Fuente el Fresno | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||||
Provincia | provincia de Ciudá Real | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Fuente el Fresno (es) | Teodoro Santos Escaso | ||||
Nome oficial | Fuente el Fresno (es)[1] | ||||
Códigu postal |
13680 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 39°13′39″N 3°46′27″W / 39.2276°N 3.7741°O | ||||
Superficie | 119.46 km² | ||||
Altitú | 720 m | ||||
Llenda con | Urda, Villarrubia de los Ojos, Daimiel, Malagón, Los Cortijos y Los Yébenes | ||||
Demografía | |||||
Población |
3072 hab. (2023) - 1658 homes (2019) - 1562 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0.62% de provincia de Ciudá Real | ||||
Densidá | 25,72 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
Fuente el Fresno ye un conceyu español de la provincia de Ciudá Real, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
Esta atestiguada la presencia humana na zona dende'l Neolíticu, gracies a la presencia de distintos yacimiemtos, ente los que destaca'l del Dolmen de la Cocinilla del cura, únicu dolmen atopáu na provincia de Ciudá Real. Otros xacimientos de zones estremeres demuestren qu'hubo poblamientu humanu na zona mientres la Edá del Bronce. Na dómina romana construyóse una calzada nes sos cercaníes que sirvía d'unión ente Toledo y Córdoba, que'l so percorríu foi llevemente modificáu na Edá Media pa convertise nel Camín Real que pasa pola Cruz de Piedra. Tamién esisten restos d'un acueductu.
La población fundar na Edá Media, dempués de la Reconquista cristiana de la rexón, anque desconocemos la fecha exacta, configurándose como una aldea dependiente de la vecina Malagón (so xurisdicción, de la mesma, de la Orde de Calatrava).
Nel sieglu XVI incluyóse formalmente nel Señoríu de Malagón, anque llueu goció d'una cierta independencia alministrativa al gociar de reximientu y parroquia propios. Unes décades dempués construyóse'l finxu de la Cruz de Piedra. Anque fondamente erosionada na so superficie apréciase inda'l perfil d'un escudu, probablemente'l del Señoríu de Malagón. Polo que la historia d'esti pueblu esta estrechamente venceyada a los grandes llinaxes d'España, como la Casa de Medinaceli, actuales posesores del señoríu.
Mientres el reináu de Fernandu III, el Santu, a Fuente el Fresno concedióse-y el títulu de Villa. Nel sieglu XVIII, el rei Fernandu VI d'España sancionó la so independencia de Malagón. A empiezos del sieglu XIX aumentó considerablemente'l so términu municipal y en 1840 sumar al bandu tradicionalista mientres la Primer Guerra Carlista.
En 1936 el pueblu quedó na zona republicana y munchos de los sos vecinos partieron pa lluchar en distintos frentes. La población, sicasí, permaneció relativamente sele mientres la guerra, ensin haber el mínimu enfrentamientu ente los vecinos o ente éstos y la parroquia local; aun así, una partida llegada dende la vecina Daimiel executó a cuatro persones, de les que namái una era orixinaria del pueblu. El día 16 d'agostu de 1936, diecinueve hermanos del conventu franciscanu de la cercana Consuegra, col so Direutor Víctor Chumillas a la cabeza, fueron martirizados na zona de Valhondillo del términu municipal de Fuente el Fresno.
Na so historia recién atopamos una sele transición escontra la democracia, ensin enfrentamientos vecinales nin nengún otru acontecimientu reseñable.
El pueblu atópase dientro de los antiguos Estaos del Duque, asitiaos nos Montes de Toledo. Atopar a escasa distancia de la frontera ente les provincies de Toledo y Ciudá Real, y falta de la capital de provincia 33 km. El Parque nacional de les Tables de Daimiel atopar a escasa distancia.
La población, asitiada nel percorríu de la Nacional-401 y la Ruta del Quixote, se enclava nun pequeñu "valle" asitiáu ente dos montes d'escasa altitú (unos 100 metros). La parte más antigua atópase, curiosamente, na falda d'unu d'estos montes y non nel llanu del valle o'l visu del monte, como sería previsible. Amás d'esto, Fuente el Fresno tien la xurisdicción sobre zones de caseríos y granxes estremeres como La Hormiguilla y La Cruz de Piedra, esta postrera llamada asina pola presencia d'un finxu de piedra que señala la llende ente Ciudá Real y Toledo. Tamién tien trés pedaníes que son Los Ballesteros, El Charco del Tamujo y La Cruz de Piedra.
El nome de Fuente el Fresno provién de xuru d'una fonte que s'atopaba na redoma de la Cañada Real Soriana y d'un Fresnu posiblemente de gran tamañu y antigüedá. El primer nome del que se tien constancia d'esti pueblu podría ser Corral Rubio, llamáu asina porque'l cuetu nel que se enclava el cascu antiguu del pueblu ye conocíu como'l Cuetu Rubio, nun va ser hasta años más tarde cuando apaeza per primer vegada'l términu de Casillas de La Fuente del Fresno, que tómase como'l primer nome oficial del pueblu. Créese que cola crecedera del pueblu ésti va pasar a denominase La Fuente del Fresnu, quitando'l términu de Casillas. Nun foi hasta l'añu que'l Rei Fernandu III "El Santu" concedió la independencia de Malagon y el títulu de Villa a esti pueblu, pasándose a denominase Fuente del Fresno. Cola cayida en desusu del términu del, el pueblu pasó a llamase Fuente el Fresno, como se-y conoz oficialmente na actualidá. Na provincia de Ciudá Real y nel mesmu pueblu llámase-y La Fuente, d'equí provién el so xentiliciu y los dichos populares de la provincia como'l de "La Fuente, la mala xente".
Ye un pueblu esencialmente agrícola y ganaderu. Los principales cultivos son los de la olivar y, a bastante distancia, la vide. El ganáu caprino y ovín ye'l más abondosu, siguíu a muncha distancia del bovín. Ta prevista la construcción d'un polígonu industrial nes contornes p'atraer empreses que dexen trabayar a los vecinos na llocalidá; mentanto, la gran mayoría de la población trabaya nel sector servicios en Ciudá Real y, sobremanera, na construcción en Madrid.
-La siguiente tabla amuesa la resultancia de les eleiciones municipales celebraes nel añu 2015.[2]
Eleiciones municipales, 24 de mayu de 2015 | |||||
Votos |
% | Conceyales | |||
PSOE | 964 | 46,82 % | 5 | ||
PP | 821 | 39,87 % | 5 | ||
Unidá Castellana | 180 | 8,74 % | 1 | ||
Ciudadanos de Centru Democráticu | 73 | 3,55 % | 0 |
Los dos fiestes llocales añales son el 22 de mayu, n'honor a Santa Quiteria, y el 13 d'avientu n'honor a Santa Lucia.
Del 20 al 24 de mayu celebra la Feria y Fiestes Patronales n'honor a Santa Quiteria, empezando'l 19 de mayu pela nueche cola fiesta de la Farina (la Pinta de la Caridá).La fiesta consiste na ellaboración de les Caridaes de la Santa na madrugada del día 20, acompañáu de batalles de farina.
La fiesta prosigue'l día 20 col pregón de fiestes, siempres dau por dalgún fuentero pernomáu, y impónse-y la banda a les Mayordomes y apúrrese-yos una placa a los Mayordomos.
Los díes más importantes son el 21 víspora de la fiesta grande, ver a la Santa, asítiense los cintillos ya inaugúrase la feria, pela nueche tanto'l 21 como'l 22, Santa Quiteria percuerre les cais del so pueblu, acompañada per miles de fuenteros y visitantes, siendo'l momentu de mayor emoción la entrada a la Parroquia.
El 12 y 13 d'avientu celebra la Fiesta de los Tomillos, con fogueres de tomillu onde la xente se ahúma los güeyos pa caltener la vista. El día 13 ye la romería de Santa Lucía, que se celebra na Ermita de La nuesa Señora de la Fe. Los dos tomilleros escoyíos pa cada añu recueyen tomillu, faen les grandes fogueres, onde conviden a toos a llimonada y pastes.
La Hermandá de Santa Quiteria constituyóse'l día 20 d'abril de 1896,[3] según consta na acta llevantada pa tal fin. Desconociéndose quien foi'l primer Hermanu Mayor, sabe que mientres la Guerra Civil el cultu quedó suspendíu y de la mesma l'actividá de la Hermandá.
Una vegada rematada la Guerra Civil, dar# en restaurar l'edificiu de la Ilesia Parroquial y preparar les fiestes de Santa Quiteria, la imaxe de la Patrona salvar de ser destruyida mientres la guerra, Nos tiempos actuales la Hermandá consiguió munchos progresos destacando la declaración de BIC de la Ilesia de Santa Quiteria nel añu 1991.
En cuanto al númberu d'Hermanos, l'últimu datu recoyíu na obra yá citada ye de 1950 hermanos pal añu 1999.
I Centenariu de la Hermandá de Santa Quiteria.
Nel añu 1996 celébrase'l primer centenariu de la so fundación, onde destaca la celebración d'una procesión cola imaxe de Santa Quiteria, nes sos antigües andes per gran parte de les cais del pueblu, siendo este'l percorríu que realizó: C/ Ilesia, Via Crucis, Avenida del Parque, Plaza del Carmen, Calvo Sotelo, San Cristóbal, Antonio de la Fuente, Héroes de la Independencia, Pio XII, Alcalde Wilfrido, Avenida d'España, Plaza del Carmen, Melchor Cano y Cai Real. Munches cais fueron engalanaes polos vecinos.
* Barquillos. * Flores. * Bizcuechos. * Rosquíes.
Fuente el Fresno carauterizar por tener la ilesia declarada nel 1992 como Monumentu Históricu Artísticu a nivel nacional, consagrada a Santa Quiteria. Ye posible que la so construcción date de reconquistar cristiana de la rexón, anque nun se conoz la fecha exacta de la mesma, l'edificiu sufrió numberoses restauraciones posteriores. Nel so interior atopa un retablu barrocu instaláu en 1737, restauráu apocayá y del que falten pieces bien importantes, y nuna de les sos fachaes lluz un antiguu reló de sol. Hai de solliñar el torrexón de les campanes de 5,5 m d'altor y con planta redonda, lo que-y convierte nuna torre única nuna ilesia románica d'ende la importancia d'esta parroquia.
Dientro de la parroquia atopamos les imáxenes de Santa Lucía "la nueva", y Nuesa Señora de la Esperanza, nel bistechu derechu, amás d'un cuadru de Nuesa Señora de la Mercé sobre'l cielu del pueblu salvando les ánimes del purgatoriu, obra d'Alejandro Fernández Barrajón, na ala izquierda atopamos les imáxenes de Nuesa Santísima Madre la Virxe de los Dolores y El nuesu Padre Jesús de Medinaceli, amás d'un Cuadru de la Virxe del Perpetuu Socorru obra del autor del cuadru anterior.
Na paré izquierda de la nave central atopamos, dende tras palantre, les imáxenes de Jesús cayíu so la Cruz, San Francisco, Virxe del Pilar, Nuesa Señora del Carmen y Santa Rita, na paré derecha atopamos a Cristu Resucitáu, San Antón y San Antonio de Padua. A la fin de la nave central, sol coru atopamos la imaxe del Cristu de la Piedá.
Nel altar mayor atopamos les imáxenes de Santa Ana y San José xunto a Cristu crucificáu na parte cimera, na zona inferior atopamos les imáxenes d'Inmaculáu Corazón de María y Sagráu Corazón de Jesús y la imaxe de la bien quería y venerada patrona del pueblu, la gloriosa, virxe y mártir Santa Quiteria.
Nel Coru atopamos la imaxe de San Martín de Porres y l'antigua cruz del Cristu de la Piedá. Per otru llau na Capiya del Santísimu, inaugurada nel añu 2010 y alcontrada a unu de los llaos de la ilesia atopamos la imaxe de la Inmaculada Concepción.
nuna llomba asitiada na redoma de la población, construyida nel sieglu XX, ye'l llugar onde se celebra la romería de "Los Tomillos" n'honor a Santa Lucía, los díes 12 y 13 d'avientu.
Na ermita atopamos les imáxenes de la Virxe de Fátima, Cristu de Medinaceli, Nuesa Señora de la Fe, San Isidro, San Antón y la imaxe de Santa Lucía "la vieya", esta postrera solo visita'l pueblu los díes previos a la romería, pa la celebración de les novenes, vuelve xubir el día 13 pela mañana pa ser baxada esa mesma tarde al pueblu, como símbolu del ciñu que-y tien el pueblu y de nun querer dexala colar del pueblu, anque díes dempués ye treslladada a la ermita onde permanez hasta l'añu siguiente.
La plaza principal, que se denomina Plaza del Carmen, foi remocicada apocayá y atópase presidida pol edificiu del Conceyu, onde destaca'l so reló. Na plaza atopen dos fontes, una en cada estremu, ente que'l centru apaez l'escudu.[4] Ye de señalar que mientres la primer metá sieglu XX, la estensión actual de la plaza atopábase ocupada cuasi íntegramente pola ilesia del Santísimu Cristu de la Piedá (más conocida como ilesia del Carmen) que foi abandonada por peligru de derrumbe, sirviendo d'hospital de campaña mientres la Guerra Civil Española. Pa dempués ser baltada y reconvertida n'espaciu públicu.
Asitiada a unos 3km del pueblu atopa una pequeña capiya, onde s'atopa la imaxe del patrón de los conductores. La so construcción ye recién.
Ye una casona de principios del s. XX, que presenta unes llamatives rexes de forxa nes ventanes, balcones y el mirador, amás d'una decoración bien bella y peculiar na fachada, con distintos elementos. Nel añu 1992 la fachada de la vivienda foi declarada como Monumentu.
Na Cai Real, una de les víes principales del pueblu, ye posible atopar distintes casones, que caltienen elementos bien llamativos como les rexes de ventanes y balcones, según típicos patios porticados. Estos elementos faen de la cai una de les más llamatives de Fuente el Fresno.
Ye una cai del pueblu a dos niveles d'altor distintos, dixebraos por una balaustrada blanca y verde, que suel tar decorada con geraneos, ye una de les cais más guapes y típiques del pueblu.
Conocida como cai de les "ceres altes" llamen l'atención el nivel al que s'atopa l'aceráu al respective de la cai, d'ende'l so nome, en dalgún tramu'l desnivel de 1.5 metros.
Molín reconstruyíu sobre les antigües ruines, aportar al mesmu per un camín xunto al campusantu municipal. Dende él puédese ver la llanura manchega y los montes de Toledo.
Cai gradiaes nel pueblu, la rimada del cascu antiguu del pueblu fai necesaria la esistencia de distintes cais gradiaes pa poder xubir d'una zona a otra. Constitúin unu de los elementos más típicos del pueblu.
No que cinca a la educación pública, el pueblu tien un centru d'enseñanza infantil y primaria llamáu "Miguel Delibes". Nun esiste centru d'enseñanza secundaria nel pueblu, polo que los alumnos mover hasta les llocalidaes próximes. El campus universitariu de la UCLM atópase en Ciudá Real.
Nel Centru de Promoción Empresarial atópense'l Centru Nuevu, la Biblioteca Municipal o'l Centru d'Internet, amás d'una aula onde s'imparten distintos cursos a lo llargo del añu. Ye bien importante'l texíu asociativo del pueblu, con distintes asociaciones con fines culturales y ludicos.
Fuente el Fresno cunta con distintes instalaciones deportives como son:
Tamién esisten dellos clubes federaos de distintes modalidaes deportives:
Tamién son reseñables les escueles deportives, onde los más pequeños del pueblu pueden práutiques distintos deportes.
Fuente el Fresno cunta con distintos espacios destinaos al ociu, son numberosos los locales de copes qu'hai nel pueblu, según asociaciones que realicen otru tipu d'actividaes.
Les principales carreteres que traviesen Fuente el Fresno son:
Les llinies d'autobús son la principal conexón de Fuente el Fresno cola capital de provincia, Ciudá Real, la capital estatal Madrid y otres llocalidaes. Dende 2016, correspuende'l serviciu a la empresa INTERBUS.
La parada d'autobuses alcuéntrase xunto al Centru Médicu de Fuente el Fresno, na Travesía de Calatrava.
En Fuente el Fresno esisten delles llicencies de taxis.
La Estación d'AVE de Ciudá Real atopar a 33km de Fuente el Fresno.