Brassaï

Dr Brassaï (bürgerlig Gyula Halász; * 9. Septämber 1899 z Kronstadt/Brassó, hüte rum. Brașov, denn z Östriich-Ungarn, hüte z Rumäänie; † 7. Juli 1984 z Nizza) isch e franzöösische Fotograf vo ungarischer Härkumft gsi.

Lääbe

Dr Brassaï isch as Gyula Halász uf d Wält choo und het spööter s Psöidonüüm Brassaï („dä wo vo Brassó chunnt“) aagnoo. Er het z Ungarn und Dütschland studiert und isch 1924 uf Bariis cho. Si Fründ André Kertész het en überreedet, si Faszinazioon für s Bariiser (Nacht-)Lääbe in Fotene iizfoo. 1933 isch si Fotibuech Paris de Nuit erschiine, won en sofort berüemt gmacht het. Churz druf het men en uf d Usstellig Photography: 1839-1937 vom Museum of Modern Art iiglaade. Dr Brassaï het vili Talänt ghaa und het sich nid uf d Fotografii beschränkt: Er het zäichnet, gmoolt, as Bildhauer gschafft und gschriibe. Er isch Frönd gsi mit em KünstlerPablo Picasso , em dütsch-britische Fotograaf Bill Brandt und em amerikanische Schriftsteller Henry Miller. Berüemt worde isch si Buech Conversations avec Picasso, won er 1964 veröffentligt het. 1975 isch si Buech Henry Miller - D Bariiser Joor uusechoo.

Im Brassaï si Graab isch uf em Friidhoof Montparnasse z Bariis.

Wärk

Im Brassaï sini Arbäite si wäägwiisend für si Zit gsi, wil er d Technik vo dr Fotografii bi Nacht, wo denn schwiirig gsi isch, beherrscht het. Er isch aber nid im Technische steckebliibe; in sine Ufnaame het er si Liebe zu Bariis – und zu sine Iiwohner – usdruckt. Noch em L. Fritz Gruber het er e scharfs Aug ghaa für daas, wo sich zwüsche de Mensche vom Schatte abspiilt. ... Dr Brassaï sig in dr Buuch vo dr Stadt iine und häig dört menschligi Schicksaal entdeckt, wo mä nit kennt häig. Sini Bilder si immer ufrichdig und überzügend, wil er die Fotografierte nid überfalle het, sondern er het iir Verdraue überchoo und mit iine zämmegschafft, au wenn si zu dr Underwält ghöört häi. Er het zwaar Schwechene sichtbar gmacht, het sä aber nid lächerlig gmacht; eender cha mä e liises Schmunzle gspüüre. Dr Brassai het sälber zu däm gsäit, es gääbi vili Fotene, wo voll vo Lääbe, aber au unübersichtlig und schweer zum Merke siige. Es sig d Chraft vom Bild, wo zeli.

Weniger bekannt ish, ass dr Brassaï – näben em Man Ray – au dr Fotograaf vo de Surrealiste gsi isch. Er het Kristall und Gwächs esoo ufgnoo, ass si ihre gwöönlig Zämmehang verloore häi und zu freije Wääsehäite mutiert si.

Retrospektive

Im Juni 2011 het s zwäi Usstellige z Berlin gee, wo vom Kylikki Zacharias kuratiert worde si. Si si underschidlige Aspäkt vom Brassaï sim Wärk gwidmet gsi. D Sammlig Scharf-Gerstenberg het Fotene vo Graffiti zäigt, wo dr Fotograaf wäärend vile Joor an Bariiser Huuswänd entdeckt und ufgnoo het. D Sammlig Berggruen nääbedraa het Künstlerbordret vom Pablo Picasso, über e Henri Matisse bis zum Georges Braque aabote.^[1]

Wärk (Büecher)

Paris de Nuit. 1933.
Conversation avec Picasso. 1964.
Proust und die Liebe zur Photographie. Übersetzt vom Max Looser. Suhrkamp, Frankfurt 2001, ISBN 3-518-41217-5 (s franzöösisch Original unter em Ditel Marcel Proust sous l’emprise de la photographie; au uf Änglisch).
Henry Miller – The Paris Years. Änglischi Übersetzig 1995 (Original vo 1975).

Litratuur

L. Fritz Gruber (Hrsg.): Große Photographen unseres Jahrhunderts. WBG, Darmstadt 1964, S. 84 ff.
Jean-Claude Gautrand (Text): Brassaï, Universal Art. Taschen, Köln 2004, ISBN 3-8228-3137-9.

Weblingg

Fuessnoote

↑ Deutschlandradio Kultur vom 26. Mai 2011: „Künstler mit der Kamera“ Brassai-Usstellige z Berlin vo dr Barbara Wiegand

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Brassaï“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Deutschlandradio Kultur vom 26. Mai 2011: „Künstler mit der Kamera“ Brassai-Usstellige z Berlin vo dr Barbara Wiegand

[1]