Alfonso López Pumarejo
Alfonso López Pumarejo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
7 agostu 1942 - 7 agostu 1946 ← Eduardo Santos - Mariano Ospina Pérez →
| |||||
| Vida | |||||
| Nacimientu | hora, 31 de xineru de 1886[1] | ||||
| Nacionalidá |
 Colombia | ||||
| Muerte | Bogotá, 20 de payares de 1959[1] (73 años) | ||||
| Sepultura | Cementeriu Central de Bogotá | ||||
| Familia | |||||
| Padre | Pedro A. López | ||||
| Madre | Rosario Pumarejo | ||||
| Casáu con | María Michelsen Lombana | ||||
| Fíos/es | Alfonso López Michelsen | ||||
| Hermanos/es |
Miguel López Pumarejo (es)  | ||||
| Estudios | |||||
| Estudios | London School of Economics | ||||
| Llingües falaes | castellanu[2] | ||||
| Oficiu |
Conserje de palacio (es) , economista, periodista, diplomáticu, políticu | ||||
| Creencies | |||||
| Partíu políticu |
Partido Liberal Colombiano (es) | ||||
 | |||||
Alfonso López Pumarejo (31 de xineru de 1886, hora – 20 de payares de 1959, Bogotá) foi un empresariu y políticu colombianu, presidente de Colombia nos periodos de 1934—1938 y 1942—1945 pol Partíu Lliberal.
Mientres el so segundu mandatu presidencial, la división del Partíu Lliberal y l'aportunante oposición conservadora irrogaron la capacidá de maniobra del presidente y amontaron el descontentu xeneral, al puntu de que por dos díes (xunetu 10 y 11 de 1944) fuera prindáu en San Juan de Pasto pol coronel rebalbu Diógenes Gil. Consiguió, gracies a Darío Echandía, designáu a la presidencia, quien asumió'l mandu, y al so ministru de gobiernu Alberto Lleras Camargo, develar la combalechadura y caltenese nel poder.
Biografía
[editar | editar la fonte]Los sos padres fueron Pedro A. López Medina y Rosario Pumarejo Cotes, de Valledupar, quien tuvieron seis fíos, toos nacíos n'Honda. Alfonso foi'l terceru y el mayor de los varones. Pedro A. López foi un destacáu empresariu nos sectores del comerciu y les finances, natural de Bogotá, onde'l so padre Ambrosio López dedicar a la xastrería y aportara a líder del influyente gremiu d'artesanos de la ciudá na década de 1840; Ambrosio de la mesma foi fíu de Jerónimo López.
Vivió la so infancia en Fonda hasta 1893 cuando la familia treslladar a Bogotá, onde asocedió la muerte de la so madre, a los 28 años. A principios de 1901, viaxó a Inglaterra a siguir los sos estudios nel London School of Economics and Political Science, enfocándose nes temes financieres. Darréu viaxó a los Estaos Xuníos onde adelantró estudios d'economía y comerciu na Packard School de Nueva York. Nunca llogró un títulu profesional, magar la so preparación nel esterior dexó-y tener una visión más contemporánea del mundu, de la economía y de la política; volvió a Bogotá en 1904, empezando a collaborar nos negocios del so padre (la prestixosa Casa López), llegando a entamar la fundación del Bancu Mercantil Americanu en 1918, la Casa Mercantil d'Ultramar y el Diariu Nacional.
Al respective de les sos rellaciones na vida privada, yera cercanu d'importantes personaxes cómo Enrique Olaya Herrera, Eduardo Santos, Luis Cano Villegas, y Luis Eduardo Nieto Caballero.
Carrera política
[editar | editar la fonte]
Al par col so ascensu como empresariu, López Pumarejo empezó a destacar como dirixente del Partíu Lliberal, el mesmu partíu al que'l so güelu Ambrosio ayudara a ganar la so primer eleición presidencial en 1849. Desempeñóse primero como diputáu a l'Asamblea del Tolima, la so tierra natal, en 1915 y depués como representante a la Cámara (1925-1930). Destacóse asina mesmu como columnista políticu del "Diariu Nacional" y "La República", dende onde empezó a llamar l'atención de los círculos de poder, según ente la xente del común, siendo reconocíu como un líder comprometíu cola causa del so partíu, que taba próximu a afaer mediu sieglu na oposición de la política. Por esta dómina conoció y trenzó amistá col mozu líder conservador Laureano Gómez, quien tamién yera reconocíu como embravecíu columnista, amás de ser una de les futures promeses parllamentaries del so partíu. Mientres el gobiernu del Presidente conservador Marco Fidel Suárez, Gómez atopar nun sector contrariu a ésti dientro del mesmu partíu y atopó en López el sofitu ideal pa buscar la forma de sacalo del poder; foi según en 1921, Gómez denunció nel Congresu que'l Presidente vendiera'l so sueldos y acusar d'indignidá, mientres López amosaba les pruebes nos medios; en payares del mesmu añu llograron el so cometíu col arrenunciu de Suárez a la Presidencia. La so alianza con Gómez nun duraría enforma, pos años dempués al convertise cada unu nel xefe máximu del so Partíu, seríen acérrimos contradictores. En 1922, exerció per dellos meses el Ministeriu de l'Ayalga nel gobiernu de Pedro Nel Ospina. Entamara un ciclu de conferencies nel Teatru Municipal de Bogotá, dientro del cual criticó al gobiernu por abusar del creitu esternu y llograr lo que denominó una "prosperidá a debi". Esi mesmu añu foi escoyíu direutor del Partíu Lliberal Colombianu n'acomuño de los xenerales Antonio Samper Uribe y Leandro Cuberos Neñu. Los xenerales Samper y Cuberos yeren dos veteranos militares, fieles mientres tola so vida pública al Partíu Lliberal y a los sos líderes, los finaos xenerales Rafael Uribe Uribe y Benjamín Herrera; por esta razón fueren escoyíos como direutores del partíu, pero fueron opacados rápido por López, quien yera muncho más arteru como políticu. Causó una gran movición cuando na convención lliberal d'esi añu propunxo que "El lliberalismu tien de preparar pa retomar les riendes del poder", nun momentu en que nun paecía haber forma de ganar a un Partíu Conservador que gobernaba dende 1886.Pa les eleiciones de 1930 el conservadorismu nun llogró axuntase en redol a una candidatura, y los sos eleutores banciar# ente'l xeneral Alfredo Vázquez Cobo y el poeta y ex ministru Guillermo Valencia. Esti fechu foi vistu por López como la oportunidá de recuperar la presidencia pal lliberalismu. A sabiendes de que la so candidatura podría provocar la unión conservadora (por cuenta de la so franca belixerancia contra'l réxime), López favoreció y coordinó la candidatura del embaxador de Colombia n'Estaos Xuníos, Enrique Olaya Herrera, un destacáu lliberal qu'en delles ocasiones sirviera como ministru de los gobiernos conservadores y nun xeneraba muncha suspicacia ente los dirixentes d'esi partíu. Efeutivamente nes eleiciones ganó'l partíu lliberal, gracies a la división de Vázquez y Valencia y al manexu estratéxicu que López-y dio a esta oportunidá cola candidatura d'Olaya.Mientres el gobiernu d'Olaya, López tuvo una participación destacada como diplomáticu, claro qu'ensin nengún cargu determináu, sinón como delegáu del Presidente pa dellos asuntos trascendentales, como la negociación final de la paz con Perú, apautada na ciudá de Rio de Janeiro en 1933, tres la guerra de 1932. Mientres estos años López caltúvose a lo más líder del Partíu Lliberal, y pocos duldaben de la so candidatura presidencial pal siguiente periodu.
Primer mandatu presidencial
[editar | editar la fonte]Pa les eleiciones de 1934, nun hubo nel Partíu Lliberal naide capaz d'enfrentar a López Pumarejo pola candidatura presidencial, ente que'l Partíu Conservador, previendo l'apolmonante mayoría que llograría'l candidatu lliberal, decidió abstenese. Enfrentando solo al líder indíxena Eutiquio Timoté, candidatu del Partíu Comunista de Colombia, López foi escoyíu por cuasi un millón de votos; la mayor votación rexistrada hasta entós na historia del país y que solo sería batida quince años dempués pol so antiguu amigu, Laureano Gómez.
Mientres el so gobiernu concibió y llevó a términu un conxuntu de reformes nos ámbitos constitucional, agrariu, tributariu, xudicial, universitariu, llaboral y de política internacional. El so gobiernu recibió'l nome de Revolución en Marcha, conceutu remanáu por él mesmu como "el deber del home d'Estáu d'efeutuar per medios pacíficos y constitucionales tou lo que fadría una revolución".
El cuatrieniu de 1934 a 1938 foi un discutiniu de principiu a fin. Caúna de les reformes propuestes pol presidente amenó la reaición sollertada d'un sector acomodáu de la población que vía frayaos los sos privilexos. Ye según la oposición al gobiernu concentróse, amás del Partíu Conservador, na Ilesia, los industriales y los terratenientes.
Reforma constitucional
[editar | editar la fonte]En 1936 reformó parcialmente la Constitución de 1886, dando pasu a una nueva concepción del Estáu, pa lo cual cuntó col lideralgu del so ministru de Gobiernu Darío Echandía, quien como voceru del gobiernu foi'l gran protagonista nel Congresu de la República . Echandía foi más tarde tamién Presidente de la República. Na reforma del 36 camudóse la concepción del Estáu xendarme, mesma de la Constitución de 1886, pola del Estáu como entidá capaz d'obligar al ciudadanu al cumplimientu de los sos deberes sociales. La reforma del 36 tuvo influyencies de la Constitución de la Segunda República Española de 1931 y, pa dalgunos, formuló los primeros enunciaos de lo que dempués se conoció como Estáu social de derechu.
Aplicó n'economía la teoría intervencionista del New Deal, promovida por Franklin Delano Roosevelt n'Estaos Xuníos y por John Maynard Keynes dende l'academia; estableciendo con eso constitucional el intervencionismu d'Estáu; agora ésti intervendría na economía del país, cola intención non solo de racionalizala, sinón de dar al trabayador una proteición, introduciendo un equilibriu ente les rellaciones obreru-patronales; precisamente la reforma reconoció llegalmente el derechu a la fuelga y el gobiernu promovió viviegamente la formación de sindicatos.
La reforma constitucional estableció la definición de la propiedá pola so función social. Ente los efeutos más bultables d'esta nueva norma, atópase'l derechu del Estáu pa realizar espropiaciones de terrenes, sol principiu de la utilidá pública, especialmente nos estensos territorios ociosos de los terratenientes.
A pesar de les intenciones de López por modificar la estructura de la propiedá colombiana dexó ante les presiones de los grupos terratenientes, de los cualos escontra parte.
Reforma agraria
[editar | editar la fonte]...
Reforma educativa
[editar | editar la fonte]Mientres el gobiernu de López Pumarejo mercáronse los terrenes y empezóse a construyir la Ciudá Universitaria de Bogotá, p'allugar nun solu ambiente a toles facultaes y escueles que formaben la Universidá Nacional de Colombia y que taben distribuyíes por tola ciudá. Asina mesmu promovió la integración de facultaes ya institutos, la dotación de recursos financieros suficientes, la democratización de les sos autoridaes (el rector yera escoyíu por un conseyu cimeru, nel que teníen participación profesor y estudiantes), l'establecimientu de les llibertaes académiques, l'autonomía relativa, la participación de profesores y estudiantes nel manexu del claustru, la presencia de la muyer, l'apertura de nueves y más diverses carreres, l'estímulu a la investigación, los servicios sociales y la función d'estensión académica. Estes reformes dexaron llevar a la Universidá a la vanguardia educativa de la dómina, so les polítiques del primer Secretariu Xeneral que López Pumarejo designó pal plantel, l'intelectual payanés Manuel Antonio Arbolea, prematuramente fináu na traxedia de Fúquene. En reconocencia, l'Estadiu Alfonso López Pumarejo y unu de los auditorios más importantes de la Universidá lleven el nome del ex-presidente. El Ministru d'Educación qu'implementó la reforma educativa de 1935 foi l'escritor Jorge Zalamea
Les carauterístiques de la reforma universitaria estender al restu del sistema educativu, cutiendo duramente a la Ilesia, por cuenta de la laicización y lliberación de la educación básica y media (secundaria), yá que s'amenorgaben les hores selmanales d'educación relixosa, pa dar pasu a les primeres clases d'educación sexual nel país, según dábase nes cátedres de filosofía, la importancia antes ensin conceder a les teoríes lliberal y naturalista, defendíes por autores antes prohibíos pol cleru (Soren Kierkegaard, Friedrich Nietzsche, etc).
Rellaciones esteriores
[editar | editar la fonte]Mientres esti mandatu hubo dos asuntos de gran interés pal gobiernu nacional en materia de política esterior, d'una parte les negociaciones del tratáu de paz con Perú y d'otra, les rellaciones con Estaos Xuníos.
Tocantes a les rellaciones con Perú, el gobiernu llogró, depués de cuasi dos años de caltener charres y faer un alderique nel Congresu, l'aprobación del tratáu robláu en Rio de Janeiro, al que'l conservadorismu punxera ensame de torgues.
Tocantes a Estaos Xuníos, el presidente López fortaleció la rellación con esti país, al traviés del presidente Franklin Delano Roosevelt, con quien tranzó una amistá personal, y con quien coincidiría nos aspeutos xenerales del New Deal. Unu de los retos más grandes pa López nesti aspeutu foi dar a entender a la opinión nacional el cambéu na política esterior estauxunidense, carauterizada antes pola intervención militar y económica direuta nos países d'América Llatina, frente a la política de Roosevelt, que se dirixía pola conseña del "Bon Vecín".
Segundu mandatu presidencial
[editar | editar la fonte]En rematando'l so mandatu en 1938, viaxó al esterior y tornó a Colombia a principios de 1942 col enfotu de volver gobernar. El sector moderáu del lliberalismu, encabezáu pol presidente saliente, Eduardo Santos, nun sofitó a López, postulando al destacáu ex-ministru Carlos Lozano na convención lliberal, magar lo cual López ganó la candidatura oficial del partíu. El Partíu Conservador, encabezáu por Laureano Gómez, consideróse incapaz de ganar postulando un candidatu propiu, polo que s'ufiertó'l respaldu al candidatu que la disidencia lliberal propunxera; el nome presentáu foi'l del ex-ministru Carlos Arango Vélez. Nuna eleición muncho más reñida que la d'ocho años tras, López venció a Arango y llogró un segundu cuatrieniu al frente del gobiernu nacional.
Mientres el so segundu mandatu, qu'empecipió'l 7 d'agostu de 1942, López nun consiguió axuntar la fuercia abondo pa sacar alantre nueves reformes y, otra manera, enfrentóse a un panorama de bien dura oposición. La situación de crisis xeneralizada pola Segunda Guerra Mundial creó nel país un ambiente bien distinto al de la so primer alministración; nesta oportunidá la imposibilidá de fomentar la industria medio y llixero frenó duramente la economía.
Nel campu internacional, cabo destacar el pasu de la neutralidá frente a la Segunda Guerra Mundial nel gobiernu de Santos a la declaración de guerra a les potencies del Exa que realizó Colombia apenes llegáu López al poder, al empar que Colombia se convertía n'unu de los fundadores de la ONX.
Casu Mamatoco
[editar | editar la fonte]Francisco A. Pérez "Mamatoco", exboxeador qu'amás fuera entrenador deportivu al serviciu de la Policía Nacional de Colombia y quien publicaba en Bogotá el selmanariu "La Voz del Pueblu".[3] foi asesináu'l 15 de xunetu de 1943 nel parque José Santos Chocano del barriu la Madalena, en Teusaquillo, recibiera 19 puñalaes pel costazu.[4]
En 1941, Pérez habíase vistu arreyáu xunto col xeneral Eduardo Bonitto nun supuestu intentu de golpe d'Estáu contra l'entós presidente Eduardo Santos. El boxeador foi encarceláu per dellos meses,[4] siendo llomáu de fascista porque afirmaba: “Yo soi un predestinado, que quier redimir al pueblu de la coyunda de los oligarques del dineru” y “Yo propongo lluchar pol pueblu y pal pueblu”.[5]
Nun informe anterior a la muerte de Pérez, el direutor del FBI John Edgar Hoover anunció al gobiernu de Colombia sobre un posible golpe d'Estáu contra Alfonso López. Los sos informes referíen la preparación d'un golpe “inminente” al “estilu arxentín”, so la organización del Partíu Conservador y el sofitu de l'Alemaña nazi.[6] El comunicáu contenía nomes de militares, sacerdotes, y resaltaba les “actividaes peligroses” de Pérez. Sicasí, la única actividá sospechosa de Pérez, yera'l so llabor periodísticu nel selmanariu onde escribía contra la policía como institución por “la escasez y inservibilidad del vestuariu, la pésima alimentación, les demorances nos pagos, los baxos sueldos, la non reconocencia de les primes, la falta d'atención médica, los despidos inxustos, el tratu abusivo y discriminatorio colos oficiales y axentes” ente otros motivos, lo que-y ganó enemistaes dientro de la policía, al empar consechó cierta simpatía ente dellos funcionarios.[4]
El periódicu El Sieglu afirmó que mataren a Pérez pa callar que taba desatapando los escándalos del réxime y de la familia presidencial. D'equí surdió l'interés d'esti periódicu, dirixíu por Laureano Gómez, n'afirmar que tal execución yera un crime d'Estáu. Y por eso Gómez dispunxo que diariamente apaeciera nel so periódicu la entruga ¿Quién mató a Mamatoco?.[4][6]
La xusticia concluyó que los autores materiales del crime fueron el subteniente de la policía Santiago Silva y los axentes Rubén Bohórquez y Oliverio Ayala, y que l'autor intelectual foi'l mayor de la policía Luis Carlos Hernández Soler. Según el xuez, el móvil foi la medrana de que Pérez revelara les irregularidaes cometíes por Hernández a los sos subalternos.[7] Los autores materiales fueron condergaos, pero llograron fugase de prisión en 1948 mientres El Bogotazo.[7]
| Hipótesis qu'esculpen al gobiernu López[4][3] |
|---|
|
Anque les razones reales de la muerte Mamatoco fueron esclariaes oficialmente, delles hipótesis culpaben del crime al gobiernu López. Sectores de la oposición pretendieron que Pérez taba investigando la muerte d'un carabineru nel Parque Nacional, asocedida cuando l'oficial sorprendió a Pedro López, unu de los fíos del presidente, con una muyer dientro d'un automóvil, polo que sería asesináu pa evitar que lo sopelexar.[7] Tamién s'especuló que Mamatoco entamaba denunciar anomalíes internes del gobiernu.[4] Pela so parte, Laureano Gómez afirmó que Pérez sabía de la rellación d'unu de los fíos del presidente cola esposa d'un embaxador y pretendería chantajear al gobiernu pa nun revelar dicha información, polo cual el mesmu presidente ordenaría'l so asesinatu.[3]
Primeramente, el reconocíu xuez Enrique Vargas foi asignáu al casu, pero dempués foi reemplazáu por un nuevu investigador comisionado pol gobiernu.[8]
El 31 de xineru de 1944, Vargas aceptara'l nuevu testimoniu de daquién que guardó'l crime de Mamatoco y pidió la detención de dellos altos oficiales de la policía, y dellos funcionarios del Ministeriu de Gobiernu. Entós el gobiernu, rescindió'l pidíu del xuez y reemplazar nel casu, argumentando que'l nuevu testimoniu yera fabricáu.[9]
El Sieglu acusó al ministru Alberto Lleras de treslladar l'espediente del asesinatu de Mamatoco a un xuez amigu so, lo cual llevó al acusáu a demandar por llevantu a Gómez. Arriendes d'ello, Gómez foi deteníu per delles hores, el 9 de febreru de 1944, lo que causó desórdenes en Bogotá per parte de los siguidores del conservadorismu.[6] Cuando Gómez presentóse ante'l xuez refugó faer declaraciones argumentando que, si'l xuez taba siendo manipoliáu pol gobiernu, nun podía esperar un xuiciu xustu, y que si'l xuez yera independiente, cualquier declaración so diba resultar nel reemplazu del mesmu.[9]
L'asesinatu de Pérez conmocionó al país y foi una de les causes del arrenunciu d'Alfonso López a la presidencia en 1945.[4]
Escándalos de la familia López
[editar | editar la fonte]Les dificultaes pal presidente López taben constituyíes en bona parte por situaciones d'orixe familiar, pos la so esposa, María Michelsen, topábase enferma de cáncer, lo cual causó dellos viaxes del mandatariu al esterior en procura d'atención médica; mientres el so fíu mayor, Alfonso, protagonizó dellos escándalos amestaos a los sos negocios particulares, pal llogru de los cualos había aprovecháu, según Laureano Gómez y dellos miembros de la oposición, la so condición de “Fíu del Executivu”.[3]
Sacante pola so participación como conceyal d'Engativá, en 1938, López Michelsen caltúvose alloñáu de la política mientres el so padre foi presidente.[10] Sicasí, en 1942, cuando los bienes de los alemanes taben prindaos nel marcu de la Segunda Guerra Mundial, López Michelsen mercó la Trilladora Tolima a un ciudadanu alemán. El fíu del presidente llogró que'l ministru de Facienda, expediera en quince díes una resolución per mediu de la cual el gobiernu autorizaba la venta de la empresa al Bancu Comercial Antioqueño.[3]
En setiembre de 1943, el representante Silvio Villegas acusó a López Michelsen de favorecese cola transaición de les aiciones de la sociedá neerlandesa Handel, mayor accionista de la cervecería Bavaria de Colombia, que fueren conxelaes arriendes de la ocupación nazi de los Países Baxos. Les acusaciones fueron desvirtuadas pol entós ministru Carlos Lleras Restrepo nel Senáu.[11]
Dende 1938, López Michelsen representaba a los accionistes de Bavaria y por ello asumió la responsabilidá de vender les aiciones conxelaes. L'asuntu empezó cuando Enrique Caballero Escovar y el so sociu, Luis Buendía, lleváron-y la propuesta a López Pumarejo pa la compra d'aiciones de la Handel. López Michelsen foi convidáu a la xunta que Escovar y Buendía sostuvieron col so padre. La idea yera qu'una vegada adquiríes quedaríen col control de Bavaria y depués podríen vendeles a un bon preciu nel mercáu. [11]
L'impautu del escándalu foi determinante nel arrenunciu de López Pumarejo a la so condición de primer mandatariu.[12][5]
Otru motivu d'escándalu foi la casa de veranéu de la familia López conocida como “Les Monxes”, onde'l Ministru de Guerra invirtió fondos públicos pa construyir agospiamientos a los miembros de la guardia presidencial.[6]
Primeros intentos d'arrenunciu
[editar | editar la fonte]Darío Echandía na so calidá de Primer Designáu presidencial, asumió transitoriamente el poder. El presidente López tuvo que pidir llicencia p'acompañar a la so esposa María Michelsen a sometese a un tratamientu contra'l cáncer n'Estaos Xuníos. Por ello Echandía, primer designáu, asumió la presidencia ente'l 17 de payares de 1943 y el 16 de mayu de 1944.[13] Antes de partir, López declaró la guerra a les potencies de la Exa na Segunda Guerra Mundial, y los ciudadanos alemanes fueron concentraos nun hotel de Fusagasugá mientres el restu de la guerra.[6]
López empezó a ufiertar el so arrenunciu pa “dar solución a la grave crisis política” y “como contribución a la paz pública”, pero en marzu de 1944 la Direición Nacional Lliberal solicitó que reasumiera el poder. Entós el presidente solicitó una prórroga de la so llicencia, y presentó oficialmente'l so arrenunciu argumentando que nun yera necesaria la so presencia nel gobiernu. Sicasí, la solicitú foi refugada pol Senáu, polo que López reasumió la presidencia'l 16 de mayu de 1944.[6][14]
Fallíu golpe d'Estáu
[editar | editar la fonte]
En 1942, l'embaxador estauxunidense en Colombia, Arthur Bliss Lane constató que'l presidente López nun yera popular ente los militares. Según l'agregáu militar de la embaxada, había delles razones: los sos planes de reorganización del Exércitu, la so intención de menguar el númberu d'efeutivos pa financiar una policía nacionalizada y lliberal, les antipatíes que'l so ministru y primu, Alberto López, ganárase mientres el so primer mandatu.[6] Pa El Sieglu, les polítiques del gobiernu solo escorríen la debilidá del Exércitu.[6]
El 10 de xunetu de 1944, el presidente López atopar en Campera, Nariño, siendo espertáu na mañana por un teniente coronel que-y comunicó'l so detención. Poco dempués, presentó-y un papel onde López lleería'l so arrenunciu voluntariu” y l'encargu del mandu al coronel Diógenes Gil. El Presidente negar a roblala alegando la so calidá de prisioneru y negando la so supuesta intención d'arrenunciar. Entós, López foi lleváu a una facienda onde se-y caltuvo incomunicáu.[6]
Ante estes circunstancies, Darío Echandía tomó'l control del executivu na so calidá de Primer Designáu presidencial, y decretó l'estáu de sitiu, suspendiendo de camín la publicación d'El Sieglu ya imponiendo la censura, enllantó la llei seca y el toque de queda. Aseguróse l'adhesión de los comandantes de les Fuercies Armaes, siendo reconocíu poles tropes asitiaes en Bogotá. Alberto Lleras informó al país y pidió la so presencia nes cais. Esta aición llogró qu'en delles ciudaes los ciudadanos manifestaren pola llibertá de López, quien, sicasí, tuvo presu tol día, hasta ser lliberáu por un grupu de soldaos.[3]
Los más altos oficiales tuvieron una razón pa nega-y el so respaldu al coronel Gil: tratar d'un oficial de segundu nivel que desconociera l'autoridá de los sos superiores. Amás, enantes fuera llamáu a conseyu de guerra por cobardía mientres un ataque peruanu a una base colombiana en 1933.[6]
Según l'embaxador Arthur Lane, López conocía los planes del atentáu. Lane enterar de la intriga al traviés d'un oficial y treslladó les informaciones a Echandía. N'opinión del embaxador, López viaxaría a Campera a sabiendes del golpe que se preparar, pa enfrentar la situación, col convencimientu de que'l so gobiernu saldría fortalecíu.[15]
Lane tamién manifestó qu'Álvaro Gómez Hurtado, fíu de Laureano Gómez, tuviera participación na intriga, preparando a los líderes de la revuelta na mariña Caribe.[15]
Reforma llaboral
[editar | editar la fonte]Magar tolos inconvenientes, López consiguió enllantar una reforma llaboral qu'había dexáu esbozada na so primer alministración. Nella desenvolvíense apartes de la reforma constitucional de 1936, entendiendo que nuna economía en víes d'actualización capitalista, había que codificar la rellación patrón-obreru, pos la fuercia de trabayu tenía d'entamase con sistemes de contratación y xurídicos más estables. Favorecióse, entós, el sindicalismu, col fin d'harmonizar la condición obrera coles necesidaes estructurales de la industrialización, y garantizóse el derechu a la fuelga.
Asina mesmu estableció la reconocencia del contratu de trabayu como entidá xurídica autónoma, dio al gobierno facultaes pa establecer modelos que sirvieren como contratu presuntivo y p'afitar el salariu mínimu, decretó la xornada llaboral de nueve hores y el pagu d'hores extras.
Reforma constitucional de 1945
[editar | editar la fonte]Yá nes acabadures del so mandatu, sacó alantre una nueva reforma constitucional qu'incluyó la concesión de la ciudadanía a la muyer, pero ensin derechu a votar; la prohibición pa los militares de sufragar y l'amenorgamientu del númberu d'alderiques pa l'aprobación de lleis, ente otres midíes, que buscaben la modernización del Estáu Colombianu.
Arrenunciu definitivu
[editar | editar la fonte]El 26 de xunu de 1945, el presidente López manifestó al Congresu la grave situación d'orde públicu y la desatención de les direutives lliberales a la solución de los problemes nacionales”. Pela so parte, el conservadorismu esixía al gobiernu presentar les pruebes sobre la so supuesta participación nel golpe de Campera. Nesi contestu, un tribunal revocó una orde de captura contra Laureano Gómez, que-y fuera llibrada pola so supuesta participación nel asuntu de Campera. Poco tiempu dempués, Eduardo Santos arrenunció a la Direición Lliberal y anunció públicamente los sos desalcuerdos col presidente.[6]
Toos estos incidentes, conducieron a López a presentar l'arrenunciu al cargu presidencial en 1945. Asina, ufiertó'l so arrenunciu como una “contribución pa provocar l'alcuerdu políticu que buscó en devanéu el mio gobiernu”, y repitió el so pidíu'l 19 de xunetu indicando'l mesmu propósitu, pero amestando esta vegada l'arrenunciu de los designaos. Nestes circunstacias, el Congresu aceptó l'arrenunciu del executivu, y escoyó a Alberto Lleras por que terminara el periodu.[16] El nuevu Designáu Presidencial y Ministru de Rellaciones Esteriores, asumió funciones el 7 d'agostu de 1945.
Postgobierno
[editar | editar la fonte]
En 1946, por designación de Mariano Ospina Pérez, Alfonso López presidió la delegación de Colombia nes Naciones Xuníes; nesta asamblea y nel senu del Conseyu de Seguridá (del qu'aportó a presidente en 1948) desempeñó un llabor constructivo y destacao.
Retirar de les sos funciones diplomátiques cuando Ospina cerró'l Congresu en 1949, y tornó al país pa sofitar a la oposición lliberal. Sofitó'l golpe d'Estáu del xeneral Rojas Pinilla en 1953, como midida p'acabar col estremismu de derecha de Laureano Gómez, pero cuando'l nuevu Presidente empezó a tornase autoritariu y dictatorial, retiró-y el so sofitu y entamó la oposición, lo cual provocó la quema de la so casa en Bogotá como reaición del gobiernu, lo que-y obligó a exiliase en Méxicu cola so familia. Dende'l destierru promovió la unión de los dos grandes partíos pa recuperar la democracia, lo cual traxo a los pactos de Benidorm y Sitges, que dexaron la cayida de Rojas, y el advenimiento de la Xunta Militar; cabo notar que foi la primer vegada en más de trenta años que López Pumarejo y Laureano Gómez trabayaron políticamente xuntos, lo cual yera crucial, siendo los más reconocíos patriarques políticos del país, pa esconxurar l'históricu alcuerdu que dio orixe al Frente Nacional.
Fallecimiento
[editar | editar la fonte]
nel Campusantu Central de Bogotá.
Alfonso López Pumarejo finó siendo embaxador de Colombia nel Reinu Xuníu en Londres el 20 de payares de 1959, siendo casáu en segunda nupcias con Olga Dávila Alzamora (vilba de Leopoldo Kopp Castello). Pol so gran obra reformista, ye consideráu unu de los líderes más importantes de la historia de Colombia, y l'iconu más importante del progresismu lliberal del sieglu XX.
Legáu
[editar | editar la fonte]
- Dellos dirixentes de tol espectru políticu reconocieron la importancia histórica de los gobiernos de López Pumarejo pal desarrollu del país, empezando pol aparatu lliberal en plenu ya incluyendo personaxes tan disímiles como Álvaro Uribe[17] y Sergio Fajardo.[18]
- Pal Partíu Lliberal, López constituyir nel meyor representante del que foi'l so ideariu predominante mientres l'últimu sieglu: intervención estatal nel desarrollu económicu, promoción de llibertaes y derechos, fortalecimientu de la educación pública y modernización.
- Unu de los fíos d'Alfonso López Pumarejo, Alfonso López Michelsen aportó a Presidente de Colombia y mientres más de venti años llegó a exercer al igual que'l so padre, un papel tutelar y orientador sobre'l so Partíu y sobre la política del país polo xeneral. Los sos nietos Alfonso López Caballero, Juan Manuel López Caballero, Clara López Obregón y María Mercedes Cuéllar López desenvolvieron intenses carreres polítiques que caltuvieron vivu'l legáu del ex-presidente.
- La Plaza Mayor de Valledupar foi rebautizada nel so nome, al igual que l'aeropuertu.
- L'Estadiu de fútbol de la Ciudá Universitaria de Bogotá, según l'Estadiu de la ciudá de Bucaramanga fueron nomaos na so memoria.
| Predecesor: Enrique Olaya Herrera (1930) |
Candidatu del Partíu Lliberal a la Presidencia de Colombia 1934 |
Socesor: Eduardo Santos Montejo (1938) |
| Predecesor: Enrique Olaya Herrera |
 7 d'agostu de 1934—7 d'agostu de 1938 |
Socesor: Eduardo Santos Montejo |
| Predecesor: Eduardo Santos Montejo (1938) |
Candidatu del Partíu Lliberal a la Presidencia de Colombia 1942 |
Socesor: Gabriel Turbay (1946) |
| Predecesor: Eduardo Santos Montejo |
7 d'agostu de 1942—7 d'agostu de 1945 |
Socesor: Alberto Lleras Camargo |
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6f51s65. Apaez como: Alfonso López Pumarejo. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «La Revolución en Marcha». Archiváu dende l'orixinal, el 2022-03-31. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Firmiano, Diego (15 de xunetu de 2014). «Mamatoco: Un nocaut na historia de Colombia». Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 5,0 5,1 Henderson, James D.. «La modernización en Colombia: los años de Laureano Gómez, 1889-1965». Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 Atehortua Cruz, Adolfo Lleón. «El Cuartelazo de Campera». Universidá de los Andes (Colombia). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-08. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «llevantos-plinio-apuleyo-mendoza/87009-3 “Un intelectual tresmanáu na política pol milagru d'un llevantu”, por Plinio Apuleyo Mendoza». Selmana (7 d'avientu de 2007). Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ Vargas Morales, Germán (15 de mayu de 2001). «Quién mató a Mamatoco». El Tiempu. Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'abril de 2016. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 9,0 9,1 Williford, Thomas J.. «Tomar de colexos mientres la República Lliberal». Universidá de los Andes (Colombia). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-08. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ Palacio, Daniel (1 de febreru de 2015). «presidente-abre-puertes-en-colombia-DM1196243 ¿Ser fíu d'un presidente abre puertes en Colombia?». El Colombianu. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 11,0 11,1 «Diez momentos clave de la vida d'Alfonso López Michelsen que marcaron la historia colombian». El Tiempu (11 de xunetu de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 21 de mayu de 2016. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ «De la Handel a Mosquera». Vanguardia (27 d'abril de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de xunu de 2016. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ Díaz Callejas, Apolinar (marzu de 2005). «Les rellaciones de Colombia con Estaos Xuníos na República Lliberal». Biblioteca Luis Ángel Arango . Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ «Alfonso López Pumarejo». Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ 15,0 15,1 «Colombia nazi». Selmana (29 de setiembre de 1986). Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ «Santos vs. Mockus» (20 de xunu de 2010). Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- ↑ http://web.presidencia.gov.co/sp/2010/abril/22/07222010.html (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ «Fajardo emocionó a El Líbanu, Tolima» (20 de febreru de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de xunetu de 2010. Consultáu'l 25 de marzu de 2016.
- TIRÁU Mejía, Álvaro. El primer gobiernu d'Alfonso López Pumarejo 1934-1938: aspeutos políticos. Ed. Universidá Nacional de Colombia *
ACOSTA BORRERO, Pedro. López Pumarejo: En marcha escontra la so revolución. Ed. Universidad Jorge Tadeo Lozano * LÓPEZ MICHELSEN, Alfonso. Grandes Compatriotes. Ed. Tercer Mundu * COLORAES CABALLERO, Silvia. Alfonso López Pumarejo en Gran Enciclopedia de Colombia, Tomu 10: Biografíes. Ed. Círculu de Llectores, Bogotá D.C., 1997
- PARDO, Carlos Orlando (Editor) Protagonistes del Tolima sieglu XX, Ibagué 1995
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Alfonso López Pumarejo.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
.jpg){kind=link}
Datos: Q727099- Multimedia: Alfonso López Pumarejo