roncalli
Pontifikaat begin	28 Oktober 1958
Pontifikaat eindig	3 Junie 1963
Voorganger	Pius XII
Opvolger	Paulus VI
Gebore	25 November 1881 Sotto il Monte, Italië
Sterf	3 Junie 1963 Rome, Italië
Ander pouse genaamd Johannes

Sint Pous Johannes XXIII
Gebore	25 November 1881, Sotto il Monte, Italië
Sterfte	3 Junie 1963, Rome, Italië
Vereer in	Rooms-Katolieke Kerk Evangeliese Lutherse Kerk in Amerika Anglikaanse Kerk van Kanada Episkopaalse Kerk van die Verenigde State van Amerika
Saligverklaring	3 September 2000, Sint Pietersplein, Vatikaanstad deur Pous Johannes Paulus II
Heiligverklaring	27 April 2014, Sint Pietersplein, Vatikaanstad deur Pous Franciskus
Feesdag	11 Oktober (Rooms-Katolieke Kerk) 3 Junie (Evangeliese Lutherse Kerk in Amerika) 4 Junie (Anglikaanse Kerk van Kanada en Episkopale Kerk)
Attribute	Pouslike klere, pouslike tiara, Camauro
Beskermheilige	Pouslike afgevaardigdes,[1] Patriargie van Venesië, Tweede Vatikaanse Konsilie, Christelike eenheid,[2][3] Bisdom van Bergamo,[4] Sotto il Monte, Valsamoggia[5]

Pous Johannes XXIII was die 261ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk van 1958 tot 1963. Hy was aan die bewind vir 4 jaar 7 maande en 6 dae. Pous Johannes is salig verklaar deur Pous Johannes Paulus II en heilig verklaar deur Pous Franciskus. Sy feesdag is op 11 Oktober die dag waarop die Tweede Vatikaanse Konsilie wat deur hom georganiseer is, geopen is.

Kerklike Loopbaan

• 10 Augustus 1904 – Priester van Bergamo.
• 19 Maart 1925 – Titulêr Aartsbiskop van Areopolis.
• 16 Oktober 1931 – Apostoliese delegaat na Bulgarye.
• 30 November 1934 – Titulêr Aartsbiskop van Mesembria en Apostoliese delegaat na Turkye en Griekeland.
• 22 Desember 1944 – Apostoliese nuntio na Frankryk.
• 12 Januarie 1953 – Kardinaal-priester van Santa Prisca.
• 15 Januarie 1953 – Patriarg van Venesië.
• 28 Oktober 1958 – Pous van Rome.

Biografie

Pous Johannes XXIII^[6] is gebore as Angelo Giuseppe Roncalli op 25 November 1881 in Sotto il Monte, naby Bergamo in Italië. Sy geboorteplek se naam is sedertdien verander na Sotto il Monte Giuseppe XXIII. Angelo is die vierde van dertien kinders van Giovanni Battista Roncalli en sy vrou Marianna Giulia Mazzolla. Sy pa was 'n landarbeider en Angelo het studeer met finansiële hulp van sy oom. Hy promoveer in die teologie aan die Pouslike Lateraanse Universiteit in 1904. Op 10 Augustus 1904 word hy priester gewy en hy word sekretaris van die biskop van Bergamo. Op 19 Maart 1925 word hy biskop gewy en kry die titel van titulêr aartsbiskop van Areopolis. Hy was agtereenvolgens nuntius in Sofia (1925–1934), Istanboel (1934–1937) en Athene (1937–1943). Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het hy die Jode in Griekeland probeer help. Op 23 Desember 1944 word hy nuntius in Parys. Op 9 Januarie 1953 word Roncalli patriarg van Venesië en kardinaal-priester met Santa Prisca as titelkerk. Op 28 Oktober 1958 volg hy Pous Pius XII op en word gekroon op 4 November 1958. Hy regeer tot sy dood op 3 Junie 1963. Hy word opgevolg deur Pous Paulus VI.

Die naam ‘Johannes ’ beteken 'God is genadig'.

Pontifikaat

Pous Johannes XIII het sy pontifikaat begin met die beplanning van die Tweede Vatikaanse Konsilie. Op 25 Januarie 1959 roep hy die geestelikheid op na die konsilie, wat eers na sy dood sou begin. In 1960 roep vir die eerste keer 'n sinode vir Rome byeen. Hy wou die diosees vernuwe, maar die besluite van die sinode het tot meer verkramping gelei. Hy het die besluite van die sinode verwerp. Pous Johannes het 'n kommissie aangestel om die kerklike wetboek te hersien. Dit het eers in 1983 onder Pous Johannes Paulus II tot 'n nuwe wetboek gelei.

Op 23 September 1962 word die pous met gevorderde maagkanker gediagnoseer, maar die bevinding word geheim gehou. Op 25 Mei 1963 kry hy 'n terminale maagbloeding en sterf op 3 Junie 1963.

Die kollege van kardinale

By die konklaaf vir die verkiesing van Pous Johannes was slegs 53 kardinale aanwesig, waarvan 24 ouer was as die nuutverkose pous. Die pous het die kollege vergroot tot 87 kardinale waaronder kardinaal Giovanni Battista Montini die latere Pous Paulus VI. Die maksimum aantal kardinale was voorheen op 70 vasgestel deur Pous Sixtus V in sy konstitusie “Postquam verus” van 3 Desember 1586.

Weens die omvang van die lys word dit hier gehou.

Saligverklarings

• 26 April 1959 – Elena Guerra.
• 3 Mei 1959 – Marie-Marguerite Dufrost de Lajemmerais ook Marie-Marguerite d’Youville.
• 12 November 1961 – Innocenzo de Berso ook Giovanni Scalvinoni.
• 17 Mei 1963 – Elizabeth Ann Bayley Seton.

Heiligverklarings

• 12 April 1959 – Joaquima de Vedruna Vidal de Mas
• 26 Mei 1960 – Gregorio Giovanni Gasparo Barbarigo.
• 12 Junie 1960 – Juan de Ribera.
• 11 Mei 1961 – Maria Bertilla Boscardin ook Anna Francesca Boscardin.
• 6 Mei 1962 – Martín de Porres Velázquez.
• 9 Desember 1962 – Antonio Maria Pucci ook Eustacchio Pucci.
• 9 Desember 1962 – Pierre-Julien Eymard.
• 20 Januarie 1963 – Vincent Pallotti.

Bulle, Ensiklieke en Dekrete

Pous Johannes XXIII het agt ensiklieke geskrywe. Sy laaste ensikliek “Pacem in Terris” verskyn in sy sterfjaar en word van groot belang by die oprigting van die vredesbeweging Pax Christi. In sy apostoliese konstitusie “Veterum Sapientia” (22 Februarie 1962) bepleit hy die behoud van Latyn en stel voor dat priesters grondig in Latyn, Grieks en Hebreeus opgelei word.

• 29 Junie 1959 – Ad Petri Cathedram – Waarheid, eenheid en vrede met naasteliefde.
• 1 Augustus 1959 – Sacerdotii Nostri Primordia – Oor Johannes Maria Vianney.
• 26 September 1959 – Grata Recordatio – Die rosekrans.
• 28 November 1959 – Princeps Pastorum – Sending, inheemse priesters en lekedeelname.
• 15 Mei 1961 – Mater et Magistra – Oor moderne leefwyse en Christelike beginsels.
• 11 November 1961 – Aeterna Dei Sapientia – Oor Pous Leo I die Grote.
• 1 Julie 1962 – Paenitentiam Agere – Oor die verdienste van boetvaardigheid.
• 11 April 1963 – Pacem in Terris –Vrede op aarde.

Verering

Die saak vir die heiligverklaring van Johannes is begin deur sy opvolger Pous Paulus VI. Pous Paulus het hom 'n dienaar van God genoem en hom “vereerbaar” verklaar. Op 3 September 2000 word hy deur Pous Johannes Paulus II salig en op 27 April 2014 deur Pous Franciskus heilig verklaar. Sy feesdag is nie sy sterfdatum nie, maar 11 Oktober die begindag van die tweede Vatikaanse konsilie.

Bibliografie

• Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0-300-09165-6.
• Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0-500-01798-0.

Verwysings

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Paus Johannes XXIII

1. (en) "Patrons of Papal Delegates", Saints, SQPN, http://saints.sqpn.com/patrons-of-papal-delegates/ 
2. "St. John XXIII, patron saint of Christian unity?" (in Engels). Vatican Insider. 24 Maart 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 September 2015. Besoek op 18 Maart 2015.
3. "Saint October 11: Saint John XXIII: Pope: Patron of Christian Unity" (in Engels). Catholic News World. 11 Oktober 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2017. Besoek op 18 Maart 2015.
4. "On October 12, in memory of St. John XXIII dedication of the church hospital" (in Italiaans). Diocese of Bergamo. 2014. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 September 2018. Besoek op 26 Mei 2015.
5. "Saint John XXIII for the first time becomes the patron" (in Italiaans). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2020. Besoek op 4 Januarie 2016.
6. John XXIII. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.

Eksterne Skakels

Wikimedia Commons bevat media in verband met Johannes XXIII.

• CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)

• Inskrywing in die Catholic Hierarchy (Engels)

• Bulle 'n Databasis van pouslike ensiklieke, dekrete en bulle (in Engels)

• VH Inskrywing in die Vatican History (in Duits).
• CA Inskrywing in die "Cardinals of the Holy Roman Church".

Nota

Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.

Opvolging

Voorafgegaan deur Valerio Valeri	Nuntio in Frankryk 1944 – 1953	Opgevolg deur Paolo Marella
Voorafgegaan deur Carlo Agostini	Patriarg van Venesië 1953 – 1958	Opgevolg deur Giovanni Urbani
Voorafgegaan deur Pius XII	Pous (Pontifex Maximus) 1958 – 1963	Opgevolg deur Paulus VI