Édouard Manet

Dr Édouard Manet, fotografiert vom Félix Nadar

Dr Édouard Manet (* 23. Januar 1832 z Bariis; † 30. April 1883 z Bariis) isch e franzöösische Mooler gsi. Er gältet as äine vo de Wäägberäiter vo dr modärne Moolerei.

Lääbe und Wärch

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Manet isch uf s Collège Rollin (hüte s Lycée Jacques Decour), won er e Fründ vom spöötere Schurnalist und Bolitiker Antonin Proust worden isch. Si Unggle Fournier het gsee, ass er e Talänt für s Zäichne het, und het em dr fakultativi Underricht im Zäichne zaalt. Won er sächzääni gsi isch, het er welle Offizier in dr Marine wärde und het uf eme Schuelschiff e Räis uf Brasilie gmacht. Er het denn aber lieber welle Mooler wärde. 1850 het dr Manet bim Thomas Couture, wo drei Joor vorhär bim Bariiser Salon groosse Erfolg gha het, si Leer aagfange. Im Couture si Stiil und sini Underrichtsmethode häi em nid guet gfalle und er isch am Noomiddaag no uf d Académie Suisse gange und het im Louvre Gmäld kopiert. Er isch vil umegräist in dere Zit. 1852 het er im Rijksmuseum z Amsterdam e Bsuech gmacht und im Joor druf isch er d Museum z Kassel, Dresde, Prag, Wien und Münche go aaluege. Im Herbst 1853 isch er zämmen mit sim Brueder Eugène z Venedig, Rom und Floränz gsi, won er im Tizian si Venus vo Urbino und s Bild vom ene junge Maa vom Filippino Lippi kopiert het. 1854 isch er mit em Antonin Proust zum Eugène Delacroix gange, zum frooge, öb er däm si Dante-barke döffti kopiere. 1856 het er s Ateliee vom Couture verloo und het mit eme Fründ, em Diermooler Albert de Balleroy si äignigs Ateliee ufdoo.

Er het Bilder vo Alte Mäister kopiert und sich eso eläi witerbildet. 1857 isch er wider uf Floränz, won er Skizze vo dr Madonna del Sacco noch Freske vom Andrea del Sarto in dr Basilica della Santissima Annunziata gmacht het.

Bueb mit Chirsi, 1859
Museu Calouste Gulbenkian, Lissabon

Mä wäiss nume weenig vo däm, wo dr Manet bis 1859 gmacht het. Nit nume het er vilmol Bilder spööter überarbäitet, sondern er het au e Däil vo sine früeje Bilder vernichdet. Er het witer vil kopiert und no käi äigene Stiil ghaa.

Zu de Fründ, wo dr Manet in de spoote 1850er gmacht het, häi d Mooler Edgar Degas und Henri Fantin-Latour ghöört, wo dr Manet spööter meereri Mol bordretiert het. Au mit em Dichder Charles Baudelaire het sich dr Manet in dere Zit befründet. Däm si Lürikzüklus Les Fleurs du Mal häi dr Manet zu sim erste äigeständige Gmäld Dr Absinthdrinker aagregt. Dr Manet het e Ghilf ghaa, won er as Bueb mit Chirsi bordretiert het. Wo dä sich ufghänggt het, het dr Baudelaire si Gedicht La Corde verfasst und dr Manet isch in es Ateliee in dr Rue de la Victoire züüglet.

Im Manet si ersts Bild, Dr Absinthdrinker, won er bim Bariiser Salon 1859 het welle ustelle, isch abgleent worde. 1861 het d Schüri zwäi Gmäld von em aagnoo, wo aber nume äins drvo, Dr schbanischi Sänger' bi de Kritiker guet aachoo isch und au vo dr Schüri vom Salon en eerevolli Erwäänig überchoo het. E Grubbe vo junge Mooler, drunder dr Henri Fantin-Latour, dr Felix Bracquemond, dr Emile Auguste Carolus-Duran und dr Alphonse Legros, häi sich ume Manet gschaart und iin bald als iren Aafüerer betrachtet. Au Schriftsteller, wie dr Charles Baudelaire, dr Jules Champfleury und dr Édmond Duranty si drbii gsi.

1860 het dr Manet mit dr Suzanne Leenhoff und deren irem Soon Léon im Kwartier Batignolles afo woone. Dr Manet het d Leenhoff 1863 ghürootet und wil iire Maa scho im Joor vorhär gstorbe isch, isch au im Manet si Mueter bi iirem Soon cho lääbe. Die bäide Fraue häi im Manet si Huushalt, aber au e wöchentlige literarische Salon gfüert, wo Lüt wie dr Degas, dr Fantin-Latour, dr Bracquemond und dr Duranty erschiine si. Au d Mooler Alfred Stevens und Frédéric Bazille, dr Komponist Emmanuel Chabrier und dr Schriftsteller Zacharie Astruc si bim Manet z Gast gsi.

E baar vo sine Wärk

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

In dere Liste het s 39 Wärk vom Manet, wo e representative Kweerschnitt dur si Wärk daarstelle. D Uswaal het dr Manet sälber gmacht. Es si alli Wärk, won er bim Salon de Paris het welle ustelle, au die wo abgläänt worde si.

Bild Ditel Entstande Gröössi, Materiaal Salon de Paris Sammlig/Bsitzer
Dr Absinthdrinker 1858–1859 178 × 103 cm, Ööl uf Liinwand 1859 abgleent Ny Carlsberg Glyptotek in Kopehaage
Bordret vo de Eltere 1860 110 × 90 cm, Ööl uf Liinwand 1861 Musée d’Orsay z Bariis
Dr schbanischi Sänger 1860 147,3 × 114,3 cm, Ööl uf Liinwand 1861 Metropolitan Museum of Art z Nöi York
Mademoiselle V... im Gostüm von ere Stierkämpfere 1862 165,1 × 127.6 cm, Ööl uf Liinwand 1863 abgleent Metropolitan Museum of Art z Nöi York
E junge Maa im Majo-Gostüm 1862 188 × 125 cm, Ööl uf Liinwand 1863 abgleent Metropolitan Museum of Art z Nöi York
S Morgenässe im Grüene 1863 208 × 264 cm, Ööl uf Liinwand 1863 abgleent Musée d’Orsay z Bariis
D Olympia 1863 130,5 × 190 cm, Ööl uf Liinwand 1865 Musée d’Orsay z Bariis
Dr Stierkampf, Fragmänt us Episode us eme Stierkampf 1864 48 × 108 cm, Ööl uf Liinwand 1864 Frick Collection z Nöi York
Dr doot Torero, Fragmänt us Episode us eme Stierkampf 1864 76 × 153,3 cm, Ööl uf Liinwand 1864 National Gallery of Art z Washington D. C.
Dr doot Christus vom en Ängel gstützt 1864 179 × 150 cm, Ööl uf Liinwand 1864 Metropolitan Museum of Art z Nöi York
Seegfächt zwüsche dr Kearsage und dr Alabama 1864 134 × 127 cm, Ööl uf Liinwand 1872 Museum of Art z Philadelphia
D Verspottig vom Christus 1864–1865 190,8 × 148,3 cm, Ööl uf Liinwand 1865 Art Institute z Chicago
Dr dragisch Schauschbiiler 1865 187,2 × 108,1 cm, Ööl uf Liinwand 1866 abgleent National Gallery of Art z Washington D. C.
Dr Pfifer 1866 161 × 97 cm, Ööl uf Liinwand 1866 abgleent Musée d’Orsay z Bariis
E jungi Dame mit eme Babbagäi 1866 185,1 × 128,6 cm, Ööl uf Liinwand 1868 Metropolitan Museum of Art z Nöi York
Bordret vom Zola 1867–1868 146 × 114 cm, Ööl uf Liinwand 1868 Musée d’Orsay z Bariis
Dr Balkon 1868 169 × 125 cm, Ööl uf Liinwand 1869 Musée d’Orsay z Bariis
S Morgenässe im Atelier 1868 118 × 153,9 cm, Ööl uf Liinwand 1869 Neue Pinakothek z Münche
D Erschiessing vom Käiser Maximilian vo Mexiko 1868–1869 252 × 305 cm, Ööl uf Liinwand 1869 abgleent Kunsthalle z Mannheim
D Pause 1869 148 × 113 cm, Ööl uf Liinwand 1873 Rhode Island School of Design Museum z Providence
Bordret vo dr Eva Gonzalès 1869–1870 191 × 133 cm, Ööl uf Liinwand 1870 National Gallery z London und Dublin City Gallery The Hugh Lane z Dublin
D Muusigstund 1870 141 × 173,1 cm, Ööl uf Liinwand 1870 Museum of Fine Arts z Boston
S guete Bockbier 1873 94,6 × 83 cm, Ööl uf Liinwand 1873 Museum of Art z Philadelphia
D Iisebaan 1873 93 × 114 cm, Ööl uf Liinwand 1874 National Gallery of Art z Washington D. C.
D Schwalbe 1873 66 × 81 cm, Ööl uf Liinwand 1874 abgleent Stiftung Sammlung E. G. Bührle in Zürich
Maskeball in dr Opere 1873 59 × 72,5 cm, Ööl uf Liinwand 1874 abgleent National Gallery of Art z Washington D. C.
Argenteuil 1874 149 × 115 cm, Ööl uf Liinwand 1875 Musée des Beaux-Arts z Tournai
Im Boot 1874 97,2 × 130,2 cm, Ööl uf Liinwand 1879 Metropolitan Museum of Art z Nöi York
D Wösch 1875 145 x 115 cm, Ööl uf Liinwand 1876 Barnes Foundation z Merion bi Philadelphia
Dr Künstler 1875 193 × 130 cm, Ööl uf Liinwand 1876 Museu de Arte z São Paulo
Dr Faure in dr Rolle vom Hamlet 1877 196 × 131 cm, Ööl uf Liinwand 1877 Museum Folkwang z Esse
Nana 1877 154 × 115 cm, Ööl uf Liinwand 1877 abgleent Kunsthalle z Hamburg
Im Wintergarde 1879 115 × 150 cm, Ööl uf Liinwand 1879 Alte Nationalgalerie z Berlin
Bim Pere Lathuille 1879 92 × 112 cm, Ööl uf Liinwand 1880 Musée des Beaux-Arts z Tournai
Bordret vom Antonin Proust 1880 129,9 × 95,9 cm, Ööl uf Liinwand 1880 Museum of Art z Toledo (Ohio)
Dr Pertuiset as Löijejeeger 1880–1881 150 × 170 cm, Ööl uf Liinwand 1881 Museu de Arte z São Paulo
Bordret vom Rochefort 1881 82 × 67 cm, Ööl uf Liinwand 1881 Kunsthalle z Hamburg
Dr Früelig 1881 73 × 51 cm, Ööl uf Liinwand 1882 Brivaatsammlig
Bar in de Folies Bergère 1881–1882 96 × 130 cm, Ööl uf Liinwand 1882 Courtauld Institute of Art z London

Liddratuur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • Bazire: Édouard Manet. 1884.
  • Julius Meier-Graefe: Edouard Manet. München 1912.
  • Antonin Proust: Édouard Manet, Erinnerungen. Berlin 1917.
  • Gotthard Jedlicka: Manet. Zürich 1941.
  • Denis Rouart, Daniel Wildenstein: Edouard Manet: Catalogue raisonné. Paris/Lausanne 1975.
  • Réunion des Musées Nationaux Paris, Metropolitan Museum of Art New York (Hrsg.): Manet. Ausstellungskatalog, deutsche Ausgabe: Fröhlich und Kaufmann, Berlin 1984, ISBN 3-88725-092-3.
  • Pierre Schneider: Manet und seine Zeit. Amsterdam 1985, ISBN 90-6182-038-3.
  • Hajo Düchting: Manet, Pariser Leben. München/New York 1985, ISBN 3-7913-1445-9.
  • Françoise Cachin: Manet. Köln 1991, ISBN 3-7701-2791-9.

Weblingg

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Édouard Manet – Sammlig vo Multimediadateie