![]() |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Ximena Ferrández | |
---|---|
Reina consort de Navarra y contesa consort d'Aragón | |
988- | |
Predecesor | Urraca Ferrández |
Succesor | Munia de Castiella |
988- | |
Predecesor | Urraca Ferrández |
Succesor | Munia de Castiella |
Naixencia | ca. 970 |
Muerte | ca. 1045 |
Conchuche/s | García Sánchez II de Navarra |
Descendencia | Sancho Garcés III de Navarra Urraca de Navarra y Ferrández |
Pai | Ferrando Bermúdez |
Mai | Elvira Díaz |
Ximena Ferrández (ca. 970-ca. 1045), estió reina consort de Pamplona y contesa consort d'Aragón por o suyo matrimonio con o rei García Sánchez II.
Ximena yera filla d'o conte de Cea, Ferrando Bermúdez, y d'Elvira Díaz, filla d'o conte Diego Muñoz de Saldaña y a suya muller Trechidia. Tenió cuantos chirmans, entre éls, Pero Ferrández —con qui s'extingue a linia recta de barón d'a casa condal de Cea en morir sin descendencia masculina—, Gotina, muller d'o conte Pelayo Rodríguez, y Chusta, casada con o conte Flaín Muñoz.
Estió reina de Pamplona en casar-se con García Sánchez II en calendata amanada a l'anyo 988. A primera vegada que se rechistra a suya presencia en a cort pamplonesa estió en 992 cuan, con atros miembros d'a casa reyal, confirmó una donación que reyalizó o suyo suegro, o rei Sancho Garcés II, a o monesterio de San Millán de la Cogolla. Dimpués fegura en 995 chunto a o suyo conchuche, actuando ya como reis de Pamplona, en una donación a o monesterio de Sant Chuan d'a Penya. En garra d'istos documentos consta que o suyo primochenito, o futuro rei Sancho lo Mayor, haiga naixiu, lo que leva a o historiador Gonzalo Martínez Díez a suposar que iste probablement naixió entre 992 y 996, y antis de 997 cuan apareixe por primera vegada en un documento que no indica ni o día ni o mes, nomás que fue expediu en 997 cuan o rei García Sánchez II reyalizó un atra donación a San Millán y la confirma, entre atros, Sancius filius meus.[1] Antiparti d'o fururo rei, Sancho Garcés III, tamién fuoron pais d'Elvira, García y d'Urraca, futura muller de Alifonso V de Leyón.
Ximena pareixe que motivó l'acullida en a cort pamplonesa d'o suyo chirmán Pero Ferrández de Cea mientres obteniba o favor d'o rei leyonés. Amás vinclos familiars d'ista reina aduyan a esplanicar as futuras implicacions d'o suyo fillo en os afers d'a cort leyonesa. Mas entabant, Sancho lo Mayor, mantendrá aspiraciones lechitimas en cuantas custions escayecidas en Leyón y Castiella. O fallecimiento en 1028 de su tío materno, Pero Ferrández de Cea, zaguero en a linia masculina, empentará a Sancho a asumir, como parti de l'herencio materno, as tierras d'o condau de Cea.
O empentón d'Almanzor por tierras leyonesas, castellanas y pamplonesas contribuye a una gran manca de noticias. Iste caudillo cordobés, que fació dicaa 52 campanyas contra os territorios cristianos, plegó a ocupar y estricallar a mesma Pamplona en dos ocasions (994 y 999).[2] Encara bi habrá, chunto a o rei leyonés, un atro enfrentamiento en Cervera (1000)[3] y puet estar que estase poco dimpués d'ista zaguera cuan desapareixiera o rei pamplonés.[4]
Dimpués d'a muerte d'o suyo mariu, arredol de l'anyo 1000, se produce en o reino de Pamplona un interregno dica a proclamación de Sancho Garcés III, lo Mayor. Encara que se establió un consello de rechencia con Sancho Remíriz, rei de Viguera, a o frent, no pareixe que quedarán exentas d'él tanto Ximena como l'abuela paterna, Urraca, pues as dos guidoron os primers trangos d'o rei Sancho dimpués d'haber estau proclamau rei, u bien a la muerte de su pai u cuan remató o interregno.
A muerte d'a reina, arredol d'o 1045, fue posterior a la d'o suyo fillo Sancho III. A suya lonchevidat, amás, favoreixió o establimiento d'a hechemonía dinastica d'o reino de Pamplona.
Predecesora: Urraca Ferrández |
Reina consort de Navarra 988- |
Succesor: Munia de Castiella |
Predecesora: Urraca Ferrández |
Contesa consort d'Aragón 988- |
Succesor: Munia de Castiella |